(Ngữ liệu ngoài sgk) Cuối thu

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về từ láy để xác định 

Lời giải chi tiết

Từ láy: chập chờn, hững hờ, phơn phớt, trơ vơ, cầm cập, xác xơ.

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về các yếu tố trong văn bản thơ để xác định nhân vật trữ tình 

Lời giải chi tiết

Nhân vật trữ tình: Tôi

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về yếu tố tượng trưng trong thơ để nhận diện và phân tích tác dụng 

Lời giải chi tiết

Hình ảnh tượng trưng 

- Mây:  gợi lên sự nhẹ nhàng, mơ màng của những đám mây trên bầu trời, nhưng trong câu “may vẽ hằng hà sa số lệ" biểu hiện nước mắt vô số. Đây là sự tượng trưng cho những nỗi buồn, mất mát và chia ly trong không gian cuối thu, khi thiên nhiên chuẩn bị chuyển mình sang đông.

- Sương khói: gợi sự mơ hồ và hư ảo tượng trưng cho những cảm xúc chập chờn, không rõ ràng, đầy mơ mộng và lãng mạn trong tâm trí nhân vật. Đặt trong câu hỏi tu từ Sao không tô điểm nên sương khói thể hiện sự thảng thốt khi đối diện cảnh sương khói lụi tàn, lạnh lẽo, mờ nhạt 

Những hình ảnh tượng trưng này giúp tạo nên không gian buồn bã, lặng lẽ và đầy mộng mơ khi mùa thu dần qua đi và mùa đông đang đến gần.

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về yếu tố siêu thực trong thơ để phân tích tác dụng 

Lời giải chi tiết

Hình ảnh siêu thực

- "Thu héo nấc thành những tiếng khô": 

+ "Thu héo": Biểu hiện sự lụi tàn của mùa thu, khi thiên nhiên bắt đầu suy yếu và khô héo.

+ "nấc thành những tiếng khô": Hành động "nấc" của mùa thu được nhân hóa, làm mùa thu trở thành một con người có cảm xúc. Tiếng khóc khô khốc gợi lên sự bi thương và đau đớn.

→ Hình ảnh siêu thực vừa tạo tính nhạc cho thơ vừa tạo nên một khung cảnh thu mơ hồ và kỳ ảo, tạo nên cảm giác siêu thực và làm tăng tính biểu cảm của bài thơ.

- "Một vì sao lạ mọc phương mô?": Vì sao lạ xuất hiện bất ngờ trên bầu trời có thể được hiểu như một hiện tượng bí ẩn, huyền ảo hoặc một điềm báo nào đó, khiến người đọc tưởng tượng ra nhiều tầng nghĩa khác nhau. Kết hợp câu hỏi tu từ "Một vì sao lạ mọc phương mô?" không chỉ thể hiện sự thắc mắc và tìm kiếm, hy vọng về sự xuất hiện của điều gì đó mới mẻ, kỳ lạ mà còn tạo ra một không gian thơ đầy mơ màng và huyền ảo.

- Hình ảnh siêu thực trong khổ cuối bài thơ thể hiện nỗi buồn và sự cô đơn của Hàn Mặc Tử trước cảnh mùa thu đang tàn cùng nhiều câu hỏi tu từ trong bài thơ tạo nên lời tâm sự cùng Chế Lan Viên về sự trăn trở và suy tư về cuộc sống, con người và sự tồn tại cũng như sự mong đợi và khát khao tìm kiếm những điều tốt đẹp, những tia hy vọng mới trong cuộc sống, dù bản thân đang phải đối diện với bệnh tật và cái chết. Đây là biểu hiện của sự lạc quan và niềm tin vào tương lai, dù cuộc sống có nhiều biến đổi và khó đoán.

Phương pháp giải

Căn cứ vào cảm xúc của nhân vật trữ tình trong bài thơ kết hợp liên hệ bản thân để rút ra bài học phù hợp 

Lời giải chi tiết

- Cảm xúc của nhân vật là một người mang nặng nỗi buồn, sự cô đơn, và cảm xúc tinh tế trước sự chuyển giao của mùa thu đã gợi chút hy vọng về một điều gì đó mới mẻ, tươi sáng hơn trong tương lai.

- Tác động tới bản thân

+ Những hình ảnh cuối thu nhắc nhở tôi rằng cuộc sống là quý giá và ngắn ngủi, vì thế cần trân trọng từng khoảnh khắc, từng giây phút bên những người thân yêu.

+ Nhận ra rằng, dù thế nào, con người cũng phải đối mặt với những khoảnh khắc cô đơn và xa cách, nhưng đó cũng là cơ hội để ta tìm thấy sự đồng cảm và hiểu biết từ những người xung quanh.

+ Dù cuộc sống có khó khăn, ta luôn cần giữ vững niềm hy vọng và không ngừng tìm kiếm những điều tốt đẹp hơn.

→  Bài thơ "Cuối thu" đã truyền tải nhiều cảm xúc và triết lý sâu sắc, giúp ta nhìn nhận lại chính mình và cuộc sống xung quanh.