(Ngữ liệu ngoài sgk) Kiều đền ân báo oán

KIỀU ĐỀN ÂN BÁO OÁN

(Nguyễn Du)

Tóm tắt đoạn trước: Sau khi cứu Kiều ra khỏi lầu xanh lần thứ hai, Từ Hải cưới Kiều làm vợ, Từ Hải cũng lập được sự nghiệp và đã giúp Thúy Kiều báo ân báo oán

KIỀU ĐỀN ÂN BÁO OÁN

2325.Cho gươm mời đến Thúc lang,

Mặt như chàm đổ, mình dường giẽ run1

Nàng rằng: “Nghĩa nặng nghìn non,

Lâm Tri người cũ chàng còn nhớ không?

Sâm, Thương 2 chẳng vẹn chữ tòng,

Tại ai, há dám phụ lòng cố nhân?3

Gấm trăm cuốn, bạc nghìn cân,

Tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là:

Vợ chàng quỷ quái tinh ma,

Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau.

Kiến bò miệng chén chưa lâu,

Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa

[...]

2357.Thoắt trông nàng đã chào thưa:

“Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây

Đàn bà dễ có mấy tay,

2360. Đời xưa mấy mặt, đời này mấy gan!

Dễ dàng là thói hồng nhan,

Càng cay nghiệt lắm, càng oan trái nhiều!”

Hoạn Thư hồn lạc, phách xiêu,

Khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca.4

Rằng: “Tôi chút phận đàn bà,

Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.

Nghĩ cho khi gác viết kinh

Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.5

Lòng riêng, riêng những kính yêu,

2370. Chồng chung, chưa dễ ai chiều cho ai.

Trót lòng gây việc chông gai,

Còn chờ lượng bể thương bài nào chăng!”.

Khen cho: “Thật đã nên rằng:

Khôn ngoan đến mực, nói năng phải lời.

Tha ra thì cũng may đời,

Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen.

Đã lòng tri quá thì nên”.6

Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay.

              (Trích Truyện Kiều, Nguyễn Du – Kiều – Tác phẩm dùng trong nhà

trường, NXB Thanh Niên, 2003, tr 180-184)

Chú thích:

¹Giẽ run: người run lên như chim dẽ (có khi viết là Dẽ hoặc rẻ), vì chim dẽ có cái đuôi luôn phay phảy như run.

²Sâm Thương: là sao hôm và sao mai. Hai ngôi sao này không bao giờ gặp nhau, ý chỉ những người không bao giờ gặp nhau như Sâm, Thương.

³Ý Kiều nói, tại Hoạn Thư, chứ lòng đâu dám quên cố nhân

⁴Lạy dưới màn, tìm cách năn nỉ 

⁵Hoạn Thư nhắc lại chuyện cũ, khi cho Kiều ra Quan Âm Các tu, Thúc Sinh đã tự tình, Hoạn Thư bắt được, Kiều trốn đi còn mang theo chuông vàng khánh bạc mà Hoạn Thư không cho người bắt lại

⁶tri quá: Biết lỗi