II. Viết (6,0 điểm)

Hãy viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về giá trị của sự tự do đối với cuộc sống của mỗi con người.

Đoạn trích trên sử dụng người kể chuyện ở ngôi thứ ba.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

-Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Phân tích, đánh giá nghệ thuật xây dựng tình huống của tác giả Nguyễn Minh Châu.

c Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

1. Khái quát về tác giả, tác phẩm:

- Tác giả: Nguyễn Minh Châu là “người mở đường tinh anh và tài năng” cho văn học Việt Nam sau 1975. Truyện ngắn của ông thường tập trung vào các đề tài thế sự, đời thường, với nhiều trăn trở đổi mới về bút pháp. Các truyện ngắn tiêu biểu của ông: Mảnh trăng cuối rừng, Bến quê, Chiếc thuyền ngoài xa,…

- Tác phẩm: Truyện ngắn “Phiên chợ Giát” sáng tác năm 1989, in trong tập “Cỏ lau”, do NXB Tác phẩm mới ấn hành cùng năm.

2. Tình huống truyện:

Tình huống của đoạn trích chính là sự kiện lão Khúng quyết định trả tự do cho con Khoang Đen và xua nó về với rừng già.

3. Phân tích, đánh giá tình huống truyện:

a. Đây là một tình huống bất ngờ:

- Lão Khúng vốn định đem con Khoang Đen xuống chợ Giát để bán cho người ta giết thịt, bởi con bò nay đã già, không còn sức lao động.

- Việc quyết định thả tự do cho một con bò quả là một hành động hiếm gặp, và những suy nghĩ của lão Khúng hẳn cũng khiến người đọc ngỡ ngàng: Cả một đời con vật nai lưng ra kéo cày để nuôi sống gia đình lão, và bây giờ lão đền ơn trả nghĩa cho con vật bằng việc đem bán nó cho người ta giết thịt? Lão thấy lão không còn là giống người nữa; Nào, bây giờ thì tao giải thoát cho mày, lão lầm rầm nói với con vật thân yêu bằng cái giọng hơi cau có, mày hầu tao thế là đủ rồi đấy con ạ. Tuy chỉ là một lão nông dân, nhưng lão Khúng lại có những suy nghĩ rất nhân văn, rất sâu sắc.

- Hành trình thả con vật về với tự do cũng thật khác thường, nó là một cuộc “xua đuổi”, kẻ được giải thoát thì có vẻ không hề tự nguyện, không hề hào hứng chút nào: Con đường đi đến thế giới tự do của con Khoang Đen thật chẳng khác nào con đường đi đày. Sau lưng nó, lão Khúng lúc nào cũng hầm hầm hè hè giơ cao thanh roi sẵn sàng quất vào mông đến đau điếng nếu nó dừng lại, hoặc ngoái nhìn trở lại.

b. Đây là một tình huống chứa đựng nhiều ý nghĩa:

- Qua tình huống này, ta thấy được vẻ đẹp tâm hồn của lão Khúng: một người nông biết quý trọng công ơn, sức lao động mà con vật đã bỏ ra; biết yêu mến con vật như một người bạn, vì nó đã đồng hành cùng lão qua bao khó khăn vất vả; biết nghĩ cách để trả ơn cho nó: lão không nghĩ đến việc bán con bò để lấy tiền, mà quyết định thả nó về với rừng già, để nó được sống những tháng ngày nhàn rỗi, sung sướng.

- Hành trình con bò Khoang Đen về rừng cũng là một ẩn dụ về hành trình đến với tự do của con người. Con người đôi khi cũng không dám từ bỏ lối sống nô lệ cũ để đến với tự do, bởi như vậy, người ta sẽ phải bước ra ngoài cái vòng an toàn vốn có để đối diện với những điều mới mẻ, những điều còn chưa biết.

- Và rồi cũng như con Khoang Đen, rất nhiều người, vì sợ hãi những điều chưa biết, vì không đủ bản lĩnh để sống cho ra sống cái cuộc đời mình, đã chối bỏ tự do của bản thân, tình nguyện chui trở lại vào cái ách nô lệ ngày trước.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

-Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.