Ở người, bệnh A và bệnh B là hai bệnh do đột biến gen nằm ở vùng không tương đồng trên NST giới tính X quy định, khoảng cách giữa hai gen là 16 cM. Biết rằng mỗi tính trạng bệnh do một trong 2 alen của một gen quy định, alen trội là trội hoàn toàn. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng về phả hệ này?

I. Biết được chính xác kiểu gen của 9 người.

II. Người số 1, số 3 và số 11 có thể có kiểu gen giống nhau.

III. Nếu người số 13 có vợ (14) không bị bệnh nhưng bố của vợ bị cả hai bệnh thì xác suất cặp vợ chồng 13-14 sinh con đầu lòng là con gái bị bệnh là 29%.

IV. Cặp vợ chồng 11-12 trong phả hệ này dự định sinh 2 con. Xác suất trong 2 đứa có một đứa bị cả hai bệnh nhỏ hơn 14%.

Đáp án C

Phương pháp giải:

Bước 1: Quy ước gen

Bước 2: Xác định kiểu gen của các người trong phả hệ dựa vào kiểu hình.

Bước 3: Xét các phát biểu

Giải chi tiết:

A- không bị bệnh A; a- bị bệnh A

B – không bị bệnh B; b- bị bệnh B

Người (5) nhận X^AB của bố (2) và sinh con bị 2 bệnh (10) nên có kiểu gen X^AB X^ab.

I đúng, xác định được kiểu gen của 9 người (tô màu)

II đúng.

III sai, người 13: X^AbY, người 14 bình thường nhưng bố bị cả 2 bệnh nên có kiểu gen X^ABX^ab.

Cặp vợ chồng 13 – 14: X^AbY × X^ABX^ab → xác suất sinh con gái bị bệnh là: $X^{Ab}{X}^{-b}=\frac{1}{2}{X}^{Ab}\times \left(\frac{1-f}{2}{X}^{ab}+\frac{f}{2}{X}^{Ab}\right)=\frac{1}{2}{X}^{Ab}\times \frac{1}{2}=25\%$ (chỉ có thể mắc bệnh B vì luôn nhận alen A của người bố).

IV đúng, để cặp vợ chồng 11 – 12 sinh con mắc cả 2 bệnh thì người 11 phải có kiểu gen: X^ABX^ab.

Xét cặp vợ chồng 5 – 6: (5) X^ABX^ab × (6) X^ABY → $X^{AB}{X}^{ab}=\frac{1}{2}{X}^{AB}\times \frac{1-f}{2}{X}^{ab}=0,21$.

→ Xác suất cặp vợ chồng 11 – 12 có kiểu gen: (11) X^ABX^ab × (12) X^ABY là 0,21.

XS cặp vợ chồng 11 – 12 sinh con mắc cả 2 bệnh là: $X^{ab}Y=\frac{1}{2}Y\times \frac{1-f}{2}{X}^{ab}=0,21$ → Các khả năng sinh con còn lại là 1 – 0,21 =0,79.

XS cặp vợ chồng 11-12 sinh 2 con có một đứa bị cả hai bệnh là: $0,21\times C_2^1\times 0,21\times 0,79\approx 0,07\%$.

(0,21 là xác suất cặp vợ chồng 11 – 12 có kiểu gen: (11) X^ABX^ab × (12) X^ABY;

2C1 là 2 khả năng sinh con: đứa con bị 2 bệnh là con đầu hoặc con thứ 2;

0,21 tiếp là khả năng sinh con bị 2 bệnh của cặp 11 -12

0,79 là khả năng sinh con còn lại, không bị mắc 2 bệnh).