Ở ruồi giấm, gen quy định về màu thân và chiều dài cánh cùng nằm trên NST thường; alen A quy định thân xám trội hoàn toàn so với alen a quy định thân đen; alen B quy định cánh dài trội hoàn toàn so với alen b quy định cánh cụt. Gen quy định màu mắt nằm trên vùng không tương đồng của NST giới tính X, alen D quy định mắt đỏ trội hoàn toàn so với alen d quy định mắt trắng. Phép lai P: lai giữa 2 cá thể đều có kiểu hình trội về 2 trong 3 tính trạng trên, thu được F₁ có số ruồi thân đen, cánh cụt, mắt đỏ chiếm 10,375%; các con đực F₁ đều có mắt trắng. Cho biết không xảy ra đột biến. Theo lí thuyết, có bao nhiêu dự đoán sau đây đúng?

(1). Số loại kiểu gen ở F₁ là 14.

(2). Ở F₁, số cá thể có kiểu gen giống mẹ chiếm 10%.

(3). Trong số cá thể thân xám, cánh dài, mắt đỏ F₁, tỉ lệ cá thể mang 3 alen trội chiếm 100/183.

(4). Số con có kiểu hình thân xám, cánh dài, mắt trắng ở F₁ chiếm 183/800.

Phương pháp:

Bước 1: Biện luận kiểu gen của P dựa vào các kiểu hình để cho

+ Màu mắt ở F₁

+ Tỉ lệ 1 kiểu hình ở F₁

Bước 2: Tính tỉ lệ các kiểu hình còn lại 

Sử dụng công thức 

+P dị hợp 1 cặp gen: Aa, Bb  Aa, bb: A-B- = 0,25 + aabb; A-bb = 0,5 – aabb, aaB - = 0,25 – aabb 

Bước 3: Xét các phát biểu 

Cách giải: 

Đời F₁:

+ Con đực toàn mắt trắng  Con cái P: X^dX^d  

+ Có ruồi mắt đỏ – Con đực P: X^DY. 

→ $X^d{X}^d\times X^{D}Y\to 1X^D{X}^d:1X^{d}Y$

Đề cho: có số ruồi thân đen, cánh cụt, mắt đỏ chiếm $10,375\%\frac{ab}{ab}{X}^D{X}^d=10,375\%\to \frac{ab}{ab}=0,2075$

$\to ab$♀$=0,2075:0,5ab=0,415$  (vì con đực không có HVG) là giao tử liên kết $\to$ con cái P: $\frac{AB}{ab}{X}^d{X}^d; f=17\%$ $\to$con đực có thể có kiểu gen: $\frac{AB}{ab}{X}^{D}Y$ hoặc $\frac{aB}{ab}{X}^{D}Y$ giả sử con đực có kiểu gen: $\frac{Ab}{ab}{X}^{D}Y$

Xét các phát biểu:

(1) Đúng, số kiểu gen tối đa là 7 $\times$ 2 = 14 (HVG ở 1 bên cho 7 kiểu gen)

(2) sai, số cá thể có kiểu gen giống mẹ chiếm 0% (vì không tạo được $X^d{X}^d$)

(3) đúng, tỉ lệ thân xám, cánh dài, mắt đỏ ở F₁: A-B-D- = (0,25 + aabb)  0,5X^D- = 0,22875 

Tỉ lệ cá thể mang 3 alen trội là: $\left(\frac{AB}{ab}+\frac{Ab}{aB}\right)X^D{X}^d=\left(0,415\underline{AB}\times 0,5\underline{ab}+0,085\underline{aB}\times 0,5\underline{Ab}\right)\times 0,5X^D{X}^d=0,125$

Trong số cá thể thân xám, cánh dài, mắt đỏ F₁, tỉ lệ cá thể mang 3 alen trội chiếm: $\frac{0,125}{0,22875}=\frac{100}{183}$

(4) Đúng. Số con có kiểu hình thân xám, cánh dài, mắt trắng ở F₁ chiếm: $A-B-X^{d}Y=\left(0,25+aabb\right)\times 0,5X^{d}Y=0,22875=183/200$

Chọn B.