Ở gà, cho P thuần chủng mang các cặp gen khác nhau lai với nhau được F₁ toàn lông xám, có sọc. Cho gà ở F₁ lai phân tích thu được thế hệ lai có 25% gà ♀ lông vàng, có sọc; 25% ♀ gà lông vàng, trơn; 20% gà ♂ lông xám, có sọc; 20% gà ♂ lông vàng, trơn; 5% gà ♂ lông xám, trơn; 5% gà ♂ lông vàng, có sọc. Biết rằng lông có sọc là trội hoàn toàn so với lông trơn. Cho các gà F₁ trên lai với nhau để tạo F₂, trong trường hợp gà trống và gà mái F₁ đều có diễn biến giảm phân như gà mái F₁ đã đem lại phân tích. Theo lý thuyết, có bao nhiêu kết luận dưới đây đúng?

(1). Thế hệ con của phép lai phân tích có 8 kiểu gen khác nhau.

(2). Tỉ lệ gà dị hợp tất cả các cặp gen ở F₂ là 4,25%.

(3). Tỉ lệ kiểu hình lông xám, sọc ở F₂ là 38,25%. 

(4). Trong số gà mái ở F₂, kiểu hình lông vàng, có sọc chiếm tỉ lệ 42%. 

Phương pháp: 

Bước 1: Xét phân li kiểu hình của từng tính trạng ở F₂ => tìm quy luật di truyền => quy ước gen.

Bước 2: Viết sơ đồ lai: F₁ lai phân tích, biện luận tìm kiểu gen F₁.

Bước 3: Viết sơ đồ lai F₁ x F₁.

Bước 4: Xét các phát biểu

Sử dụng công thức:

P dị hợp 2 cặp gen: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb

Xét riêng cặp NST có HVG ở 2 giới cho 10 loại kiểu gen.

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2. 

Cách giải: 

Xét tỉ lệ phân li từng kiểu hình riêng:

Vàng: xám = 3:1 => hai cặp gen cùng quy định tính trạng màu lông.

A-B - xám ; aa-B , A-bb ; aabb vàng => AaBb x aabb.

Tỉ lệ phân li kiểu hình ở giới đực với giới cái khác nhau nên có một cặp gen quy định nằm trên NST giới tính X, giả sử cặp Bb liên kết với giới tính

Trơn : sọc = 1:1 => Dd x dd (2 giới phân li giống nhau → gen trên NST thường)

Nếu các gen PLĐL thì kiểu hình ở F₂ phân li (3:1)(1:1) $\ne$ đề cho => 1 trong 2 cặp gen quy định màu sắc nằm trên cùng 1 cặp NST mang cặp gen quy định tính trạng có sọc. 

=> Aa và Dd cùng nằm trên 1 cặp NST.

Ta có: phép lai (Aa,Dd)X^BY x (aa,dd)X^bX^b

Xét phép lai cặp gen: P: $X^{B}Y\times X^b{X}^b\to 1X^B{X}^b:1X^{b}Y.$

Gà trống lông xám, có sọc: $\frac{AD}{ad}{X}^B{X}^b=0,2\to \frac{AD}{ad}=\frac{0,2}{0,5}=0,4\to \underset{¯}{AD}=0,4$ (vì F₁ lai phân tích, nên tỉ lệ kiểu hình = tỉ lệ giao tử) $\to \underset{¯}{AD}$ là giao tử liên kết.

Tần số HVG = 20% (giao tử liên kết = (1-f)/2)

F₁ lai phân tích: 

$\frac{AD}{ad}{X}^{B}Y\times \frac{ad}{ad}{X}^b{X}^b;f=20\%\to F_b:\left(0,4\frac{AD}{ad}:0,1\frac{Ad}{ad}:0,1\frac{aD}{ad}:0,4\frac{ad}{ad}\right)\left(0,5X^B{X}^b:0,5X^{b}Y\right)$

Nếu $F_1\times F_1:$

$\frac{AD}{ad}{X}^B{X}^b\times \frac{AD}{ad}{X}^{B}Y;f=20\%$

$\to \left(0,4\underset{¯}{AD}:0,1\underset{¯}{Ad}:0,1\underset{¯}{aD}:0,4\underset{¯}{ad}\right)\left(0,4\underset{¯}{AD}:0,1\underset{¯}{Ad}:0,1\underset{¯}{aD}:0,4\underset{¯}{ad}\right)$

$\left(1X^B{X}^B:1X^B{X}^b:1X^{B}Y:1X^{b}Y\right)$

$\to ad/ad=0,4^2=0,16\to A-D-=0,5+0,16=0,66;A-dd=aaD-=0,25-0,16=0,09$

Xét các phát biểu:

(1) đúng. 

(2) sai, ở F₂ tỉ lệ gà dị hợp tất cả các cặp gen là: $\left(\frac{AD}{ad}+\frac{Ad}{aD}\right)X^B{X}^b=\left(2\times 0,4^2+2\times 0,1^2\right)\times 0,25=8,5\%$

(3) sai, tỉ lệ kiểu hình xám, sọc ở F₂: A-D-X^BB- = 0,66(A-D-)  0,75X^B- = 0,495.

(4) đúng, ở F₂ gà mái lông vàng, có sọc: 

$A-D-X^{b}Y+aaD-X^{B}Y+aaD-X^{b}Y=0,66\times 0,5+0,09\times 0,5+0,09\times 0,5=42\%$

Chọn C.