Một quần thể thực vật giao phấn, ở thế hệ xuất phát (P) chỉ có 2 nhóm kiểu hình, trong đó 480 cây có kiểu gen $\frac{AB}{ab}\frac{De}{De}$  và 720 cây có kiểu gen $\frac{Ab}{aB}\frac{De}{De}.$ Quá trình ngẫu phối thu được F₁ có tỉ lệ kiểu gen $\frac{ab}{ab}\frac{De}{De}$ chiếm 5,76%. Biết rằng mỗi gen quy định một tính trạng, alen trội là trội hoàn toàn, mọi diễn biến của quá trình sinh hạt phấn và sinh noãn giống nhau và quần thể không có tác động của các nhân tố tiến hóa. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

I. Ở F₃ có tối đa 10 loại kiểu gen.

II. Ở F₁ có 12,52% số cá thể dị hợp về 2 cặp gen.

III. Ở F₁ số cây có kiểu hình trội về 3 tính trạng chiếm 56,3%.

IV. Trong số các cây mang kiểu hình trội về 3 tính trạng ở F₁, số cây đồng hợp chiếm 10,2%. 

Phương pháp:

Bước 1: Tính tần số HVG nếu có.

+ Tính ab/ab => ab = ? 

+ Tính f khi biết ab

Bước 2: Tính tỉ lệ giao tử ở P

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2.

Bước 3: Xét các phát biểu

Hoán vị gen ở 2 bên cho 10 loại kiểu gen 

P dị hợp 2 cặp gen: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB - = 0,25 – aabb

Cách giải: 

Ta có $\frac{ab}{ab}\frac{De}{De}=5,76\%\to ab=\sqrt{0,0576}=0,24$ (Do P đều mang cặp De/De nên đời con De/De = 1) 

Nếu các cây P không có HVG thì giao tử ab được tạo ra từ cây có kiểu gen $\frac{AB}{ab}\frac{De}{De}$

Ở P: 480 cây: 720 cây $\frac{Ab}{aB}\frac{De}{De}\leftrightarrow 40\%\frac{AB}{ab}\frac{De}{De}:60\%\frac{Ab}{aB}\frac{De}{De}$

Nếu không có HVG thì theo lí thuyết giao tử ab = 0,4 x 0,5 = 0,2 $\ne$ đề bài => có HVG ở 2 giới với tần số f. 

Ta có: $\underset{¯}{ab}=0,4\times \frac{1-f}{2}+0,6\times \frac{f}{2}=0,24\to f=40\%$

Do ở 2 bên P đều có cặp De/De nên ta viết lại cấu trúc của P: $0,4\frac{AB}{ab}:0,6\frac{aB}{Ab}.$

Ta tính tỉ lệ giao tử ở P: 

$0,4\frac{AB}{ab};f=40\%\to AB=ab=0,4\times \frac{1-f}{2}=0,12;Ab=aB=0,4\times \frac{f}{2}=0,08$

$0,6\frac{Ab}{aB};f-40\%\to AB=ab=0,6\times \frac{f}{2}=0,12;Ab=aB=0,6\times \frac{1-f}{2}=0,18$

→ AB = ab = 0,24; Ab = aB = 0,26.

I đúng, vì 2 bên P đều có HVG sẽ cho tối đa 10 loại kiểu gen.

II sai, cá thể dị hợp về 2 kiểu gen: $\frac{AB}{ab}+\frac{Ab}{aB}=2\times 0,{24}^2+2\times 0,{26}^2=0,2504$

III sai, đời F₁ luôn có 1 tính trạng D- trội => tỉ lệ trội 3 tính trạng: $A-B-D-=\left(0,5+0,0576\right)=0,5576$

IV sai, cây mang 3 tính trạng trội và có kiểu gen đồng hợp: $\frac{AB}{AB}\frac{De}{De}=0,24\times 0,24=0,0576$ 

=> Trong số các cây mang kiểu hình trội về 3 tính trạng ở F₁, số cây đồng hợp chiếm $\frac{0,0576}{0,5576}\approx 10,33\%$

Chọn C.