Ở một quần thể thực vật ngẫu phối, gen A quy định hạt tròn trội hoàn toàn so với alen a quy định hạt dài, gen B quy định chín sớm trội hoàn toàn so với alen b quy định chín muộn. Quần thể có cấu trúc di truyền ở thế hệ xuất phát I₀: $0,1\frac{AB}{AB}+0,2\frac{AB}{Ab}+0,4\frac{Ab}{aB}+0,3\frac{ab}{ab}=1$ 

Khi cho quần thể I₀ ngẫu phối thu được đời con I₁, trong đó kiểu hình cây hạt dài, chín muộn chiếm 14,44%. Quần thể không chịu tác động của các nhân tố tiến hoá khác, mọi diễn biến ở quá trình phát sinh giao tử đực và giao tử cái là như nhau. Theo lý thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

I. Tần số alen A và B của quần thể I₁ lần lượt là 0,5 và 0,4.

II. Quần thể I₀ đạt trạng thái cân bằng di truyền.

III. Quần thể I₁, cây hạt tròn, chín sớm thuần chủng chiếm tỉ lệ 14,44%

IV. Quần thể I₁, cây hạt dài, chín sớm chiếm tỉ lệ 10,56%.     

Phương pháp:

Bước 1: Biện luận quy luật di truyền, tính tần số HVG nếu có.

Bước 2: Tính tỉ lệ giao tử ở I₀.

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2

Bước 3: Xét các phát biểu 

Cách giải: 

Nếu các gen này liên kết hoàn toàn thì chỉ có phép lai $\frac{ab}{ab}\times \frac{ab}{ab}\to$ kiểu hình cây hạt dài chín muộn = 0,3ab x 0,3ab = 0,09 $\ne$ đề bài => các gen này liên kết không hoàn toàn.

Gọi tần số HVG là f ta có:

Tỷ lệ hạt dài chín muộn là 0,1444 = ab/ab => ab = 0,38; mà cơ thể ab/ab ở I₀ cho giao tử ab = 0,3 => cơ thể Ab/aB cho giao tử ab = 0,08 = 0,4f/2 => f = 0,4

Tỷ lệ giao tử ở I₀: 

AB = 0,1 + 0,08 + 0,1 = 0,28; ab = 0,38; Ab = 0,1 + 0,4$\times \frac{1-f}{2}$= 0,22 ; aB = 0,4$\times \frac{1-f}{2}=0,12$

Tần số alen:

A = 0,28 + 0,22 = 0,5 = a

B = 0,28 + 0,12 = 0,4; b = 0,6

I đúng

II sai, chỉ có 4 loại kiểu gen nên chưa cân bằng di truyền (có thể tính riêng cho từng gen)

III sai, hạt tròn chín sớm thuần chủng chiếm tỷ lệ 0,28²$\ne$14,44%.

IV đúng, cây hạt dài chín sớm chiếm tỷ lệ: $0,12\times 0,12+2\times 0,38\times 0,12=10,56\%$

Chọn B.