Ở một loài côn trùng, cho con cái XX mắt đỏ thuần chủng lai với con đực XY mắt trắng thuần chủng được F₁ đồng loạt mắt đỏ. Cho con đực F₁ lai phân tích, đời con thu được tỉ lệ 1 con cái mắt đỏ: 1 con cái mắt trắng: 2 con đực mắt trắng. Nếu cho F₁ giao phối tự do với nhau, trong các nhận định sau, có bao nhiêu nhận định đúng về kết quả thu được ở đời F₂?

I. F₂ xuất hiện 12 kiểu gen

II. Cá thể đực mắt trắng chiếm tỉ lệ 5/16

III. Cá thể cái mắt trắng thuần chủng chiếm tỉ lệ 3/16

IV. Trong tổng số các cá thể mắt đỏ, cá thể cái mắt đỏ không thuần chủng chiếm tỉ lệ 5/9

Chọn đáp án A

+ Con đực F₁ lai phân tích, đời con thu được tỉ lệ 1 con cái mắt đỏ: 1 con cái mắt trắng: 2 con đực mắt trắng $\to$  tính trạng phân bố không đồng đều ở 2 giới $\to$  có hiện tượng gen qui định màu mắt liên kết với giới tính, gen nằm trên X và Y không có đoạn tương đồng.

+ Con đực F₁ lai phân tích đời con thu được tỉ lệ 3 trắng: 1 đỏ $\to$  Phép lai phân tích về 1 tính trạng cho tỉ lệ kiểu hình 3 : 1, số tổ hợp = 3 + 1 = 4, ta có thể phân tích 4 = 4 1. Chứng tỏ con đực F₁ lai phân tích phải cho 4 loại giao tử, và dị hợp 2 cặp gen.

$\to$ Tính trạng màu mắt tuân theo qui luật tương tác gen theo kiểu bổ sung, hai cặp gen tương tác kiểu 9:7, một cặp nằm trên NST thường, 1 cặp nằm trên NST giới tính.

+ Qui ước: Aa và Bb là 2 cặp gen tương tác. Trong tương tác bổ sung kiểu 9:7 vai trò của A và B là như nhau nên ta có thể coi Aa nằm trên NST thường và Bb nằm trên NST giới tính. Sự tương tác như sau:

A–B– : mắt màu đỏ

$A-bb,aaB-,aabb:$ mắt màu trắng

+ Ta có phép lai P như sau:

P:$AA{X}^B{X}^B\times aa{X}^{b}Y$

F₁:$1Aa{X}^B{X}^b:1Aa{X}^{B}Y$

$F_1\times F_1:Aa{X}^B{X}^b\times Aa{X}^{B}Y$

F₂: $(1AA:2Aa:1aa)(1X^B{X}^B:1X^B{X}^b:1X^{B}Y:1X^{b}Y)$

+ F₂ xuất hiện 12 kiểu gen $\to$  Ý I đúng

+ F₂: cá thể đực mắt trắng $=A-X^{b}Y+aa{X}^{B}Y+aa{X}^{b}Y=3\text{}/\text{}4\times 1\text{}/\text{}4+1\text{}/\text{}4\times 1\text{}/\text{}4+1\text{}/\text{}4\times 1\text{}/\text{}4=5\text{}/\text{}16\to$ Ý II đúng

+ F₂: cá thể cái mắt trắng thuần chủng $=aa{X}^B{X}^B=1\text{}/\text{}4\times 1\text{}/\text{}4=1\text{}/\text{}16\to$  Ý III sai

+ F₂: trong tổng số các cá thể mắt đỏ, cá thể cái mắt đỏ không thuần chủng chiếm tỉ lệ:

·         Mắt đỏ$F_2=A-X^B-=3\text{}/\text{}4\times 3\text{}/\text{}4=9\text{}/\text{}16.$

·         Cái mắt đỏ F₂ không thuần chủng $=AA{X}^B{X}^b+Aa{X}^B{X}^B+Aa{X}^B{X}^b=1\text{}/\text{}4\times 1\text{}/\text{}4+2\text{}/\text{}4\times 1\text{}/\text{}4+2\text{}/\text{}4\times 1\text{}/\text{}4=5\text{}/\text{}16.$ 

·         Trong tổng số các cá thể mắt đỏ, cá thể cái mắt đỏ không thuần chủng chiếm tỉ lệ 5/16: 9/16 = 5/9 $\to$  Ý IV đúng.