Phả hệ ở hình dưới đây mô tả sự di truyền 2 bệnh ở người: Bệnh P do một trong hai alen của một gen quy định; bệnh M do một trong hai alen của một gen nằm ở vùng không tương đồng trên nhiễm sắc thể giới tính X quy định. Biết rằng không xảy ra đột biến. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

I. Người số 4 không mang alen quy định bệnh P.

II. Người số 13 có kiểu gen dị hợp tử về một cặp gen.

III. Xác suất sinh con thứ nhất chỉ bị bệnh P của cặp 12 – 13 là 7/48.

IV. Xác suất sinh con thứ nhất là con trai và chỉ bị bệnh P của cặp 12 – 13 là 1/16.

Chọn đáp án C

+ Xét bệnh P: bố mẹ (6 – 7) không bị bệnh P sinh con (11) bị bệnh P $\to$  gen qui định bệnh P là gen lặn

Mẹ (3) bị bệnh P sinh con trai bình thường $\to$  gen qui định bệnh P nằm trên NST thường

Qui ước: A: không bị bệnh P; a: bị bệnh P

+ Xét bệnh M: bố mẹ (1 – 2) không bị bệnh M sinh con (5) bị bệnh M $\to$  gen qui định bệnh M là gen lặn và nằm trên NST X không có alen tương ứng trên Y qui định.

Qui ước: B: không bị bệnh M; b: bị bệnh M

+ Người số (4) không bị bệnh P sinh con (8) bị bệnh P aa $\to$  người số 4 dị hợp Aa $\to$  ý I sai

+ Kiểu gen người số (13):

·         Người số (8) bị bệnh P aa $\to$  con (13) không bị bệnh P có kiểu gen Aa

·         Người số (9) không bị bệnh M có kiểu gen X^BY, người số (8) không bị bệnh M có kiểu gen X^BX^b do nhận X^b từ bố 4 bị bệnh M có kiểu gen X^bY $\to$  con (13) không bị bệnh M có kiểu gen X^BX^B hoặc X^BX^b

$\to$ Người số 13 có thể có 1 hoặc 2 cặp gen dị hợp $\to$  Ý II sai

+ Xét cặp (12 – 13):

·         Xét bệnh P:

Người số (13) có kiểu gen Aa

Người số (11) bị bệnh P có kiểu gen aa $\to$  (6) và (7) có kiểu gen Aa $\to$  người số (12) không bệnh có kiểu gen (1/3 AA : 2/3 Aa)

Ta có phép lai cặp (12 – 13) là:$Aa\times (1\text{}/\text{}3AA:2\text{}/\text{}3Aa)\leftrightarrow (1\text{}/\text{}2A:1\text{}/\text{}2a)\times (2\text{}/\text{}3A:1\text{}/\text{}3a)$

$\to$ Xác suất bệnh P = 1/2 x 1/3 = 1/6. Xác suất không bị bệnh P = 1 – 1/6 = 5/6

·         Xét bệnh M:

Người số (12) có kiểu gen X^BY

Người số (13) có kiểu gen 1/2 X^BX^B : 1/2 X^BX^b

Ta có phép lai cặp (12 – 13) là:$X^{B}Y\times (1\text{}/\text{}2X^B{X}^B:1\text{}/\text{}2X^B{X}^b)\leftrightarrow (1\text{}/\text{}2X^B:1\text{}/\text{}2Y)\times (3\text{}/\text{}4X^B:1\text{}/\text{}4\text{\hspace{0.17em}\hspace{0.17em}}{X}^b)$

$\to$ Xác suất bệnh M = 1/2 x 1/4 = 1/8. Xác suất không bị bệnh M = 1 – 1/8 = 7/8

$\to$ Xác suất sinh con thứ nhất chỉ bị bệnh P của cặp (12 – 13) là: 1/6 x 7/8 = 7/48 $\to$  Ý III đúng

+ Xác suất sinh con thứ nhất là con trai và chỉ bị bệnh P của cặp 12 – 13:

$=1\text{}/\text{}6\times 1\text{}/\text{}2Y\times 3\text{}/\text{}4X^B=1\text{}/\text{}16\to$ Ý IV đúng