(Ngữ liệu ngoài sgk) Bốn mùa mơ ước

- Thể thơ: 6 chữ

- Hai dấu hiệu nhận biết thể thơ: số chữ/ dòng, vần (hoặc nhịp)…

- Ước mơ: là cánh én, cơn gió, trăng tỏ, ngọn lửa, con đường xa.

- Cảm nhận về nhân vật “em”: Nhân vật trữ tình là người có những ước mơ hồn nhiên, trong sáng; có khao khát mang đến những điều tốt đẹp cho cuộc sống.

- Biện pháp tu từ điệp ngữ. Cụm từ “em mơ” được lặp lại bốn lần, mở đầu cho bốn khổ thơ 1, 2, 3, 4.

- Tác dụng:

+ Tạo nhịp điệu, liên kết các khổ thơ, giúp tác giả bộc lộ cảm xúc được liền mạch.

+ Nhấn mạnh những ước mơ trong trẻo, tha thiết của nhân vật trữ tình.

+ Qua đó cho thấy tâm hồn trong sáng, khát vọng cống hiến và tình yêu quê hương, yêu cuộc sống của nhân vật trữ tình.

HS rút ra được ít nhất hai thông điệp khác nhau:

- Hãy nuôi dưỡng những ước mơ đẹp để làm cho cuộc sống trở nên ý nghĩa hơn.

- Hãy yêu thương, trân trọng thiên nhiên và sống chan hòa với vạn vật xung quanh.

- Hãy thể hiện tình yêu quê hương, đất nước bằng những hành động thiết thực, dù nhỏ bé nhưng ý nghĩa…

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức đoạn văn (diễn dịch, quy nạp, móc xích…).

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 200 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận

+ Suy nghĩ về “mơ ước” của nhân vật trữ tình trong bài thơ Bốn mùa mơ ước của tác giả Nguyễn Lãm Thắng.

- Hệ thống ý:

Ước mơ đẹp đẽ của nhân vật trữ tình, gắn liền với hình ảnh thiên nhiên đẹp đẽ, ý nghĩa:

+ Ước mơ là cánh én mùa xuân mang đến không khí rộn ràng, ấm áp; mang đến niềm vui…

+ Ước mơ là cơn gió mùa hạ bay khắp nơi, mang theo hơi mát và những cơn mưa dịu lành…

+ Ước mơ là vầng trăng sáng mùa thu, gợi lên không gian yên bình, thơ mộng…

+ Ước mơ là ngọn lửa mùa đông mang lại sự ấm áp, sum vầy:

=> Ước mơ sống có ích, mang lại những điều tốt đẹp cho cuộc sống.

=> Thể hiện lẽ sống cao đẹp, đáng được trân trọng, ngợi ca…

(Trong quá trình phân tích, học sinh cần phân tích từ ngữ đặc sắc, biện pháp tu từ… => Tránh diễn xuôi)

Đặc sắc nghệ thuật:

+ Thể thơ 6 chữ tạo nhịp điệu nhẹ nhàng, phù hợp với nội dung của bài thơ.

+ Hình ảnh giàu sức gợi: “cánh én”, “cơn gió”, “vầng trăng”, “ngọn lửa” đều là những hình ảnh quen thuộc, mang tính biểu tượng giàu ý nghĩa…

+ Biện pháp nhân hóa, ẩn dụ: Cánh én “gọi” nắng xuân, gió “đem” mưa mát lành, trăng “vui” cùng sao nhỏ, lửa “xua tan” giá lạnh giúp thiên nhiên trở nên gần gũi, có hồn.

+ Giọng điệu trong sáng, tha thiết, thể hiện những khát khao hồn nhiên, đẹp đẽ của nhân vật trữ tình…

- Phát triển đoạn văn logic, thuyết phục

+ Dẫn chứng từ bài thơ để minh chứng cho nhận định.

+ Thể hiện rõ suy nghĩ về “mơ ước” của nhân vật trữ tình trong bài thơ.

- Đảm bảo ngữ pháp, liên kết:

+ Trình bày rõ ràng, mạch lạc, không mắc lỗi chính tả.

- Sáng tạo

+ Cách diễn đạt mới mẻ, có suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận.

Đoạn văn tham khảo

Trong bài thơ “Bốn mùa mơ ước” của Nguyễn Lãm Thắng, “mơ ước” của nhân vật trữ tình không chỉ là những hình ảnh thơ mộng mà còn là biểu hiện của một tâm hồn trong sáng, giàu yêu thương và khát vọng sống có ích. Nhân vật mơ mình là cánh én gọi xuân về, là cơn gió mang mưa mát lành giữa ngày hè, là vầng trăng sáng lung linh giữa đêm thu và là ngọn lửa sưởi ấm mùa đông lạnh giá. Những ước mơ ấy gắn liền với thiên nhiên đất trời, mang đến niềm vui, sự an lành cho muôn người. Đặc biệt, khát vọng được góp phần xây dựng quê hương hiện rõ trong lời thơ cuối: “Yêu từng dặm dài đất nước / Em mơ về con đường xa”. Đó là ước mơ cao đẹp, không chỉ mơ cho mình mà còn vì cộng đồng, vì tổ quốc. Bài thơ nhẹ nhàng, trong trẻo nhưng gửi gắm thông điệp nhân văn: hãy sống với lý tưởng đẹp, mang theo những giấc mơ lành để góp phần làm cho cuộc đời trở nên ấm áp và ý nghĩa hơn qua bốn mùa.