Con đường	Cách li	Đặc điểm	Đối tượng
Khác khu vực địa lí	Cách li địa lí	Điều kiện địa lí khác nhau → CLTN theo các hướng khác nhau - Diễn ra chậm chạp qua nhiều giai đoạn trung gian.	Động vật có khả năng phát tán mạnh (ví dụ chim, thú).
Cùng khu vực địa lí	Cách li tập tính	Do có tập tính giao phối thay đổi nên từ 1 loài ban đầu đã hình thành nên 2 loài mới.	Các loài động vật có tập tính giao phối phức tạp.
	Cách li sinh thái	Hai quần thể của cùng một loài sống ở 2 ổ sinh thái khác nhau, dần dần sẽ hình thành nên 2 loài mới.	ĐV ít di chuyển
	Lai xa và đa bội hóa	Lai xa kèm theo đa bội hoá → con lại có bộ NST song nhị bội nên bị cách li sinh sản với loài bố và loài mẹ. Là con đường nhanh nhất.	Thực vật