Câu 2 (5.0 điểm). 

Những người vợ nhớ chồng còn góp cho Đất Nước những núi Vọng Phu  

Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái  

Gót ngựa của Thánh Gióng đi qua còn trăm ao đầm để lại  

Chín mươi chín con voi góp mình dựng đất Tổ Hùng Vương  

Những con rồng nằm im góp dòng sông xanh thẳm  

Người học trò nghèo góp cho Đất Nước mình núi Bút; non Nghiên  

Con cóc, con gà quê hương cùng góp cho Hạ Long thành thắng cảnh  

Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm  

Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi  

Chẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông cha  

Ôi Đất Nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy  

Những cuộc đời đã hóa núi sông ta...  

(Trích Đất Nước, trường ca Mặt đường khát vọng - Nguyễn Khoa Điềm, Ngữ văn 12,

Tập một, NXB Giáo dục  Việt Nam, 2016, tr.120)  

Cảm nhận của anh/chị về đoạn thơ trên. Từ đó, nhận xét về sự kết hợp giữa chất chính luận và chất trữ tình trong đoạn thơ. 

thân vào những danh lam, cảnh quan. Đâu đâu cũng có dấu ấn của nhân dân, chính nhân dân đã làm nên, tạo nên những câu chuyện cho dáng núi hình sông, phủ lên đó tâm hồn, ước mong, tưởng tượng của mình. Hay, Đất nước đã thấm sâu trong tâm hồn nhân dân, nhân dân đã tạo nên Đất nước qua tâm hồn của mình.  

Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm 

- Phép liệt kê trong câu thơ gợi lên những địa danh thân thuộc gắn liền với mảnh đất Nam Bộ: ông Đốc, ông Trang, bà Đen, bà Điểm… Như vậy mỗi con người mang cho mình một cái tên mộc mạc, giản dị nhưng đã góp nên những tên đất tên làng, mở mang thêm bờ cõi, để nước Việt mang dáng hình chữ S như bây giờ. 

2. Nhận xét về sự kết hợp giữa chất chính luận và chất trữ tình trong đoạn thơ 

- Đoạn thơ thấm đẫm chất trữ tình. 

+ Ở đó nhà thơ bộc lộ lòng trân trọng sâu sắc những cuộc đời, những con người đã hoá thân một cách cao đẹp vào hình hài của Đất Nước. Cảm xúc đó bộc lộ thật dạt dào nồng nàn và tha thiết. 

+ Lời thơ là lời tâm tình giữa anh, em, giữa ta với người. Nhưng đoạn thơ cũng là một lập luận nhằm thuyết phục và chia sẻ nhận thức: Thiên nhiên, lịch sử, văn hoá… của Đất Nước. Tất cả đều do nhân dân xây dựng, tất cả là của nhân dân. Nhìn vào thiên nhiên sông núi tươi đẹp kia (Núi Vọng Phu, Hòn Trống Mái, những ao đầm làng Gióng, núi Bút, non Nghiên,…) liệu nơi nào lại không hiện diện hình ảnh nhân dân? 

- Tính chính luận làm cho nội dung tư tưởng của đoạn thơ thêm sâu sắc. Yếu tố trữ tình làm cho đoạn thơ có sức lay động, truyền cảm, biến tư tưởng, quan niệm, nhận thức thành cảm hứng nghệ thuật. Sự kết hợp hai yếu tố này sao cho nhuần nhuyễn, hiệu quả thực không dễ, nhưng Nguyễn Khoa Điềm đã làm được. Đó là thành công lớn của đoạn trích Đất Nước. 

III. Kết luận