Ở một loài động vật có vú, cho lai giữa con đực thuần chủng lông trắng, chân thấp với con cái thuần chủng lông đen, chân cao, F₁ thu được 100% cá thể lông đen, chân cao. Cho các cá thể F₁ giao phối ngẫu nhiên với nhau, F₂ thu được tỉ lệ:

- Giới cái: 70% lông đen, chân cao : 5% lông đen, chân thấp : 5% lông vàng, chân cao : 20% lông vàng, chân thấp.

- Giới đực: 35% lông đen, chân cao : 37,5% lông vàng, chân cao : 2,5% lông trắng, chân cao : 2,5% lông đen, chân thấp : 12,5% lông vàng, chân thấp : 10% lông trắng, chân thấp.

Biết rằng hoán vị gen chỉ xảy ra ở giới cái, gen quy định các tính trạng không nằm trên NST giới tính Y. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

    I. Tính trạng màu lông di truyền liên kết với giới tính.

    II. Có ít nhất 2 cặp gen tác động đến sự hình thành màu lông.

    III. Có 5 kiểu gen khác nhau quy định tính trạng lông đen ở loài này.

    IV. Nếu cho con cái F₁ lai phân tích thì tỉ lệ cá thể lông đen, chân cao ở đời con là 40%.

Phương pháp:

Bước 1: Xét tỉ lệ phân li từng tính trạng → Quy luật di truyền

Bước 2: Xác định kiểu gen của P, dựa vào tỉ lệ con đực chân thấp, lông trắng → tần số HVG

+ Tính ab/ab → ab = ?

+ Tính f khi biết ab

Bước 3: Xét các phát biểu

Ở thú: XX – con cái; XY – con đực.

Cách giải:

Ở F₁, xét tỉ lệ phân li từng tính trạng

Tính trạng chiều cao chân: chân cao : chân thấp ở cả 2 giới đều là 3 : 1.

→ Chân cao là trội so với chân thấp.

Quy ước: A – chân cao; a – chân thấp → P: Aa × Aa.

Tính trạng màu lông của cả F₁: Lông đen : lông vàng : lông trắng = 9 : 6:1→ Cặp Bb, Dd tương tác bổ sung B-D- quy định lông đen; B-dd; bbD- quy định lông vàng; bbdd quy định lông trắng.

Tính trạng màu lông ở 2 giới phân li khác nhau → tính trạng này do gen nằm trên NST X quy định.

Nếu các gen phân li độc lập thì đời con có tỉ lệ (9:6:1)(3:1) ≠ đề cho → 1 trong 2 cặp gen quy định màu lông liên kết với cặp gen Aa.

Giả sử cặp gen Aa và Bb cùng nằm trên 1 cặp NST tương đồng.

 $P:\frac{ab}{ab}{X}^{d}Y\times \frac{AB}{AB}{X}^D{X}^D\to F_1:\frac{AB}{ab}{X}^D{X}^d:\frac{AB}{ab}{X}^{D}Y$

Con đực lông trắng chân thấp: $\frac{ab}{ab}{X}^{d}Y=5\%\to \frac{ab}{ab}=\frac{0,05}{0,25X^{d}Y}=0,2\to$  giao tử ab ở giới cái = 0,4 (vì con đực không có HVG nên ab=0,5)

→ f= 20%.

I đúng.

II đúng.