Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích tác phẩm “Phiên chợ Giát” của Nguyễn Minh Châu.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích “Phiên chợ Giát” của Nguyễn Minh Châu.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Minh Châu: nhà văn tiêu biểu cho văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới, với phong cách giàu triết lí, nhân văn, thường quan tâm đến số phận con người trong xã hội hiện đại.

- Giới thiệu tác phẩm Phiên chợ Giát: là một truyện ngắn đặc sắc thể hiện sâu sắc vẻ đẹp tâm hồn người nông dân, đồng thời đặt ra những suy tư nhân sinh về số phận, sự tồn tại, tình cảm giữa con người và loài vật.

- Dẫn dắt vấn đề nghị luận: Hành động “giải thoát” con bò của lão Khúng và sự trở lại của con vật không chỉ phản ánh tính cách nhân vật mà còn gửi gắm thông điệp nhân văn sâu sắc.

* Thân bài:

1. Tình huống truyện độc đáo, giàu chất nhân văn

- Tình huống trung tâm: Lão Khúng – một nông dân nghèo, vì hoàn cảnh phải bán con bò già Khoang Đen – người bạn gắn bó với gia đình từ thuở lập nghiệp.

- Bước ngoặt tâm lí: Trên đường đưa bò đi bán, lão đột ngột quyết định “giải thoát” cho nó, đưa nó vào rừng – hành động tưởng như điên rồ, nhưng thực chất là biểu hiện của một tấm lòng nhân hậu, tỉnh ngộ lương tri.

- Sự trở lại của con bò: Bất ngờ và đầy nghịch lí – biểu hiện cho số phận đã “gắn rễ”, cho sự bất lực của khát vọng tự do trong kiếp làm lụng.

2. Phân tích nhân vật lão Khúng – hình tượng người nông dân giàu nhân tính

- Tình cảm sâu nặng với con vật:

+ Coi con bò như một người bạn, không nỡ “bán đứng” nó để lấy tiền.

+ Nhận thức được sự “vô nhân đạo” của việc bán nó đi giết thịt: “Lão thấy lão không còn là giống người nữa”.

- Khát vọng giải thoát cho con vật cũng là một cách giải thoát cho chính mình:

+ Lão xua đuổi con bò như muốn “đuổi” cả kiếp sống cực nhọc, cơ cực của chính mình – cái “số phận nửa người nửa con vật”.

+ Nhưng lão lại không thể thoát khỏi nó – vẫn tự mình kéo xe, vẫn vác gánh nặng như trước.

- Cái nhìn cuối cùng giữa lão và con vật:

+ Ánh nhìn sầu não, nhẫn nhục của con bò như ánh nhìn của một kiếp người thấp cổ bé họng.

+ Cái nhìn của lão Khúng đầy trĩu nặng, đau xót và bất lực – như tự trách mình, tự cảm thông và cam chịu.

3. Giá trị tư tưởng – nhân văn của truyện

- Ngợi ca vẻ đẹp nhân hậu của con người lao động: Lão Khúng tuy nghèo khổ, lam lũ nhưng vẫn giữ được tình nghĩa, lòng trắc ẩn – một vẻ đẹp đạo đức đáng trân trọng.

- Nỗi day dứt về kiếp sống cơ cực, bị ràng buộc vào lao động, vào thân phận: Con bò không thể sống đời tự do – cũng như con người không dễ thoát khỏi số phận nghiệt ngã.

- Trăn trở của nhà văn trước những nghịch lí đời sống: Khi lòng tốt, khát vọng giải thoát đôi khi lại rơi vào bi kịch – sự thất bại của mơ ước tự do trong thực tế khắc nghiệt.

* Kết bài:

- Khẳng định ý nghĩa tác phẩm Phiên chợ Giát: là một truyện ngắn giàu tính nhân văn, thể hiện cái nhìn đầy thấu hiểu, cảm thông của Nguyễn Minh Châu đối với thân phận người lao động.

- Qua hình ảnh lão Khúng và con bò, nhà văn đặt ra câu hỏi nhân sinh về sự gắn bó giữa con người – lao động – số phận, về khát vọng sống tử tế, tự do giữa đời thường khắc nghiệt.

- Đánh giá: Đây là một trong những truyện ngắn giàu chiều sâu tư tưởng, thể hiện rõ tài năng và tư duy triết lí nhân văn của Nguyễn Minh Châu trong văn học đổi mới.

Bài viết tham khảo

Nguyễn Minh Châu là một trong những cây bút tiên phong trong công cuộc đổi mới văn học Việt Nam sau 1975. Ông luôn đi tìm “viên ngọc ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn con người”, đặc biệt là những con người bé nhỏ trong đời sống thường nhật. Truyện ngắn Phiên chợ Giát là một minh chứng cho phong cách giàu nhân văn của nhà văn, khi ông khắc họa thành công hình ảnh người nông dân lão Khúng – một con người lam lũ, nhưng mang trái tim đầy yêu thương, biết suy tư và đau đáu trước thân phận con người và loài vật.

Tác phẩm được xây dựng trên một tình huống truyện giàu kịch tính và chất thơ: lão Khúng – người nông dân vùng cao nghèo khó, dắt con bò già mang tên Khoang Đen đi bán. Con vật ấy đã gắn bó với gia đình lão từ những ngày đầu khẩn hoang gian khổ. Nhưng khi phải đưa nó đến phiên chợ Giát để bán lấy tiền, lão bất ngờ nảy ra một quyết định "điên rồ" – thả con vật về rừng để nó được sống một cuộc đời tự do. Hành động đó đã khiến người đọc không khỏi xúc động, bởi nó xuất phát từ lòng trắc ẩn chân thành: "Cả một đời con vật nai lưng kéo cày để nuôi sống gia đình lão, và bây giờ lão đền ơn trả nghĩa cho con vật bằng việc đem bán nó cho người ta giết thịt?" – lão Khúng đã tự vấn chính mình như thế.

Lão Khúng là đại diện cho người nông dân truyền thống, tuy ít học nhưng có trái tim nhân hậu, tình nghĩa. Ở lão, tình cảm với con vật không đơn thuần là sự gắn bó giữa người và loài vật mà còn là biểu hiện sâu sắc của đạo lý "uống nước nhớ nguồn", của lòng biết ơn và ý thức nhân sinh. Lão không muốn phản bội một sinh linh đã gắn bó, đồng cam cộng khổ với mình suốt cuộc đời. Khi xua con bò vào rừng, lão không chỉ đang giải thoát cho nó, mà còn như đang xua đi cả số phận cơ cực, nhọc nhằn của chính mình – cái “số phận nửa người nửa con vật” đầy ám ảnh. Tuy nhiên, nghịch lý của cuộc sống lại hiện ra ở hồi kết: con bò quay trở lại. Ánh mắt “sầu não và nhẫn nhục” của nó là biểu tượng cho một kiếp sống đã quá gắn bó với khổ đau, đến mức không còn đủ sức để bước ra khỏi sự ràng buộc của số phận.

Hình tượng lão Khúng được nhà văn miêu tả bằng điểm nhìn nhân vật, ngôn ngữ mộc mạc, giàu chất nông thôn. Chính điều đó tạo nên sự gần gũi, chân thực và đầy xúc cảm cho người đọc. Nguyễn Minh Châu không tô vẽ lý tưởng hóa người nông dân, mà đi sâu vào những giằng xé nội tâm của họ – ở đó có nhân hậu, có trăn trở, có khát vọng tự do nhưng cũng đầy nghịch lý và bất lực.

Phiên chợ Giát là một truyện ngắn xuất sắc thể hiện rõ quan niệm nghệ thuật đầy nhân văn của Nguyễn Minh Châu. Tác phẩm không chỉ khắc họa vẻ đẹp tâm hồn người nông dân Việt Nam mà còn đặt ra những câu hỏi nhân sinh về tự do, số phận, lòng biết ơn và sự gắn bó giữa người với loài vật. Qua đó, nhà văn như muốn đánh thức trong mỗi chúng ta một niềm trân trọng sâu sắc với những điều tưởng như bình dị nhất trong đời sống thường ngày.