Từ nội dung văn bản phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) phân tích nhân vật Chiến trong văn bản.

- Văn bản được kể ở ngôi thứ ba.

- Điểm nhìn trần thuật:

+ Điểm nhìn của người kể chuyện toàn tri (từ bên ngoài).

+ Điểm nhìn của người kể chuyện hạn tri (từ bên trong - điểm nhìn của nhân vật Chiến).

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích truyện ngắn “Nhện và người” của Trần Duy Phiên.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu truyện ngắn “Nhện và người” của Trần Duy Phiên – một truyện ngắn mang ý nghĩa triết lí sâu sắc về mối quan hệ giữa con người và tự nhiên, từ đó phản chiếu chính nội tâm, nhân cách và giới hạn của con người.

- Khẳng định: Qua hình tượng nhân vật Trần Việt Chiến và chi tiết về con nhện, truyện đặt ra những suy tư về sự kiêu ngạo, ngộ nhận của con người hiện đại, và sự thức tỉnh khi đối diện với tự nhiên.

* Thân bài:

1. Nhân vật Trần Việt Chiến – “con ngựa chiến” kiêu hãnh

- Là người có trí tuệ, tài năng nổi bật:

+ Thần đồng từ nhỏ, thành tích học tập và khoa bảng luôn xuất sắc: thủ khoa đại học, tiến sĩ loại ưu, thông minh toàn diện.

+ Có nhiều năng khiếu: vẽ, hát, hùng biện – hoàn hảo đến mức “ai cũng thừa nhận như thế, kể cả những người không ưa”.

- Nhưng cũng là người có nhiều tật xấu:

+ Bướng bỉnh, tự cao, không phục tùng khuôn mẫu (từ chối về trường cũ, tự chọn môi trường làm việc).

+ Bừa bãi, vô tổ chức – một phần biểu hiện sự coi thường quy luật trật tự.

+ Đặc biệt: sống đơn độc, hãnh hách, cực đoan – thể hiện cái tôi lớn, không chia sẻ không hòa nhập.

2. Tình huống truyện và bước ngoặt nhận thức của Chiến

- Tình huống truyện độc đáo, bất ngờ: Chiến phát hiện một con nhện giăng tơ trong mùng ngủ – điều tưởng chừng vô lí, phi thực tế.

+ Ban đầu: anh khinh thường, chế giễu con nhện là “đồ ngu”, giăng tơ vô ích trong không gian kín.

+ Không giết mà đợi nhện chết đói – thể hiện tâm lí tàn nhẫn, kiêu ngạo.

- Bước ngoặt nhận thức:

+ Sau chuyến công tác, anh trở về và ngỡ ngàng thấy con nhện vẫn sống, hơn thế – nó đã đẻ trứng.

+ Phát hiện ra đàn muỗi từ một lỗ thủng chui vào – chính anh là mồi nhử cho con nhện săn mồi → cú sốc lớn.

+ Anh chợt nhận ra giới hạn, vị trí thật sự của bản thân trong tự nhiên: không còn là “kẻ thống trị” như từng ảo tưởng.

+ Câu kết “Từ ấy, Trần Việt Chiến hết muốn làm con ngựa chiến” – biểu hiện sự thức tỉnh, thay đổi thái độ sống.

3. Ý nghĩa biểu tượng và tư tưởng nhân văn của truyện

- Con nhện là biểu tượng cho sự kiên trì, thông minh, thích nghi với hoàn cảnh – giăng tơ đúng chỗ, khai thác quy luật tự nhiên (muỗi hút máu người).

- Nhân vật Chiến tượng trưng cho lớp người hiện đại trí thức nhưng ngạo mạn, xa rời tự nhiên, tự cho mình là trung tâm – đến khi tỉnh ngộ mới thấy mình nhỏ bé.

- Truyện gợi ra bài học sâu sắc:

+ Thiên nhiên có quy luật riêng, luôn tồn tại cách thức sinh tồn.

+ Con người dù tài giỏi đến đâu cũng không thể tách mình ra khỏi quy luật đó – cần khiêm nhường, nhìn nhận đúng bản thân và học cách sống hài hòa với môi trường sống.

* Kết bài:

- Khẳng định giá trị truyện: “Nhện và người” không chỉ là một câu chuyện ngắn có cốt truyện độc đáo mà còn là lời cảnh tỉnh nhẹ nhàng nhưng sâu sắc đối với sự kiêu ngạo và cái tôi cực đoan của con người hiện đại.

- Gợi suy nghĩ: Hành trình từ tự mãn đến tự thức tỉnh của Chiến cũng là hành trình mà mỗi con người cần trải qua để hiểu đúng chính mình và thế giới quanh mình.

Bài viết tham khảo

Trong nền văn xuôi hiện đại Việt Nam, Trần Duy Phiên là một cây bút độc đáo với lối viết nhẹ nhàng, hóm hỉnh mà đầy chiều sâu tư tưởng. Truyện ngắn “Nhện và người” là một tác phẩm tiêu biểu của ông, qua đó tác giả khắc họa một nhân vật trí thức tài năng nhưng kiêu ngạo – Trần Việt Chiến – để từ đó thể hiện sự thức tỉnh của con người khi đối diện với những quy luật sinh tồn tinh tế của tự nhiên.

Ngay từ những dòng đầu tiên, nhân vật Trần Việt Chiến hiện lên như một “con ngựa chiến” tài năng vượt trội. Anh là người có thành tích học tập xuất sắc từ nhỏ, luôn đứng đầu các cấp học, đỗ thủ khoa đại học và lấy bằng tiến sĩ loại ưu. Không chỉ học giỏi, Chiến còn được trời phú cho nhiều năng khiếu nghệ thuật như hát hay, vẽ giỏi, hùng biện sắc sảo. Thế nhưng, “lắm tài nhiều tật”, Chiến cũng mang trong mình không ít thói xấu: bướng bỉnh, bừa bãi và đặc biệt là tính cách sống đơn độc, hãnh hách đến cực đoan. Anh là một kiểu người hiện đại đầy kiêu hãnh, coi mình là trung tâm, thậm chí đến mức “không những người mà các loài khác cũng khó chung nhà chung cửa”.

Tình huống truyện bắt đầu từ một phát hiện tưởng như rất nhỏ bé – sự xuất hiện của một con nhện trong màn ngủ của Chiến. Ban đầu, anh cười cợt, coi thường, cho rằng nhện ngu ngốc vì giăng tơ ở nơi không có gì để săn mồi. Thay vì giết chết nó, Chiến quyết định “trừng phạt” bằng cách để nó chết đói – một hành động thể hiện sự tàn nhẫn và kiêu căng của một kẻ tự cho mình là “đấng tối cao”. Nhưng rồi, sau một chuyến công tác trở về, Chiến ngỡ ngàng khi thấy con nhện không những chưa chết mà còn đẻ ra một bọc trứng. Bất ngờ hơn cả là anh phát hiện: nhện đã giăng tơ đúng ngay lỗ thủng nơi muỗi chui vào và chính anh – với thân thể đầy máu – mới là mồi nhử cho loài nhện săn mồi. Sự thật ấy khiến Chiến choáng váng và chấn động: chính anh là kẻ bị lợi dụng, là mắt xích trong một chuỗi sinh tồn tự nhiên mà anh từng cho là tầm thường. Đó là khoảnh khắc nhân vật thức tỉnh về bản thân, và câu văn cuối cùng “Từ ấy, Trần Việt Chiến hết muốn làm con ngựa chiến” như một lời tự thú đầy cay đắng nhưng cũng rất con người.

Truyện ngắn “Nhện và người” tuy dung dị nhưng lại ẩn chứa ý nghĩa triết lí sâu sắc. Con nhện không chỉ là một sinh vật nhỏ bé mà còn là biểu tượng cho sự bền bỉ, thông minh, thích nghi với tự nhiên. Còn nhân vật Chiến đại diện cho những con người hiện đại đầy kiêu hãnh, ngộ nhận mình là trung tâm của vũ trụ, cho đến khi họ nhận ra giới hạn của bản thân. Truyện đặt ra một lời nhắc nhở sâu sắc: con người dù tài giỏi đến đâu cũng không đứng ngoài quy luật sinh tồn của tự nhiên; và chỉ khi biết khiêm nhường, biết sống chan hòa, ta mới thật sự hiểu được giá trị của chính mình.

Với kết cấu truyện độc đáo, giọng văn sắc sảo và hình ảnh ẩn dụ giàu ý nghĩa, “Nhện và người” không chỉ là một câu chuyện đời thường mà còn là một bài học nhân sinh. Qua hành trình nội tâm của nhân vật Trần Việt Chiến, người đọc được dẫn dắt đến hành trình tự soi chiếu chính mình giữa vũ trụ rộng lớn – nơi con người không phải là đỉnh cao, mà chỉ là một phần của thiên nhiên vĩ đại.