II. PHẦN VIẾT

Viết đoạn văn ghi lại cảm xúc của em khi đọc bài thơ Quê của mẹ... của tác giả Nguyễn Khánh Châu.

QUÊ CỦA MẸ...

Tôi cùng mẹ trở về thăm quê ngoại

Nơi tuổi thơ mẹ lặn lội cơ hàn

Nơi ngoại tôi cứ mỗi vụ đông tàn

Tay cước đỏ, nơi đồng sâu cấy lúa.

 

Ở nơi đó, những ngày mẹ còn nhỏ

Đuổi bắt ve, nắng cháy những trưa hè

Bị ngoại mắng, đòn roi mẹ chẳng sợ

Vẫn đầu trần, chân sáo chạy khắp thôn.

 

Mẹ lớn lên... rồi bôn ba xuôi ngược

Xa quê nghèo, cũng rất ít về thăm

Nhưng trong tim kí ức những tháng năm

Quê hương đó - in sâu trong tiềm thức.

(Theo Nguyễn Khánh Châu, Văn học và tuổi trẻ, số tháng 3 năm 2023, NXB Giáo dục Việt Nam, 2023, tr.45)

c. Triển khai nội dung bài văn:

Có thể viết bài theo hướng sau:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát, ngắn gọn về tác giả và bài thơ (nhan đề, đề tài, thể thơ,…); nêu ý kiến chung về bài thơ.

+ Hồ Chí minh là một vị cha già của dân tộc, một người cha của nhân dân Việt Nam. Bên cạnh là một nhà chính trị hay một nhà lãnh đạo mà Hồ Chí Minh còn là một nhà thơ rất nổi tiếng .

+ “Tức cảnh Pác Bó” là bài thơ nổi tiếng trong thời gian hoạt động cách mạng của chủ tịch Hồ Chí Minh. Bài thơ được viết theo thể thơ thất ngôn tứu tuyệt Đường luật, thể hiện tinh thần lạc quan, phong thái ung dung của Bác trong cuộc sống cách mạng gian khổ.

* Thân bài:

- Ý 1: Phân tích đặc điểm nội dung: Bài thơ khắc họa lại cuộc sống sinh hoạt của Bác ở núi rừng Pác Bó và tinh thần lạc quan, phong thái ung dung, tự tại của người chiến sĩ cách mạng.

Luận điểm 1: Cuộc sống sinh hoạt và làm việc của Bác ở núi rừng Pác Bó vô cùng thiếu thốn, gian khổ.

- Phép đối chỉnh: sáng - tối, ra - vào thể hiện cuộc sống đều đặn, nhịp nhàng, ngày nào cũng như ngày nào của Bác khi ở Pác Bó. “Suối” và “hang” là 2 địa điểm làm việc, sinh hoạt chính của Bác, đây đều là những nơi hoang dã ẩn chứa nhiều nguy hiểm, khó khăn. Thức ăn của Bác thì đơn sơ, giản dị: cháo ngô với rau măng. Đây đều là những thức ăn trong rừng, luôn có sẵn. Cụm từ “vẫn sẵn sàng” không chỉ muốn nói về sự sẵn có, tự nhiên của thức ăn, mà đó dường như còn là tâm thế luôn sẵn sàng đương đầu với thử thách, khó khăn của người chiến sĩ cách mạng.

- Điều kiện làm việc thiếu thốn: bàn làm việc của Bác là những tảng đá chông chênh. Trên chiếc bàn ấy, Bác đang làm những công việc vô cùng quan trọng, liên quan đến vận mệnh của cách mạng Việt Nam.

→ Cuộc sống sinh hoạt khó khăn, thiếu thốn, rình rập hiểm nguy nơi núi rừng hoang dã.

Luận điểm 2: Bài thơ thể hiện phong thái ung dung, tinh thần lạc quan, sống hào hợp với thiên nhiên của Bác.

- Dù cuộc sống vô cùng khó khăn, thiếu thốn về mọi thứ nhưng Bác vẫn luôn giữ tinh thần lạc quan, giọng điệu hóm hỉnh, vui đùa khi kể về cuộc sống của mình, bởi đối với Bác, một cuộc sống giữa chốn thiên nhiên hoang dã là điều mà Bác luôn mong ước. Điều đó xuất phát từ tình yêu thiên nhiên đất nước, khao khát muốn sống hòa mình với thiên nhiên để cảm nhận những gì tinh túy nhất của đất trời.

- Câu thơ cuối cùng như một lời thốt ra từ chính trái tim của Bác: “Cuộc đời cách mạng thật là sang”. Cái sang của Bác không phải là sang trọng về vật chất, mà cái sang ấy là cái sang khi được sống giữa thiên nhiên, dưới bầu trời tổ quốc để cống hiến sức mình cho độc lập dân tộc. Đó là cái sang của người làm cách mạng.

→ “Tức cảnh Pác Bó” là một bài thơ hồn nhiên, giản dị mà sâu sắc, đẹp. Thơ là tâm hồn, là cuộc đời, là cách ứng xử của Bác Hồ. Bài tứ tuyệt viết về Pác Bó đã vượt qua một hành trình dài của lịch sử. Nó như một chứng tích lịch sử về những ngày tháng gian khổ của cách mạng Việt Nam và của lãnh tụ nơi suối lạnh hang sâu đầu nguồn. Nó gợi lên trong lòng mỗi chúng ta bài học về tinh thần lạc quan yêu đời, biết sống và hướng về một lí tưởng cao đẹp. Bởi vậy, đọc “Tức cảnh Pác Bó”, người đọc cảm nhận được bài thơ như một nhật kí bằng thơ ghi lại cuộc sống của Người nơi núi rừng Việt Bắc. Từ đó, chúng ta nhận ra và kính trọng một nhân cách cao đẹp – nhân cách Hồ Chí Minh trong một cuộc sống rất đỗi đời thường.

- Ý 2: Phân tích một số nét đặc sắc về nghệ thuật.

+ Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật hàm súc, cô đọng.

+ Ngôn ngữ giản dị, chân thật, mộc mạc cùng giọng điệu vui đùa, hóm hỉnh thể hiện tinh thần lạc quan của Bác

+ Phép đối chỉnh mang lại hiệu quả nghệ thuật cao.

+ Nhan đề bài thơ có ý nghĩa thể hiện nội dung, chủ đề của tác phẩm:Tức cảnh: Người viết bất chợt bắt gặp một sự việc, một cảnh tượng cụ thể mà nảy sinh cảm hứng sáng tác nên bài thơ. Nhan đề bài thơ phản ánh hoạt động phong phú, sôi nổi, phong thái ung dung tự tại và tinh thần lạc quan cách mạng của người chiến sĩ vĩ đại trong hoàn cảnh hoạt động cách mạng bí mật khó khăn, gian khổ ở Pác Bó....

* Kết bài

- Khẳng định vị trí và ý nghĩa của bài thơ.

+ Bài thơ “Tức cảnh Pác Bó” là một bài thơ giản dị, mộc mạc, thể hiện lối sống cao đẹp, phẩm chất cách mạng sáng ngời trong con người Bác.

+ Hồ Chí Minh không chỉ là vĩ lãnh tục vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới mà còn là một nghệ sĩ tài năng, hội tụ được tinh hoa dân tộc, khí thế thời đại