Ở ruồi giấm, alen A quy định thân xám trội hoàn toàn so với alen a quy định thân đen, alen B quy định cánh dài trội hoàn toàn so với alen b quy định cánh cụt. Hai cặp gen này cùng nằm trên một cặp NST thường. Alen D quy định mắt đỏ trội hoàn toàn so với alen d quy định mắt trắng. Gen quy định màu mắt nằm trên NST giới tính X, không có alen tương ứng trên Y. Thực hiện phép lai $\frac{AB}{ab}{X}^D{X}^d\times \frac{Ab}{ab}{X}^{D}Y$, thu được F₁. Ở F₁, ruồi thân đen, cánh cụt, mắt đỏ chiếm 10%. Theo lí thuyết, có bao nhiều dự đoán sau đây đúng?

I. Tỷ lệ ruồi đực mang một trong 3 tính trạng trội ở F₁ chiếm 14,53%.

II. Tỷ lệ ruồi cái dị hợp về 2 trong 3 cặp gen ở F₁ chiếm 17,6%.

III. Tỷ lệ ruồi đực có kiểu gen mang 2 alen trội ở F₁ chiếm 15%.

IV. Tỷ lệ ruồi cái mang 3 alen trội ở F₁ chiếm 14,6%.

Phương pháp: Bước 1: Tính tần số HVG 

+ Tính ab/ab + ab = ?

+ Tính f khi biết ab

Bước 2: Tính tỉ lệ các kiểu hình còn lại

Sử dụng công thức

+ P dị hợp 1 cặp gen: Aa, Bb x Aa, bb: A-B- = 0,25 + aabb: A-bb = 0,5 – aabb, aaB - = 0,25 – aabb

Bước 3: Xét các phát biểu

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2

Cách giải: 

Tỷ lệ ruồi thân đen, cánh cụt, mắt đỏ: $\to$ con cái cho ab = 0,4 (là giao tử liên kết) $\to$ f = 20% $P:\frac{AB}{ab}{X}^D{X}^d\times \frac{Ab}{ab}{X}^{d}Y;f=20\%$

$\to$ (0,4AB : 0,4ab : 0, laB : 0,1AB)(0,5Ab :0,5ab) $\left(1X^D{X}^d:1X^d{X}^d:1X^{D}Y:1X^{d}Y\right)$

A-B- = 0,4 + 0,5 Ab x 0,1aB = 0,45; aabb = 0,2; Aabb = 0,1 + 0,4ab x 0,5 = 0,3; aaBb = 0,05

Xét các phát biểu

I sai. Ruồi đực có kiểu hình trội 1 tính trạng $A-bb{X}^{d}Y+aaB-X^{d}Y+aabb{X}^{D}Y$ là : $0,3\times 0,25+0,05\times 0,25+0,2\times 0,25=0,1375=13,75\%$

II sai. Ruồi cái dị hợp 2 cặp gen (Ab/aB + ab/AB) X^dX^d + (Ab/ab + Ab/AB+ ab/Ab + ab/aB )

$0,5\times \left(0,1+0,4\right)\times 0,25+0,5\times \left(0,4+0,4+0,1+0,1\right)\times 0,25=0,1875=18,75\%$

III đúng. Ruồi ♂ mang 2 alen trội: (ab/AB + Ab/aB + Ab/Ab )X^dY + (ab/Ab + ab/aB+ Ab/ab) X^DY chiếm tỉ lệ: 0,5 x (0,4 + 0,1  +0,1) x 0,25 + 0,5 x (0,1 + 0,1 + 0,4) x 0,25 = 0,15 = 15%

IV sai. Ruồi ♀ mang 3 alen trội: (ab/AB + Ab/aB + Ab/Ab )X^DX^d + (Ab/AB) X^dX^d chiếm tỉ lệ:

0,5 x (0,4 + 0,1 + 0,1) x 0,25 + 0,5 x 0,4 x 0,25 = 0,125 = 12,5%

Chọn D