Ở một loài thú, alen A quy định thân cao trội hoàn toàn so với alen a quy định thân thấp; alen B quy định lông đen trội hoàn toàn so với alen b quy định lông trắng; Alen D quy định có sừng trội hoàn toàn so với alen d quy định không sừng. Thực hiện phép lai $\frac{Ab}{aB}{X}^D{X}^d\times \frac{AB}{ab}{X}^{D}Y$ thu được F₁ có tổng số cá thể thân cao, lông đen, có sừng và cá thể thân thấp, lông trắng, không sừng chiếm 41,5%. Biết không xảy ra đột biến và có hoán vị gen ở cả hai giới với tần số bằng nhau. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?

I. Trong tổng số con cái thân cao, lông đen, có sừng ở F₁, số cá thể đồng hợp tử 3 cặp gen chiếm tỉ lệ 1/27.

II. Ở F₁ có số cá thể thân cao, lông đen, không sừng chiếm tỉ lệ 13,5%.

III. Ở F₁ có số cá thể đực thân cao, lông đen, có sừng chiếm tỉ lệ 13,5%.

IV. Trong tổng số cá thể thân cao, lông đen, có sừng ở F₁, số cá thể cái đồng hợp tử 3 cặp gen chiếm tỉ lệ 2/81

Phương pháp:

Bước 1: Tính tần số HVG

+ Tính ab/ab $\to$ ab = ? 

+ Lập hệ phương trình $\left\{\begin{array}{l}\left(xA-B-\right)+\left(yaabb\right)\\ A-B-=0,5+aabb\end{array}\right.$ dựa vào dữ kiện để cho

+ Tính f khi biết ab

Bước 2: Tính tỉ lệ các kiểu hình còn lại

Sử dụng công thức

+ P dị hợp 2 cặp gen: A-B- = 0,5 + aabb; A-bb/aaB- = 0,25 – aabb

Bước 3: Xét các phát biểu

Giao tử liên kết = (1-f)/2; giao tử hoán vị: f/2 

Cách giải

$X^D{X}^d\times X^{D}Y\to X^D{X}^D:X^D{X}^d:X^{D}Y:X^{d}Y$

Ta có: tổng số cá thể thân cao, lông đen, có sừng và cá thể thân thấp, lông trắng, không sừng chiếm 41,5%.

$\left(A-B-X^D-\right)+\left(aabb{X}^{d}Y\right)=0,415\leftrightarrow \left(0,75A-B-\right)+\left(0,25aabb\right)=0,415$

Ta có hệ phương trình: $\left\{\begin{array}{l}\left(0,75A-B-\right)+\left(0,25aabb\right)=0,415\\ A-B-=0,5+aabb\end{array}\right.\leftrightarrow \left\{\begin{array}{l}A-B-=0,54\\ aabb=0,04\end{array}\right.$

$\frac{ab}{ab}=\frac{f}{2}\times \frac{1-f}{2}\left(f\le 0,5\right)\to f=0,2\to A-bb=aaB-=0,25-aabb=0,21$

Xét các phát biểu:

I đúng. Tỉ lệ con cái thân cao, lông đen, có sừng: A-B-X^DX- = 0,54A-B- x 0,5 = 0,27 

Tỉ lệ con con cái thân cao, lông đen, có sừng đồng hợp tử: 

$\frac{AB}{AB}{X}^D{X}^D=0,1AB\times 0,4AB\times 0,25X^D{X}^D=0,01$

 => Trong tổng số con cái thân cao, lông đen, có sừng ở F₁, số cá thể đồng hợp tử 3 cặp gen chiếm tỉ lệ 1/27

II đúng. Ở F₁ có số cá thể thân cao, lông đen, không sừng chiếm tỉ lệ: A-B-X^dY =0,54 x 0,25 = 13,5%

III đúng. Ở F₁ có số cá thể đực thân cao, lông đen, có sừng chiếm tỉ lệ A-B-X^DY = 0,54 x 0,25 = 13,5%.

IV đúng. Tỉ lệ con thân cao, lông đen, có sừng: A-B-X^DX^- = 0,54A-B- x 0,75 = 0,405 

Tỉ lệ con con cái thân cao, lông đen, có sừng đồng hợp tử: 

$\frac{AB}{AB}{X}^D{X}^D=0,1AB\times 0,4AB\times 0,25X^D{X}^D=0,01$

Trong tổng số cá thể thân cao, lông đen, có sừng ở F₁, số cá thể cái đồng hợp tử 3 cặp gen chiếm tỉ lệ 2/81 

Chọn D