(Ngữ liệu ngoài sgk) Thủ vĩ ngâm

Phương pháp giải

- Căn cứ vào các đặc điểm hình thức để xác định thể thơ

- Vận dụng kiến thức về các phương thức biểu đạt 

Lời giải chi tiết

- Thể thơ: Thơ Nôm Đường luật thất ngôn xen lục ngôn( Hoặc Thất ngôn xen lục ngôn)

- Phương thức biểu đạt chính: Phương thức biểu cảm

Phương pháp giải

Căn cứ và hình thức câu thơ (số chữ mỗi dòng) để xác định các câu lục ngôn 

Lời giải chi tiết

Những câu thơ lục ngôn: 4 câu đầu và câu cuối:

    -     “Góc thành Nam, lều một gian,

          No nước uống, thiếu cơm ăn.

         Con đòi trốn, dường ai quyến,

         Bà ngựa gầy, thiếu kẻ chăn.”

     -  “Góc thành Nam, lều một gian,”

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức về biện pháp tu từ đối 

Lời giải chi tiết

- Phép đối:  Ao - Nhà, bởi hẹp hòi - quen xú xứa, khôn thả cá - ngại nuôi vằn.

- Tác dụng:

+ Nhấn mạnh hoàn cảnh sống túng thiếu, chật vật của Nguyễn Trãi khi bị giam lỏng.

+ Tạo sự cân xứng, hài hòa cho lời thơ.

+ Thể hiện tâm trạng xót xa, bức bối của nhà thơ trước hoàn cảnh.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung các câu thơ để phân tích tác dụng 

Lời giải chi tiết

- Câu thơ cuối lặp lại câu thơ mở đầu “Góc thành Nam, lều một gian” có tác dụng:

+ Nhấn mạnh cuộc sống khó khăn thiếu thốn của nhà thơ trong những ngày tháng sống mà như bị giam lỏng.

+ Tạo nên kết cấu vòng tròn (đầu cuối tương ứng) cho bài thơ.

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung văn bản để nhận xét về lối sống của chủ thể trữ tình trong bài thơ 

Lời giải chi tiết

+ Chữ “nhàn” trong bài thơ của Nguyễn Bỉnh Khiêm là nhàn tâm, chứ không phải nhàn thân. 

+ Đó lối sống giản dị, thoát tục, không tham vinh hoa phú quý.

+ Thể hiện vẻ đẹp nhân cách thanh cao, vượt lên trên danh lợi của một nhà Nho chân chính.