Nhiều lúc mình cũng không ngờ nổi rằng mình đã đến đây. Không ngờ rằng trên mũ là một ngôi sao. Trên cổ áo là quân hàm đỏ. Cuộc đời bộ đội đến với mình tự nhiên quá, bình thản quá, và cũng đột ngột quá.

Thế là thế nào? Cách đây ít lâu mình còn là sinh viên. Bây giờ thì xa vời lắm rồi những ngày cắp sách lên giảng đường, nghe thầy Đường, thầy Đạo,... Không biết bao giờ mình sẽ trở lại những ngày như thế. Hay chẳng còn bao giờ nữa! Có thể lắm. Mình đã lớn rồi. Học bao lâu, mà đã làm được gì đâu, đã sống được gì đâu? Chỉ còm cõi vì trang sách, gầy xác đi vì mộng mị hão huyền.

28 ngày trong quân ngũ, mình hiểu được nhiều điều có ích. Sống được nhiều ngày có ý nghĩa. Dọc đường hành quân, có dịp xem lại lòng mình, soát lại lòng mình. Mình bắt đầu sống có trách nhiệm từ đâu, từ lúc nào? Có lẽ từ 9/3/1971, tháng Ba của hoa nhãn ban trưa, của hoa sấu và hoa bằng lăng nước.

Những người bạn thân yêu của mình đã lần lượt đi học xa hết cả rồi. Mỗi người một phương. Các bạn đã đi lên phương Bắc. Còn mình, sẽ đi về phương Nam... Đêm Hà Bắc thật thanh bình. Thèm quá, nghe một tiếng thì thào của cánh gió trên đồi bạch đàn... Mình đã sống trên 20 ngày bên hồ cá Yên Duyên, Yên Sở. Ở đó có những đường cây đẹp tuyệt. Mình đã chụp tấm ảnh bộ đội đầu tiên dưới một gốc dừa, sau lưng là hồ cá. Hoàng hôn thong thả thay màu nước. Và ngôi sao Hôm trầm tư, kiêu hãnh đã mọc trên trời. Cuộc đời bộ đội đâu dễ dàng như thế. Mình đã khóc, nước mắt giàn giụa, khi các bạn tiễn mình đi, khi buổi lễ kết thúc, khi bài Quốc ca rung bầu không khí trong lành trên trường Tổng hợp. Bản nhạc này đây, bao lần mình đã nghe, đã cúi đầu suy nghĩ. Nhưng hôm nay mới thực hiểu, thực cảm một điều giản dị: Bài Quốc ca của ta, của ta!

Khóc, không phải vì hèn yếu, không phải vì buồn bã, mà vì xúc động. Vì buổi chia tay này thiêng liêng quá. Những người bạn thân yêu nhất của mình không thể tiễn mình đi được. Và bàn tay ấy, và đôi mắt ấy, giọng nói ấy... Lên xe rồi, xe nổ máy. Xe Việt Nam sản xuất, tiếng động cơ như tiếng tim mình vậy. Nghẹn thắt vì một cảm giác khó tả, mình ngước nhìn lần cuối cùng cánh cửa sổ, nơi hằng ngày mình bò ra, nhìn xuống lòng đường. Khoảng trời nhỏ của riêng mình đó. Một hôm nào, những hôm nào mình mong chờ nhìn thấy bạn của mình đạp xe qua, để mình gọi... Bây giờ, là chia tay, xe lăn bánh, êm ru, xe đi êm, mà bọn mình xô vào nhau, chen nhau thò tay ra cửa. Ngoài kia, là những khuôn mặt gần gũi, tuy có người chẳng bao giờ mình trò chuyện, chẳng bao giờ mình nghĩ rằng có họ sống trên đời... Ở đâu, khuôn mặt thân yêu ấy? Bạn đi, mình không gặp được.

Đêm 26/7, chỉ là những gương mặt xa lạ, đầy vẻ háo hức và tự mãn. Rối loạn, và thoảng một thứ mùi khó chịu. Mình không dám đứng lâu và đành chịu một nỗi ân hận giày vò... Mình đi, khi bạn đang bước vào năm học mới. Bước lên giảng đường, bạn có nhớ tới mình không?... Đừng, hãy để tâm hồn trọn vẹn thanh thản, mà đón một mùa xuân của lòng mình. Trang đầu của cuộc đời sinh viên, đừng để rơi một giọt mực, đừng để loang lổ một vết ố vàng...

Xe ơi, lao nhanh hơn, cho ta chóng tới gia đình lớn. Nơi ta gửi gắm cả thời thanh xuân của mình...

(Trích Mãi mãi tuổi hai mươi, Nguyễn Văn Thạc, NXB Thanh niên, 2005)

Câu 1

Xác định ít nhất hai dấu hiệu đặc trưng của hồi kí trong đoạn trích trên.

Xem đáp án

Lời giải

Có thể lựa chọn chỉ ra ít nhất hai trong số những đặc điểm sau:

- Ghi lại chân thực sự kiện diễn ra trong trí nhớ của người viết.

- Ghi lại chân thực những diễn biến tâm trạng trong một thời điểm cụ thể.

- Ghi chép lại chân thực những sự việc diễn ra hằng ngày.

Câu 2

Hãy chỉ ra "những điều không ngờ" được tác giả nói đến trong đoạn trích?

Xem đáp án

Lời giải

"những điều không ngờ" được tác giả nói đến trong đoạn trích:

- Không ngờ mình đã đến đây.

- Không ngờ rằng trên mũ là một ngôi sao. Trên cổ áo là quân hàm đỏ. Cuộc đời bộ đội đến với mình tự nhiên quá, bình thản quá và cũng đột ngột quá…

Câu 3

Theo nội dung đoạn trích trên, tại sao tác giả lại khóc trong buổi chia tay bạn bè?

Xem đáp án

Lời giải

Tác giả khóc trong buổi chia tay bạn bè không phải vì hèn yếu, không phải vì buồn bã, mà vì xúc động. Vì buổi chia tay này quá thiêng liêng.

Câu 4

Chỉ ra diễn biến tâm trạng của tác giả thể hiện trong đoạn trích.

Xem đáp án

Lời giải

Tâm trạng của tác giả trong đoạn trích diễn biến theo trình tự như sau:

- Hồi tưởng về quá khứ, lúc đang là sinh viên Trường Đại học Tổng hợp và không ngờ hiện tại đã là người lính.

- Suy ngẫm về trải nghiệm từ những ngày đầu trong quân ngũ và thấy mình biết sống có trách nhiệm, có ý nghĩa hơn.

- Liên tưởng, so sánh con đường của mình với những người bạn thân yêu.

- Hồi tưởng lại những ngày ở Hà Bắc, ở Yên Duyên, Yên Sở thành bình và buổi bạn bè tiễn đưa tác giả lên đường nhập ngũ.

Thông qua những dòng tâm tư tản mạn, tác giả bộc lộ tâm hồn trẻ trung, nhạy cảm, một ý thức trách nhiệm cao cả với Tổ quốc.

Câu 5

Người viết đã thể hiện cảm xúc gì qua câu văn: “Nhưng hôm nay mới thực hiểu, thực cảm một điều giản dị: Bài Quốc ca của ta, của ta!”

Xem đáp án

Lời giải

Cảm xúc của người viết được thể hiện qua câu văn: Nhưng hôm nay mới thực hiểu, thực cảm một điều giản dị: Bài Quốc ca của ta, của ta! là: Sự xúc động và niềm tự hào về Tổ Quốc.

Câu 6