Đọc đoạn trích sau đây và trả lời câu hỏi từ 61 đến 65:

“(1) Hôm nay, trời nhẹ lên cao,

(2) Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn...

(3) Lả hồng rơi lặng ngõ thuôn,

(4) Sương trinh rơi kín từ nguồn yêu thương.

(5) Phất phơ hồn của bông hường,

(6) Trong hơi phiêu bạt còn vương máu hồng.

(7) Nghe chừng gió nhớ qua sông,

(8) E bên lau lách thuyền không vắng bờ.

(9) Không gian như có dây tơ,

(10) Bước đi sẽ đứt, động hờ sẽ tiêu.

(11) Êm êm chiều ngẩn ngơ chiều,

(12) Lòng không sao cả, hiu hiu khẽ buồn...”

(Xuân Diệu, Chiều, Tuyển tập Tự lực văn đoàn (tập III), NXB Hội Nhà văn, 2004)

Bài thơ trên được viết theo thể loại nào?

Xác định từ khóa “như” trong câu thơ:

- Trong câu thơ “Không gian như có dây tơ” có từ so sánh “như” dùng để diễn tả không gian, mong manh như sợi tơ.

- Giải thích đáp án:

+ Trong câu thơ xuất hiện hai đối tượng là “không gian” và “dây tơ”. Hai đối tượng này được so sánh với nhau chứ không dùng hành động, trạng thái của người để miêu tả sự vật như có sự sống nên loại phương án: B.

+ Hai đối tượng “không gian” và “dây tơ” đều được hiểu với nghĩa tả thực, không mang hàm ý ám chỉ một sự vật, hiện tượng nào khác nên loại phương án: C, D.

- Học sinh xác định văn bản được đưa ra là một bài thơ (một tác phẩm nghệ thuật) nên phong cách ngôn ngữ được sử dụng trong bài thơ này là phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Chọn phương án C.

- Giải thích đáp án:

+ Tác giả không đưa ra quan điểm, nhận định của bản thân về một hiện tượng, vấn đề nào, đồng thời không đưa ra lí lẽ, lập luận mang tính thuyết phục người khác nên loại phương án A.

+ Đoạn thơ không trình bày tri thức, không có các thuật ngữ chuyên ngành nên loại phương án B.

+ Học sinh thường nhầm lẫn đoạn thơ sử dụng phong cách ngôn ngữ sinh hoạt do đây là lời tâm sự của tác giả (qua các từ khóa “tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn” và “lòng không sao cả, hiu hiu khẽ buồn”).

- Tuy nhiên cần phân biệt rõ sự khác biệt giữa phong cách ngôn ngữ sinh hoạt và phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

+ Phong cách ngôn ngữ sinh hoạt có chức năng cung cấp thông tin là chính.

+ Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật có chức năng cung cấp thông tin, nhưng quan trọng hơn là chức năng thẩm mỹ

+ Ở đây tác giả đưa vào rất nhiều biện pháp tu từ và hình tượng nghệ thuật nên đây không phải phong cách ngôn ngữ sinh hoạt, loại phương án: D.

Đối với dạng câu hỏi tìm chi tiết không xuất hiện, học sinh cần đọc nội dung các phương án rồi tiến tới tìm kiếm nội dung các phương án trong văn bản.

- Đọc và tìm kiếm các từ “lá hồng”, “bông hưởng”, “ruộng nương”, “lau lách” trong bài thơ:

- Lá hồng: xuất hiện trong câu thơ (3): “Lá hồng rơi lặng ngõ thuôn”.

- Bông hường: xuất hiện trong câu thơ (5): “Phất phơ hồn của bông hường”.

- Ruộng nương: không xuất hiện.

- Lau lách: xuất hiện trong câu thơ (8): “E bên lau lách thuyền không vắng bờ”.

→ Chọn phương án C.

Học sinh đọc câu hỏi và ngữ liệu, xác định các từ khóa thể hiện cảm xúc của tác giả:

- “Tôi buồn không hiểu vì sao tôi buồn” và “lòng không sao cả hiu hiu khẽ buồn" chính là nỗi buồn vu vơ, vô cớ

- “Lá hồng rơi lặng”, “phất phơ hồn của bông hưởng”, “gió nhớ qua sông” ... diễn tả nỗi buồn của tác giả thấm vào cảnh vật, khiến cho cả không gian đượm màu buồn bã.

Như vậy, học sinh xác định cảm xúc chủ đạo được nhà thơ thể hiện trong văn bản là nỗi buồn vu vơ thấm đượm lên cảnh vật nên phương án đúng là: B.

Giải thích các phương án sai:

- Trong bài thơ không nhắc đến yếu tố quê hương, những kỉ niệm xưa cũ và tình yêu đôi lứa nên loại A, C, D.