Ở cây ngô, màu sắc hạt do ba cặp gen phân li độc lập là A/a, B/b, và D/d quy định. Kiểu gene chứa đồng thời ba alen trội A, B, và D sẽ cho hạt màu đỏ; kiểu gen chứa allele trội A và B nhưng đồng hợp lặn về allele d (dd) sẽ cho hạt màu vàng; các kiểu gene còn lại sẽ cho hạt màu trắng. Một người lai tạo ngô muốn tăng tỷ lệ cây tạo ra hạt màu vàng trên cánh đồng của mình. Hiện tại, 25% cây trong ruộng có kiểu gene AaBbdd (hạt màu vàng). Người này lai những cây này với những cây có kiểu gene AaBBDd. Tỷ lệ phần trăm con lai từ phép lai này được kỳ vọng sẽ tạo ra hạt màu vàng là bao nhiêu %?

Đáp án: 37,5%.

Hướng dẫn giải:

Theo đề bài, cây ngô sẽ có hạt màu vàng khi kiểu gen của nó chứa:

●         Allele trội A- (có A, có thể là AA hoặc Aa),

●         Allele trội B- (có B, có thể là BB hoặc Bb),

●         Đồng hợp lặn ở cặp dd.

Vì vậy, kiểu gen cần để có hạt màu vàng là A-B-dd.

Phép lai: AaBbdd × AaBBDd

Ta phân tích từng cặp gen để xác định tỷ lệ các kiểu gen con lai có thể tạo ra hạt màu vàng.

1. Xét cặp gen A/a

Phép lai giữa Aa × Aa sẽ cho các kiểu gen ở con lai như sau: 25% AA : 50% Aa : 25% aa

Vậy tỷ lệ có alen trội A (tức là A-) là AA + Aa = 25% + 50% = 75%.

2. Xét cặp gen B/b

Phép lai giữa Bb × BB sẽ cho các kiểu gen ở con lai: 50% BB : 50% Bb

Vậy tỷ lệ có alen trội B (tức là B-) là 100%.

3. Xét cặp gen D/d

Phép lai giữa dd × Dd sẽ cho các kiểu gen ở con lai: 50% Dd : 50% dd

Vậy tỷ lệ đồng hợp lặn dd (điều kiện để có hạt màu vàng) là 50%.

*Tính tỷ lệ cây có hạt màu vàng:

Tỷ lệ cây có hạt màu vàng sẽ là tích của các xác suất thỏa mãn điều kiện A-B-dd:

75%×100%×50% = 0.75×1×0.5 = 0.375 = 37.5%

⇨Tỷ lệ phần trăm cây con từ phép lai này dự kiến sẽ tạo ra hạt màu vàng là 37,5%