Câu hỏi:
23/03/2025 162
Tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học
Tác phẩm văn học là sản phẩm nghệ thuật ngôn từ được sáng tạo bởi nhà văn (hữu danh hoặc vô danh). Sản phẩm nghệ thuật này có thể là tác phẩm truyền miệng hoặc tác phẩm văn học viết, là thơ hoặc văn xuôi (xét về hình thức), là truyện, thơ, kịch hoặc kí (xét về loại, thể loại).
Tác phẩm nghệ thuật là khái niệm chỉ chung các sản phẩm thuộc các ngành nghệ thuật khác nhau như: kiến trúc, điêu khắc, hội họa, âm nhạc, vũ đạo, sân khấu, điện ảnh,... được sáng tạo bởi cá nhân hay tập thể tác giả. Tác phẩm nghệ thuật thuộc ngành nghệ thuật nào thì sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật cùng các đặc trưng thuộc loại hình, phương thức sáng tạo, tiếp nhận của ngành nghệ thuật đó.
Vậy, thế nào là tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học?
Trường hợp 1: Bài thơ Lá đỏ và bài hát Lá đỏ
Thực hiện các yêu cầu sau:
(trang 28 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Đối chiếu, so sánh lời thơ và lời bài hát (ca từ); nhận xét về sự tương đồng, khác biệt về phần lời.
Tác phẩm nghệ thuật được chuyển thể từ văn học
Tác phẩm văn học là sản phẩm nghệ thuật ngôn từ được sáng tạo bởi nhà văn (hữu danh hoặc vô danh). Sản phẩm nghệ thuật này có thể là tác phẩm truyền miệng hoặc tác phẩm văn học viết, là thơ hoặc văn xuôi (xét về hình thức), là truyện, thơ, kịch hoặc kí (xét về loại, thể loại).
Tác phẩm nghệ thuật là khái niệm chỉ chung các sản phẩm thuộc các ngành nghệ thuật khác nhau như: kiến trúc, điêu khắc, hội họa, âm nhạc, vũ đạo, sân khấu, điện ảnh,... được sáng tạo bởi cá nhân hay tập thể tác giả. Tác phẩm nghệ thuật thuộc ngành nghệ thuật nào thì sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật cùng các đặc trưng thuộc loại hình, phương thức sáng tạo, tiếp nhận của ngành nghệ thuật đó.
Vậy, thế nào là tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học?
Trường hợp 1: Bài thơ Lá đỏ và bài hát Lá đỏ
Thực hiện các yêu cầu sau:
(trang 28 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Đối chiếu, so sánh lời thơ và lời bài hát (ca từ); nhận xét về sự tương đồng, khác biệt về phần lời.
Quảng cáo
Trả lời:
Giải bởi Vietjack
Trả lời:
Bài thơ Lá đỏ của Nguyễn Đình Thi và bài hát Lá đỏ do nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc từ bài thơ này có sự tương đồng và khác biệt nhất định về phần lời. Dưới đây là sự đối chiếu và so sánh giữa lời thơ và ca từ bài hát:
1. Sự tương đồng
- Chung nội dung, cảm xúc: Cả bài thơ và bài hát đều mang đậm chất sử thi, thể hiện lòng tự hào dân tộc, tinh thần chiến đấu quả cảm của những người lính trong kháng chiến chống Mỹ.
- Hình tượng trung tâm: Hình ảnh "lá đỏ" xuất hiện trong cả hai tác phẩm, biểu trưng cho sự hy sinh, khí phách anh hùng và tình yêu đất nước.
- Chất trữ tình, hào hùng: Cả hai đều có giọng điệu trữ tình nhưng không kém phần mạnh mẽ, thể hiện sự lạc quan và ý chí kiên cường của người lính.
2. Sự khác biệt
- Về kết cấu và độ dài:
+ Bài thơ Lá đỏ gồm nhiều khổ thơ, mang tính tự sự và biểu cảm rõ rệt.
+ Bài hát Lá đỏ đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp chọn lọc một số đoạn thơ tiêu biểu để phổ nhạc, nên lời ca ngắn gọn hơn, phù hợp với giai điệu âm nhạc.
- Về cách thể hiện hình ảnh:
+ Trong bài thơ, hình ảnh lá đỏ được xây dựng như một biểu tượng xuyên suốt, gắn với cảm xúc và suy ngẫm sâu sắc.
+ Trong bài hát, hình ảnh này được thể hiện cô đọng hơn, kết hợp với âm nhạc để tạo sự lôi cuốn, mạnh mẽ hơn.
- Sự điều chỉnh về ngôn từ:
+ Một số câu thơ được giữ nguyên khi đưa vào bài hát, nhưng cũng có những câu được biến đổi để phù hợp với nhạc tính.
+ Nhạc sĩ Hoàng Hiệp có thể đã điều chỉnh nhịp điệu hoặc thêm bớt một số từ để bài hát dễ hát, dễ nhớ hơn.
* Nhận xét chung:
Bài thơ Lá đỏ mang tính tự sự và sâu lắng, còn bài hát Lá đỏ lại giàu tính nhạc, hào hùng và lôi cuốn hơn nhờ giai điệu và cách nhấn nhá ca từ. Sự chuyển thể từ thơ sang nhạc đã giúp bài thơ trở nên phổ biến và gần gũi hơn với công chúng, đồng thời vẫn giữ được tinh thần và ý nghĩa nguyên bản của tác phẩm.
Câu hỏi cùng đoạn
Câu 2:
(trang 28 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Đối chiếu văn bản bài thơ khi đọc diễn cảm với giọng hát của một nghệ sĩ (chẳng hạn Quốc Hương, Quang Thọ) khi bài hát được hát lên; so sánh, chỉ ra một số điểm khác biệt trong cách biểu đạt nội dung, cảm xúc của hai tác phẩm.
(trang 28 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Đối chiếu văn bản bài thơ khi đọc diễn cảm với giọng hát của một nghệ sĩ (chẳng hạn Quốc Hương, Quang Thọ) khi bài hát được hát lên; so sánh, chỉ ra một số điểm khác biệt trong cách biểu đạt nội dung, cảm xúc của hai tác phẩm.
Lời giải của GV VietJack
Trả lời:
1. Sự tương đồng
- Chung thông điệp và cảm xúc chủ đạo: Cả hai phiên bản đều thể hiện tinh thần hào hùng, lãng mạn cách mạng, ca ngợi những người lính và những hy sinh cao cả của họ.
- Hình ảnh chủ đạo: Hình tượng lá đỏ xuất hiện xuyên suốt như một biểu tượng của lòng yêu nước, khí phách anh hùng, và sự chuyển giao thế hệ trong chiến tranh.
- Chất trữ tình và sử thi: Cả bài thơ và bài hát đều mang hơi thở sử thi nhưng vẫn đậm chất trữ tình, gần gũi với người nghe, người đọc.
2. Sự khác biệt trong cách biểu đạt nội dung và cảm xúc
|
Khía cạnh |
Bài thơ khi đọc diễn cảm |
Bài hát khi được hát lên (Quốc Hương, Quang Thọ thể hiện) |
|
Nhịp điệu, tiết tấu |
Nhịp điệu chậm rãi, lắng đọng, có sự ngắt nghỉ theo cảm xúc của người đọc. |
Nhịp điệu có sự thay đổi theo giai điệu bài hát, lúc hùng tráng, lúc sâu lắng, tạo cao trào mạnh mẽ hơn. |
|
Cách thể hiện cảm xúc |
Người đọc có thể nhấn nhá tùy theo phong cách cá nhân, tập trung vào chiều sâu nội tâm. |
Ca sĩ dùng giọng hát để truyền tải cảm xúc, kết hợp với âm nhạc để tạo hiệu ứng mạnh mẽ, dễ gây xúc động. |
|
Sự nhấn mạnh nội dung |
Dựa vào giọng điệu đọc để làm nổi bật từng ý thơ, có thể mang tính suy tư, hoài niệm. |
Âm nhạc hỗ trợ nhấn mạnh những đoạn cao trào, giúp cảm xúc bùng nổ hơn. |
|
Tính phổ biến |
Khi đọc thơ, người nghe cần chú tâm vào ngôn ngữ, dễ phù hợp với không gian yên tĩnh, chiêm nghiệm. |
Khi hát, bài thơ trở nên dễ tiếp cận với công chúng hơn, dễ nhớ và dễ tạo ấn tượng mạnh hơn. |
3. So sánh cụ thể với giọng hát Quốc Hương, Quang Thọ
- Ca sĩ Quốc Hương: Giọng hát ấm áp, trữ tình, truyền cảm, giúp bài hát có chiều sâu xúc cảm, đặc biệt là sự thiết tha của người lính trong chiến tranh.
- Ca sĩ Quang Thọ: Giọng hát mạnh mẽ, hùng tráng, giúp bài hát mang đậm chất sử thi, thể hiện tinh thần chiến đấu kiên cường.
4. Nhận xét chung
- Khi đọc diễn cảm, bài thơ Lá đỏ thiên về chiều sâu suy tưởng, giúp người nghe cảm nhận từng câu chữ một cách tinh tế.
- Khi trở thành bài hát, Lá đỏ trở nên dễ lan tỏa hơn, có sức sống mãnh liệt hơn nhờ sự kết hợp giữa ca từ và giai điệu.
- Việc phổ nhạc không làm mất đi chất thơ mà còn giúp nâng tầm bài thơ, biến nó thành một tác phẩm nghệ thuật đa tầng ý nghĩa.
* Kết luận: Cả hai hình thức đều có giá trị riêng, nhưng bài hát có lợi thế trong việc truyền tải cảm xúc mạnh mẽ và tiếp cận đông đảo công chúng hơn.
Câu 3:
Trường hợp 2: Bức tranh Gióng (tranh Đông Hồ) và truyền thuyết Thánh Gióng
Thực hiện các yêu cầu sau:
(trang 28 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): So sánh trích đoạn truyền thuyết Thánh Gióng (cột [A]) và tranh Gióng (cột [B]), chỉ ra một số điểm tương đồng, khác biệt trong cách biểu đạt nội dung giữa đoạn trích và bức tranh. Giải thích nguyên nhân của sự tương đồng và khác biệt đó.
Trường hợp 2: Bức tranh Gióng (tranh Đông Hồ) và truyền thuyết Thánh Gióng
Thực hiện các yêu cầu sau:
(trang 28 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): So sánh trích đoạn truyền thuyết Thánh Gióng (cột [A]) và tranh Gióng (cột [B]), chỉ ra một số điểm tương đồng, khác biệt trong cách biểu đạt nội dung giữa đoạn trích và bức tranh. Giải thích nguyên nhân của sự tương đồng và khác biệt đó.
Lời giải của GV VietJack
Trả lời:
1. Điểm tương đồng
- Cùng nội dung phản ánh: Cả đoạn trích và tranh đều thể hiện hình ảnh Thánh Gióng – vị anh hùng huyền thoại của dân tộc, người đã đánh đuổi giặc Ân để bảo vệ đất nước.
- Biểu tượng sức mạnh: Cả hai đều nhấn mạnh đến sức mạnh phi thường của Thánh Gióng, thể hiện qua hình ảnh cưỡi ngựa sắt, vươn mình lớn nhanh để đánh giặc.
- Tinh thần yêu nước: Cả hai tác phẩm đều đề cao tinh thần chống giặc ngoại xâm và lòng yêu nước của nhân dân ta.
2. Điểm khác biệt
|
Tiêu chí |
Trích đoạn truyền thuyết Thánh Gióng (cột A) |
Tranh Đông Hồ Gióng (cột B) |
|
Hình thức biểu đạt |
Văn học (truyền thuyết, lời kể) |
Nghệ thuật hội họa (tranh khắc gỗ) |
|
Chi tiết mô tả |
Kể chi tiết về hành trình từ lúc sinh ra, lớn lên, đánh giặc và bay về trời |
Chọn khoảnh khắc đặc trưng: Gióng cưỡi ngựa, một tay cầm roi sắt, một tay vẫy chào (hoặc nhổ tre đánh giặc) |
|
Màu sắc, đường nét |
Không có màu sắc cụ thể, chỉ mô tả bằng ngôn ngữ |
Màu sắc rực rỡ (vàng, đỏ, xanh), đường nét đơn giản nhưng sinh động |
|
Cách thể hiện ý nghĩa |
Thông qua cốt truyện, sự kiện |
Sử dụng hình ảnh ước lệ, mang tính biểu tượng |
3. Giải thích nguyên nhân của sự tương đồng và khác biệt
- Tương đồng: Cả hai tác phẩm đều dựa trên cùng một cốt truyện truyền thuyết, phản ánh tinh thần dân tộc và tôn vinh Thánh Gióng.
- Khác biệt: Do đặc trưng của từng loại hình nghệ thuật:
+ Truyền thuyết sử dụng ngôn ngữ kể chuyện, giúp người đọc hình dung chi tiết về nhân vật và sự kiện.
+ Tranh Đông Hồ mang phong cách dân gian, sử dụng hình ảnh và màu sắc để truyền tải nội dung một cách cô đọng, trực quan, phù hợp với nghệ thuật khắc gỗ truyền thống.
Như vậy, dù thể hiện bằng hai hình thức khác nhau, cả hai đều góp phần lưu giữ và tôn vinh hình tượng Thánh Gióng trong văn hóa dân gian Việt Nam.
Nhà sách vietjack
Hot: 500+ Đề thi thử tốt nghiệp THPT các môn, ĐGNL các trường ĐH... file word có đáp án (2025). Tải ngay
- Sổ tay Ngữ Văn 12 (chương trình mới) ( 18.000₫ )
- 30 Bộ đề, Tổng ôn, sổ tay NLXH, sổ tay trọng tâm môn Ngữ Văn (có đáp án chi tiết) ( 60.000₫ )
- Sổ tay lớp 12 các môn Toán, Lí, Hóa, Văn, Sử, Địa, KTPL (chương trình mới) ( 36.000₫ )
- Tổng ôn lớp 12 môn Toán, Lí, Hóa, Văn, Anh, Sinh Sử, Địa, KTPL (Form 2025) ( 36.000₫ )
Bình luận
CÂU HỎI HOT CÙNG CHỦ ĐỀ
Câu 1:
(trang 50 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Các bài viết (ngữ liệu 2 và ngữ liệu 3) trên đây giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể của ai, thuộc loại hình nghệ thuật gì, từ tác phẩm văn học nào? Đoạn mở bài của mỗi bài viết có cung cấp cho người đọc những thông tin cần thiết theo yêu cầu của phần mở bài không?
Xem đáp án »
23/03/2025
202
Câu 2:
(trang 41 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): So sánh một bài hát chuyển thể từ thơ với tác phẩm thơ hoặc so sánh một bộ phim chuyển thể từ truyện với tác phẩm truyện (có thể chọn một trong các trường hợp nêu ở Bài tập 1). Chỉ ra:
a. Điểm tương đồng rõ nhất về chủ đề / cảm hứng giữa hai tác phẩm.
b. Một số điểm khác biệt có tính sáng tạo đáng ghi nhận của tác phẩm nghệ thuật chuyển thể so với tác phẩm văn học được chuyển thể.
(trang 41 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): So sánh một bài hát chuyển thể từ thơ với tác phẩm thơ hoặc so sánh một bộ phim chuyển thể từ truyện với tác phẩm truyện (có thể chọn một trong các trường hợp nêu ở Bài tập 1). Chỉ ra:
a. Điểm tương đồng rõ nhất về chủ đề / cảm hứng giữa hai tác phẩm.
b. Một số điểm khác biệt có tính sáng tạo đáng ghi nhận của tác phẩm nghệ thuật chuyển thể so với tác phẩm văn học được chuyển thể.
Xem đáp án »
23/03/2025
161
Câu 3:
Đề bài (trang 51 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Viết bài giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật (bài hát, bức tranh, bộ phim,...) được chuyển thể từ tác phẩm văn học.
Đề bài (trang 51 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Viết bài giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật (bài hát, bức tranh, bộ phim,...) được chuyển thể từ tác phẩm văn học.
Xem đáp án »
23/03/2025
154
Câu 4:
(trang 40 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Kẻ bảng dưới đây vào vở và nêu ví dụ về tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học mà bạn tìm hiểu/ sưu tầm được:
(trang 40 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Kẻ bảng dưới đây vào vở và nêu ví dụ về tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học mà bạn tìm hiểu/ sưu tầm được:
Xem đáp án »
23/03/2025
151
Câu 5:
(trang 54 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời):
Lập dàn ý bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học thuộc một trong hai trường hợp sau:
a. Tác phẩm âm nhạc (bài hát) / hội họa (bức tranh).
b. Tác phẩm sân khấu (vở diễn) / điện ảnh (bộ phim).
(trang 54 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời):
Lập dàn ý bài giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học thuộc một trong hai trường hợp sau:
a. Tác phẩm âm nhạc (bài hát) / hội họa (bức tranh).
b. Tác phẩm sân khấu (vở diễn) / điện ảnh (bộ phim).
Xem đáp án »
23/03/2025
117
Câu 6:
(trang 54 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Tóm tắt bằng cách lập bảng hoặc vẽ sơ đồ dàn ý của mỗi dạng bài viết:
a. Giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học dạng chuyển thể trung thành.
b. Giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học dạng chuyển thể tự do. Nêu một số điểm khác biệt đáng lưu ý trong dàn ý bài viết giữa hai dạng chuyển thể trên.
(trang 54 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Tóm tắt bằng cách lập bảng hoặc vẽ sơ đồ dàn ý của mỗi dạng bài viết:
a. Giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học dạng chuyển thể trung thành.
b. Giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ văn học dạng chuyển thể tự do. Nêu một số điểm khác biệt đáng lưu ý trong dàn ý bài viết giữa hai dạng chuyển thể trên.
Xem đáp án »
23/03/2025
100
🔥 Đề thi HOT:
-
Đề kiểm tra Giữa kì 1 Ngữ Văn 12 Chân trời sáng tạo có đáp án (Đề 3)
-
Đề kiểm tra Giữa kì 1 Ngữ Văn 12 Chân trời sáng tạo có đáp án (Đề 4)
-
Đề kiểm tra Giữa kì 1 Ngữ Văn 12 Kết nối tri thức có đáp án (Đề 4)
-
Đề kiểm tra Giữa kì 1 Ngữ Văn 12 Chân trời sáng tạo có đáp án (Đề 5)
-
Đề kiểm tra Giữa kì 1 Ngữ Văn 12 Chân trời sáng tạo có đáp án (Đề 2)
-
Đề kiểm tra Giữa kì 1 Ngữ Văn 12 Kết nối tri thức có đáp án (Đề 2)
-
Bộ 10 đề thi cuối kì 1 Ngữ Văn lớp 12 Chân trời sáng tạo có đáp án - Đề 1
-
Đề kiểm tra Giữa kì 1 Ngữ Văn 12 Cánh diều có đáp án (Đề 2)
Hãy Đăng nhập hoặc Tạo tài khoản để gửi bình luận
-
-
Bình luận