(trang 41 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): So sánh một bài hát chuyển thể từ thơ với tác phẩm thơ hoặc so sánh một bộ phim chuyển thể từ truyện với tác phẩm truyện (có thể chọn một trong các trường hợp nêu ở Bài tập 1). Chỉ ra:

a. Điểm tương đồng rõ nhất về chủ đề / cảm hứng giữa hai tác phẩm.

b. Một số điểm khác biệt có tính sáng tạo đáng ghi nhận của tác phẩm nghệ thuật chuyển thể so với tác phẩm văn học được chuyển thể.

Trả lời:

a. Điểm tương đồng rõ nhất về chủ đề/cảm hứng giữa hai tác phẩm

 Chủ đề chung:

- Cuộc chiến giữa thiện và ác: Cả bộ tiểu thuyết và bộ phim đều xoay quanh cuộc chiến giữa các lực lượng thiện và ác, với Sauron là hiện thân của cái ác và các nhân vật như Frodo, Aragorn, Gandalf đại diện cho cái thiện.

- Tình bạn và lòng dũng cảm: Một trong những chủ đề quan trọng nhất trong cả hai tác phẩm là tình bạn bền chặt và lòng dũng cảm của các nhân vật chính. Hành trình của Frodo và Sam để tiêu hủy chiếc nhẫn là minh chứng cho tình bạn và sự hy sinh.

- Hy vọng và sự kiên trì: Cả hai tác phẩm đều truyền tải thông điệp về hy vọng và sự kiên trì trong những thời điểm khó khăn nhất. Dù đối mặt với vô vàn thử thách, các nhân vật chính vẫn kiên định với mục tiêu của mình.

Cảm hứng:

- Thế giới tưởng tượng phong phú: Cả bộ tiểu thuyết và bộ phim đều tạo ra một thế giới tưởng tượng phong phú với các loài sinh vật huyền bí, các vùng đất kỳ lạ và các cuộc phiêu lưu kỳ thú.

- Sử thi và thần thoại: Cảm hứng từ các câu chuyện sử thi và thần thoại cũng là điểm chung giữa hai tác phẩm, với những trận chiến lớn, những anh hùng vĩ đại và những sứ mệnh cao cả.

b. Một số điểm khác biệt có tính sáng tạo đáng ghi nhận của tác phẩm nghệ thuật chuyển thể so với tác phẩm văn học được chuyển thể

- Tính hình ảnh và âm thanh:

- Bộ phim: Sử dụng kỹ xảo điện ảnh đỉnh cao, âm nhạc hùng tráng của Howard Shore, và diễn xuất xuất sắc để tạo ra một trải nghiệm trực quan và sinh động. Những cảnh chiến đấu, khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và các sinh vật huyền bí được tái hiện một cách sống động.

- Tiểu thuyết: Sử dụng ngôn từ để tạo ra hình ảnh trong tâm trí người đọc. Sức mạnh của ngôn ngữ Tolkien không thể phủ nhận, nhưng sự tưởng tượng của mỗi người đọc sẽ khác nhau.

Sự tóm lược và thay đổi cốt truyện:

- Bộ phim: Để phù hợp với thời lượng, nhiều chi tiết phụ trong tiểu thuyết đã được lược bỏ hoặc thay đổi. Một số nhân vật và tình tiết phụ không xuất hiện trong phim (ví dụ: Tom Bombadil). Ngoài ra, một số sự kiện được sắp xếp lại để tạo sự kịch tính và liên kết tốt hơn trên màn ảnh.

- Tiểu thuyết: Có thể chi tiết hóa và mở rộng các sự kiện, nhân vật và bối cảnh một cách tỉ mỉ, giúp người đọc hiểu rõ hơn về thế giới và các mối quan hệ trong truyện.

Tính cách và phát triển nhân vật:

- Bộ phim: Một số nhân vật được phát triển theo hướng khác để phù hợp với ngôn ngữ điện ảnh. Ví dụ, nhân vật Arwen có vai trò nổi bật hơn trong phim so với trong sách, nhằm tăng cường yếu tố tình cảm và tạo ra sự kết nối tốt hơn với khán giả.

- Tiểu thuyết: Có thể dành nhiều thời gian và không gian hơn để phát triển sâu sắc tính cách và tâm lý của từng nhân vật. Ví dụ, mối quan hệ giữa Frodo và Sam được miêu tả chi tiết hơn trong sách.