Anh/ chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) phân tích văn bản “Một cơn giận” của Thạch Lam.

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích văn bản “Một cơn giận” của Thạch Lam.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu khái quát về nhà văn Thạch Lam: nhà văn nổi bật trong dòng văn học hiện thực lãng mạn trước Cách mạng tháng Tám 1945, với phong cách nhẹ nhàng, sâu lắng, đầy tính nhân văn.

- Dẫn dắt và nêu vấn đề: “Một cơn giận” là truyện ngắn tiêu biểu thể hiện cái nhìn thấm thía của Thạch Lam về con người – một câu chuyện nhỏ nhưng chứa đựng bài học lớn lao về sự nóng giận và hậu quả của những hành động vô tâm.

* Thân bài:

1. Tóm tắt nội dung văn bản

- Nhân vật “tôi” (Thanh) vì một cơn giận vô cớ đã có hành động làm hại một người phu xe – ông Dư.

- Sau đó, anh day dứt, tìm đến nhà người phu xe, chứng kiến cảnh khốn khổ của gia đình ông, và mang trong lòng nỗi ân hận day dứt.

2. Phân tích diễn biến tâm trạng và hành động nhân vật Thanh

- Ban đầu: Thanh tức giận không rõ lý do, gặp chuyện không vừa ý với người phu xe thì trút giận, vu vạ khiến người ta bị phạt nặng.

→ Thể hiện tính bồng bột, thiếu kiểm soát, mang cái tôi ích kỷ, nóng nảy.

- Sau đó: Khi cơn giận nguôi ngoai, anh cảm thấy dằn vặt, day dứt vì hành động vô tâm.

→ Thanh là người có lương tâm, biết hối hận, không chối bỏ lỗi lầm.

- Cao trào: Cảnh anh đến nhà người phu xe – nơi nghèo nàn, tối tăm, đầy đau thương – đã tác động mạnh đến anh.

+ Hành động trao tiền giúp đỡ gia đình người phu xe là biểu hiện của sự chuộc lỗi, thức tỉnh lương tri.

- Kết thúc: Thanh mãi day dứt vì hành động nhỏ của mình đã dẫn đến hậu quả lớn.

→ Đây là minh chứng sâu sắc cho sự trưởng thành trong nhận thức, thể hiện thái độ sống có trách nhiệm.

3. Giá trị tư tưởng – nhân văn của văn bản

- Lên án sự nóng giận vô cớ, sự vô cảm, tàn nhẫn của con người trong đời sống thường nhật.

- Thức tỉnh lương tri và nhân tính nơi con người, khơi dậy trách nhiệm cá nhân trước những hành động dù nhỏ.

- Thể hiện lòng cảm thông sâu sắc với người lao động nghèo khổ, bị dồn đến bước đường cùng – giọng điệu nhân đạo đặc trưng của Thạch Lam.

4. Nghệ thuật kể chuyện đặc sắc

- Ngôi kể thứ nhất giúp câu chuyện trở nên chân thực, gần gũi, khắc họa rõ tâm trạng nhân vật.

- Giọng văn nhẹ nhàng, tinh tế, kết hợp miêu tả cảnh đời thực với tâm lý sâu sắc.

- Kết cấu truyện đơn giản, tập trung vào diễn biến nội tâm – đặc điểm tiêu biểu trong phong cách tự sự của Thạch Lam.

* Kết bài:

- Khẳng định “Một cơn giận” là truyện ngắn mang giá trị nhân văn sâu sắc: cảnh tỉnh con người về sự nóng giận và hậu quả từ những hành động vô tình.

- Gợi nhắc người đọc cần sống nhân ái, kiểm soát bản thân, luôn đặt mình vào vị trí người khác để cư xử tử tế trong đời sống thường nhật.

Bài viết tham khảo

Thạch Lam là một trong những cây bút tiêu biểu của văn học hiện thực lãng mạn trước Cách mạng tháng Tám 1945. Ông không chỉ nổi bật bởi giọng văn nhẹ nhàng, sâu lắng mà còn bởi cái nhìn đầy nhân ái với con người, đặc biệt là những số phận nghèo khổ, bị lãng quên. Truyện ngắn “Một cơn giận” là một tác phẩm như thế – một câu chuyện nhỏ, giản dị nhưng mang đến bài học lớn lao về sự nóng giận và hệ quả của hành động vô tâm.

Tác phẩm kể về nhân vật “tôi” – Thanh, một người trí thức, sau một lần nổi giận vô cớ đã có hành động thiếu suy nghĩ: trút giận lên người phu xe bằng cách nói những điều bất lợi với cảnh sát khiến anh ta bị thu xe và nộp phạt nặng. Khi cơn giận qua đi, trong Thanh chỉ còn lại sự day dứt và hối hận. Anh đã tìm đến nhà người phu xe Dư để chuộc lỗi và tận mắt chứng kiến cảnh sống nghèo khổ, đau thương của gia đình người này. Chính khoảnh khắc ấy đã đánh thức trong Thanh nỗi đau của lương tri và nỗi ân hận kéo dài mãi về sau.

Diễn biến tâm lý của nhân vật Thanh là điểm nhấn đặc sắc của truyện. Từ sự nóng nảy, ích kỷ, thỏa mãn khi trút giận lên người yếu thế, đến nỗi trăn trở, xót xa khi chứng kiến hậu quả mà cơn giận gây ra – đó là quá trình thức tỉnh tâm hồn đầy thuyết phục. Thanh không tìm cách đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác, mà dám đối diện với sai lầm, tìm đến nơi nghèo khổ để chuộc lỗi. Hành động trao tờ bạc năm đồng không chỉ là sự giúp đỡ vật chất mà còn là biểu hiện của sự ăn năn, sự thức tỉnh về đạo đức làm người. Nhân vật “tôi” vì thế trở thành hiện thân của một con người biết sống có trách nhiệm, có lòng trắc ẩn với tha nhân.

Truyện không chỉ lên án thói nóng giận bộc phát, hành vi vô tâm, mà còn khơi gợi nhận thức nhân văn: con người có thể vô tình gây tổn thương cho người khác một cách rất dễ dàng nếu không kiểm soát được bản thân. Từ đó, tác phẩm nhắc nhở người đọc cần tỉnh táo trong lời nói, hành động, bởi những gì ta cho là nhỏ có thể gieo đau khổ lớn cho người khác.

Nghệ thuật kể chuyện trong truyện cũng là điểm đáng chú ý. Tác giả sử dụng ngôi kể thứ nhất giúp câu chuyện chân thực, gần gũi, đồng thời khắc họa rõ nét tâm trạng và nội tâm nhân vật. Cốt truyện đơn giản, không có tình huống kịch tính, nhưng lại giàu chất nhân văn nhờ tập trung vào diễn biến tâm lý. Giọng điệu nhẹ nhàng, trầm lắng, đậm chất chiêm nghiệm đã tạo nên chiều sâu cảm xúc, khiến người đọc không khỏi xúc động và suy ngẫm.

“Một cơn giận” không chỉ là câu chuyện về một lần nóng nảy, mà là lời cảnh tỉnh sâu sắc về sự kiểm soát cảm xúc, về trách nhiệm của mỗi người trong lời nói và hành động. Truyện ngắn của Thạch Lam để lại ấn tượng bởi tinh thần nhân đạo và bài học đạo đức nhẹ nhàng mà sâu sắc – một bài học mà bất kỳ ai cũng nên ghi nhớ trong cuộc sống hôm nay.