Gia đình anh Hưng và chị Hoa có hai con đang đi học. Anh Hưng là kỹ sư với thu nhập hàng tháng là 25 triệu đồng, trong khi chị Hoa làm nhân viên văn phòng với thu nhập hàng tháng là 15 triệu đồng. Gia đình đang ở nhà thuê với mức phí 8 triệu đồng/tháng, chi phí học tập của các con là 6 triệu đồng/tháng, và các khoản chi thiết yếu khác như ăn uống, điện nước, đi lại, giải trí hàng tháng vào khoảng 12 triệu đồng.

Anh Hưng và chị Hoa đặt mục tiêu trong 5 năm tới có thể mua được một căn hộ trị giá 1 tỷ đồng. Họ đã tích lũy được 200 triệu đồng và muốn tiết kiệm từ thu nhập hàng tháng để đạt được mục tiêu này.

 Câu hỏi:

a/ Xác định tổng số chi thiết yếu hàng tháng của gia đình anh Hưng và chị Hoa.

b/ Phân tích mục tiêu tài chính của gia đình trong trường hợp này.

c/ Tính toán và đánh giá xem gia đình cần tiết kiệm bao nhiêu hàng tháng và trong bao lâu để đạt được mục tiêu mua căn hộ, đồng thời đề xuất giải pháp quản lý thu chi phù hợp.

a

- Quản lí thu chi trong gia đình là việc quản lí các khoản thu nhập, chi tiêu nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần cho các thành viên trong gia đình và phù hợp với thu nhập của gia đình

Sự cần thiết phải lập kế hoạch quản lý thu chi:

- Giúp gia đình nắm rõ tình hình tài chính, tránh tình trạng chi tiêu vượt quá khả năng. Giúp gia đình theo dõi các khoản thu nhập từ lương, thưởng, đầu tư và các khoản chi tiêu như sinh hoạt, giáo dục, y tế.

- Lên kế hoạch chi tiêu hợp lý, ưu tiên các khoản cần thiết, đảm bảo cuộc sống ổn định. Giúp gia đình lập kế hoạch cho các mục tiêu tài chính dài hạn như mua nhà, xe, hoặc tiết kiệm cho con cái học đại học.

- Giúp gia đình chủ động ứng phó với các tình huống bất ngờ như bệnh tật, mất việc làm,... Đảm bảo rằng thu nhập đủ để trang trải chi tiêu hàng tháng và có thể dự phòng cho các tình huống khẩn cấp (như ốm đau, thất nghiệp).

- Tiết kiệm được một phần thu nhập để đầu tư, tạo lập cuộc sống tốt đẹp hơn. Một kế hoạch tài chính tốt giúp gia đình có thể chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu, giải trí và du lịch, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.

* Phân tích tình huống:

- Gia đình anh Minh có thu nhập cố định là 20 triệu đồng/tháng, bao gồm thu nhập của cả anh Minh và vợ anh. Đây là nguồn thu nhập tương đối ổn định, nhưng việc chi tiêu hàng tháng dường như chiếm hết phần lớn thu nhập.

- Các khoản chi tiêu hàng tháng bao gồm những chi phí cơ bản như tiền ăn uống, học phí cho con, tiền điện nước, và tiền thuê nhà. Điều này cho thấy gia đình không có nhiều dư để tiết kiệm hoặc dự phòng.

- Khi anh Minh gặp sự cố trong công việc, dẫn đến giảm thu nhập, gia đình rơi vào tình huống khó khăn về tài chính, không có quỹ dự phòng hoặc kế hoạch quản lý chi tiêu hợp lý.

Vấn đề trong quản lý tài chính của gia đình anh Minh:

- Thiếu quỹ dự phòng khẩn cấp: Gia đình anh Minh không có kế hoạch dự trù cho những tình huống bất ngờ như giảm thu nhập hoặc các chi phí phát sinh khác.

- Thiếu sự cân đối giữa thu nhập và chi tiêu: Dường như gia đình chi tiêu hết mức thu nhập hàng tháng mà không có sự phân bổ hợp lý, đặc biệt là dành cho tiết kiệm hoặc đầu tư.

- Không có kế hoạch chi tiêu rõ ràng: Gia đình không có kế hoạch chi tiêu dài hạn hoặc kiểm soát chặt chẽ các khoản chi phí cố định và linh hoạt hàng tháng.

b

Hãy giúp gia đình anh Minh lập kế hoạch chi tiêu hợp lý hơn để ổn định cuộc sống:

Bước 1: Thảo luận để xác định mục tiêu tài chính trong gia đình

Căn cứ vào tình hình thực tế của gia đình, anh Minh cần thiết lập mục tiêu tài chính dài hạn: Là mục tiêu tài chính phải mất thời gian dài từ 5 năm trở lên, vì trong trường hợp này, gia đình anh chưa có nhà (phải đi ở nhà thuê).

Bước 2: Xác định các nguồn thu nhập

- Thu nhập chủ động: Tổng thu nhập hàng tháng của gia đình anh Minh là 20 triệu đồng.

- Gia đình anh Minh chưa có nguồn thu nhập thụ động. Vì vậy cần tăng cường các khoản thu nhập khác: Anh Minh và vợ có thể tìm thêm các nguồn thu nhập phụ (ví dụ: công việc bán thời gian, làm thêm tại nhà) để bù đắp cho các khoản giảm thu nhập tạm thời.

Bước 3: Thống nhất các khoản chi thiết yếu và không thiết yếu

- Chi thiết yếu: Là những khoản bắt buộc phải chi tiêu hàng tháng phục vụ nhu cầu về: ăn, mặc, ở đi lại, sinh hoạt, học tập,… bảo đảm nhu cầu vật chất của các thành viên trong gia đình

- Chi không thiết yếu: là các khoản chi phục vụ cho các mối quan hệ xã hội và mua sắm xa sỉ.

Bước 4. Thống nhất giữa các thành viên trong gia đình về tỉ lệ phân chia các khoản chi.

- Gia đình cần phân chia thu nhập hàng tháng thành các khoản cụ thể như: chi phí sinh hoạt cơ bản (ăn uống, điện nước, học phí), khoản tiết kiệm, khoản đầu tư và khoản dành cho chi tiêu linh hoạt - không thiết yếu (vui chơi, giải trí).

- Theo nguyên tắc "50-30-20," gia đình có thể phân bổ thu nhập như sau:

+ 50% chi cho các nhu cầu thiết yếu cơ bản (nhà ở, ăn uống).

+ 30% mục tiêu tài chính (để tiết kiệm và đầu tư).

+ 20% chi tiêu không thiết yếu (giải trí, mua sắm).

Bước 5: Thực hiện các khoản thu, chi theo kế hoạch thông qua việc ghi chép và điều chỉnh các khoản chi tiêu cho phù hợp.

- Sau khi lập được kế hoạch chi tiêu trong gia đình, cần thực hiện nghiêm túc bản kế hoạch đó cụ thể là:

+  Ghi chép chi tiết quá trình thu chi, đánh giá, điều chỉnh kế hoạch thu chi trong gia đình.

+ Kiểm soát việc chi tiêu, tránh các khoản chi tiêu không hợp lí, thực hiện thói quen tiêu dùng thông minh để đạt mục tiêu tài chính.

Nội dung

- Quản lí thu chi trong gia đình là việc quản lí các khoản thu nhập, chi tiêu nhằm đáp ứng nhu cầu vật chất, tinh thần cho các thành viên trong gia đình và phù hợp với thu nhập của gia đình

Sự cần thiết phải lập kế hoạch quản lý thu chi:

- Giúp gia đình nắm rõ tình hình tài chính, tránh tình trạng chi tiêu vượt quá khả năng. Giúp gia đình theo dõi các khoản thu nhập từ lương, thưởng, đầu tư và các khoản chi tiêu như sinh hoạt, giáo dục, y tế.

- Lên kế hoạch chi tiêu hợp lý, ưu tiên các khoản cần thiết, đảm bảo cuộc sống ổn định. Giúp gia đình lập kế hoạch cho các mục tiêu tài chính dài hạn như mua nhà, xe, hoặc tiết kiệm cho con cái học đại học.

- Giúp gia đình chủ động ứng phó với các tình huống bất ngờ như bệnh tật, mất việc làm,... Đảm bảo rằng thu nhập đủ để trang trải chi tiêu hàng tháng và có thể dự phòng cho các tình huống khẩn cấp (như ốm đau, thất nghiệp).

- Tiết kiệm được một phần thu nhập để đầu tư, tạo lập cuộc sống tốt đẹp hơn. Một kế hoạch tài chính tốt giúp gia đình có thể chi tiêu cho các nhu cầu thiết yếu, giải trí và du lịch, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống.

- Trong quản lý thu chi gia đình, bước thống nhất các khoản chi thiết yếu và không thiết yếu là yếu tố quan trọng giúp cho việc thực hiện kế hoạch đảm bảo tính khả thi, phù hợp

- Chi thiết yếu: Là những khoản bắt buộc phải chi tiêu hàng tháng phục vụ nhu cầu về: ăn, mặc, ở đi lại, sinh hoạt, học tập,… bảo đảm nhu cầu vật chất của các thành viên trong gia đình

- Chi không thiết yếu: là các khoản chi phục vụ cho các mối quan hệ xã hội và mua sắm xa sỉ.

 * Phân tích các khoản chi thiết yếu trong gia đình anh Hưng và những khoản chi nào có thể cắt giảm để giúp gia đình quản lý thu chi hiệu quả hơn.

Chi thiết yếu: là những khoản bắt buộc phải chi tiêu hàng tháng phục vụ nhu cầu về ăn, mặc, ở đi lại, sinh hoạt, học tập,… đảm bảo nhu cầu vật chất của các thành viên trong gia đình.

* Các khoản chi thiết yếu: Trong tình huống của gia đình anh Hưng, các khoản chi thiết yếu bao gồm:

- Tiền nhà (hoặc tiền thuê nhà): Đây là khoản chi không thể thiếu, thường là một phần cố định của ngân sách gia đình.

- Tiền điện nước và các tiện ích khác (internet, gas): Các chi phí này cần thiết để duy trì sinh hoạt hàng ngày trong gia đình.

- Chi phí ăn uống: Khoản chi này bao gồm tiền mua thực phẩm và các nhu cầu thiết yếu để duy trì sức khỏe và dinh dưỡng cho cả gia đình.

- Học phí và các chi phí giáo dục: Đây là khoản chi không thể bỏ qua nếu gia đình có con nhỏ đang đi học.

* Các khoản chi có thể cắt giảm: Ngoài các khoản chi thiết yếu, gia đình có thể có những khoản chi không quá cần thiết hoặc có thể điều chỉnh để tối ưu hóa ngân sách, như:

1. Chi phí giải trí (vui chơi, ăn uống ngoài nhà): Gia đình có thể giới hạn số lần ăn uống ngoài hoặc chi tiêu cho các hoạt động giải trí không cần thiết.

2. Mua sắm các vật dụng không cấp thiết: Khoản chi cho quần áo, đồ dùng gia đình mới có thể được xem xét và chỉ nên chi tiêu khi thực sự cần thiết.

3. Dịch vụ không cần thiết: Các chi phí cho dịch vụ như truyền hình cáp, ứng dụng giải trí, hoặc dịch vụ tiện ích mở rộng có thể được cân nhắc cắt giảm hoặc thay thế bằng những giải pháp tiết kiệm hơn.

Phân bổ thu nhập hàng tháng: Với thu nhập 30 triệu đồng mỗi tháng, gia đình anh Hưng có thể lập kế hoạch chi tiêu theo mô hình 50-30-20, trong đó:

* 50% thu nhập dành cho các chi phí thiết yếu: Khoảng 15 triệu đồng nên được sử dụng cho các khoản như tiền nhà, tiền điện nước, thực phẩm, và học phí.

- Tiền nhà

- Tiền điện nước, internet và các tiện ích khác

- Chi phí ăn uống

- Học phí và chi phí học tập cho con cái

* 30% thu nhập cho các chi tiêu linh hoạt: Khoảng 9 triệu đồng có thể dành cho các khoản chi giải trí, mua sắm, và các chi phí không thiết yếu khác.

- Giải trí và ăn uống ngoài

- Mua sắm đồ dùng không cấp thiết

- Dự trù cho các khoản chi phát sinh khác

* 20% thu nhập cho tiết kiệm và quỹ dự phòng: Khoảng 6 triệu đồng mỗi tháng nên được dành riêng để tiết kiệm và lập quỹ dự phòng khẩn cấp. Đây là khoản rất quan trọng để đảm bảo sự ổn định tài chính trong những trường hợp bất ngờ.

- Tiết kiệm dài hạn (ví dụ: mua nhà, quỹ giáo dục cho con)

- Quỹ dự phòng khẩn cấp (trong trường hợp mất việc, chi phí y tế bất ngờ)