Từ nội dung văn bản phần Đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý kiến: Kẻ sĩ (người có học) mà không có chân tài (Tài năng thực sự) thì cũng chỉ là kẻ vô dụng.

Thể loại: bi kịch.

Gợi ý:

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức, dung lượng

+ Viết đúng hình thức bài văn đầy đủ ba phần Mở bài, Thân bài, Kết bài.

+ Đảm bảo dung lượng khoảng 600 chữ.

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: Phân tích đặc sắc trong nội dung và nghệ thuật theo đặc trưng thể loại bi kịch đoạn trích trong vở kịch “Vũ Như Tô” của Nguyễn Huy Tưởng.

- Lựa chọn được các thao tác lập luận phù hợp; kết hợp nhuần nhuyễn lí lẽ và dẫn chứng; trình bày được hệ thống ý phù hợp theo bố cục ba phần của bài văn nghị luận. Có thể triển khai theo hướng:

* Mở bài:

- Giới thiệu tác giả Nguyễn Huy Tưởng: nhà văn, nhà viết kịch nổi tiếng, có đóng góp lớn cho nền văn học hiện đại Việt Nam.

- Giới thiệu vở kịch Vũ Như Tô: tác phẩm bi kịch xuất sắc, phản ánh bi kịch của nghệ thuật và đời sống.

- Dẫn vào đoạn trích: Cuộc trò chuyện với vua Lê Tương Dực thể hiện rõ mâu thuẫn bi kịch và vẻ đẹp của nhân vật trung tâm.

* Thân bài:

1. Đặc sắc nội dung

- Mâu thuẫn bi kịch:

+ Giữa khát vọng nghệ thuật cao cả của Vũ Như Tô với thực tế đen tối của xã hội phong kiến thối nát.

+ Giữa nghệ sĩ tài năng, có hoài bão với hôn quân bạo chúa chỉ lo hưởng lạc.

- Tính cách nhân vật Vũ Như Tô:

+ Kiên cường, thẳng thắn, không sợ chết, khát khao xây dựng công trình vĩ đại cho dân tộc.

+ Nhưng cũng có phần ảo tưởng khi tin rằng quyền lực hôn quân có thể thực hiện hoài bão nghệ thuật chân chính.

- Ý nghĩa xã hội – nhân văn:

+ Lên án chế độ phong kiến mục nát chà đạp con người.

+ Thể hiện khát vọng về nghệ thuật, cái đẹp gắn với lý tưởng nhân dân.

2. Đặc sắc nghệ thuật

- Thể hiện rõ đặc trưng thể loại bi kịch:

+ Mâu thuẫn gay gắt không thể dung hòa → kết thúc bằng bi kịch: cái chết của Vũ Như Tô, Đan Thiềm và sự sụp đổ của Cửu Trùng Đài.

- Nghệ thuật kịch:

+ Đối thoại căng thẳng, kịch tính, ngôn ngữ sắc sảo, giàu sức gợi.

+ Xây dựng nhân vật đa chiều: Vũ Như Tô vừa kiêu hãnh vừa mâu thuẫn nội tâm; Lê Tương Dực vừa hôn bạo vừa khôn ngoan.

* Kết bài:

- Khẳng định đoạn trích thể hiện rõ đặc sắc nội dung và nghệ thuật của kịch Vũ Như Tô.

- Gợi ra giá trị nhân văn: cái đẹp, nghệ thuật phải gắn với cuộc sống, với nhân dân thì mới trường tồn.

Bài viết tham khảo

Nguyễn Huy Tưởng là nhà viết kịch, nhà văn xuất sắc của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông luôn quan tâm đến những vấn đề lớn lao của dân tộc, của con người và nghệ thuật. Trong số những tác phẩm nổi bật của ông, Vũ Như Tô được xem là vở kịch bi tráng tiêu biểu, đặt ra những câu hỏi nhức nhối về mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống. Đoạn trích Cuộc trò chuyện với vua Lê Tương Dực về việc xây Cửu Trùng Đài là đoạn mở đầu kịch, nơi bộc lộ rõ nhất mâu thuẫn bi kịch của tác phẩm cũng như vẻ đẹp trong tính cách nhân vật.

Về nội dung, đoạn trích cho thấy mâu thuẫn sâu sắc giữa khát vọng nghệ thuật chân chính và hiện thực xã hội đen tối. Vũ Như Tô – một nghệ sĩ tài hoa – khát khao xây dựng Cửu Trùng Đài “cùng với vũ trụ trường tồn”, trở thành niềm tự hào muôn đời của dân tộc. Ông dám đối diện cả với cái chết để bảo vệ hoài bão ấy. Tuy nhiên, để thực hiện ước mơ, ông buộc phải dựa vào quyền lực của Lê Tương Dực – một bạo chúa chỉ ham mê xây cất, hưởng lạc mà không màng đến cuộc sống lầm than của nhân dân. Mâu thuẫn ấy làm nên chất bi kịch: Vũ Như Tô vừa vĩ đại trong khát vọng nghệ thuật, vừa bi kịch khi ảo tưởng rằng quyền lực tàn bạo có thể nuôi dưỡng cái đẹp và những giá trị nhân văn. Qua đó, tác phẩm thể hiện tiếng nói phê phán chế độ phong kiến thối nát, đồng thời đặt ra vấn đề muôn thuở: Nghệ thuật chân chính phải gắn với nhân dân, với cuộc sống thì mới có ý nghĩa và giá trị bền vững.

Về nghệ thuật, đoạn trích thể hiện đậm nét đặc trưng của thể loại bi kịch. Mâu thuẫn giữa nghệ sĩ và bạo chúa, giữa nghệ thuật và quyền lực, giữa lý tưởng và hiện thực ngày càng căng thẳng, dẫn đến kết thúc tất yếu: Cửu Trùng Đài sụp đổ, Vũ Như Tô và Đan Thiềm cùng chịu chung số phận. Đặc sắc của đoạn trích còn nằm ở nghệ thuật đối thoại giàu kịch tính, ngôn ngữ sắc sảo, lời thoại khi thì đanh thép, khi lại trĩu nặng suy tư, giúp nhân vật hiện lên với cá tính rõ nét. Vũ Như Tô vừa hiên ngang, tự tin, vừa chất chứa những mâu thuẫn nội tâm; Lê Tương Dực vừa bạo tàn vừa có phần khôn ngoan, xảo quyệt. Tất cả làm nên sức hấp dẫn của đoạn kịch và của cả vở bi kịch.

Tóm lại, đoạn trích Cuộc trò chuyện với vua Lê Tương Dực về việc xây Cửu Trùng Đài đã thể hiện tập trung nhất giá trị nội dung và nghệ thuật của vở kịch Vũ Như Tô. Bi kịch ấy gửi đến người đọc bài học sâu sắc: cái đẹp và nghệ thuật chân chính chỉ có thể trường tồn khi xuất phát từ nhân dân, vì hạnh phúc của nhân dân.