NHÀN

Tác giả: Nguyễn Bỉnh Khiêm

Một mai, một cuốc, một cần câu,

Thơ thẩn dầu ai vui thú nào.

Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ

Người khôn, người đến chốn lao xao.

Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,

Xuân tăm hồ sen, hạ tắm ao.

Rượu, đến cội cây, ta sẽ uống*,

Nhìn xem phú quý tựa chiêm bao.

          (Ngữ văn 10, Tập 1, tr.128, NXB Giáo dục, 2006)

Chú thích:

* Điển tích Thuần Vu Phần ngồi uống rượu dưới gốc cây hòe rồi ngủ quên, mơ thấy mình ở nước Hòe An, được công danh phú quý rất mực vinh hiển. Sau bừng mắt tỉnh dậy thì hóa ra đó chỉ là giấc mộng, thấy dưới cành hòe phía nam chỉ có một tổ kiến mà thôi.

Bài thơ trên được viết theo thể thơ nào?

a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề.              

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Bàn về lòng tự trọng của con người

c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. HS có thể trình bày theo những các khác nhau, song cần đảm bảo được những ý chính sau:

* Giải thích khái niệm lòng tự trọng

Lòng tự trọng là ý thức coi trọng và giữ gìn nhân cách, danh dự của bản thân, coi trọng giá trị của bản thân.

*  Ý nghĩa của lòng tự trọng:

- Lòng tự trọng giúp mỗi người tự tin vào bản thân, sống có bản lĩnh, dám ngẩng cao đầu để sống, không cho phép người khác xúc phạm danh dự, nhân phẩm của mình.

- Lòng tự trọng giúp mỗi người biết nhìn nhận cái đúng cái sai, biết hoàn thiện bản thân ngày một trưởng thành hơn.

- Tự trọng giúp chúng ta thành công trong học tập và công việc bởi: Người tự trọng sẽ làm việc bằng thực lực của chính bản thân mình

- Tự trọng giúp chúng ta sống đẹp sống có ích → Xã hội lành mạnh hơn.

- Lòng tự trọng khơi nguồn các đức tính tốt đẹp khác

- Có tự trọng chúng ta mới có thể học được cách tôn trọng người khác

- Có tự trọng chúng ta mới được mọi người tôn trọng và tin tưởng.

- Dẫn chứng minh họa

* Bàn luận mở rộng

Bên cạnh những con người giàu lòng tự trọng, vẫn tồn tại những người thiếu tự trọng, đánh mất lòng tự trọng của bản thân. Làm những việc trái đạo lí, vô lương tâm, đánh mất nhân cách của bản thân:

+ Nói năng, hành động thiếu văn hóa

+ Dối trá, lừa lọc, chạy theo lợi ích mà đánh mất nhân cách

+ Sống lợi dụng, dựa dẫm vào người khác…

-> Tất cả những hành động việc làm đó cần bị phê phán.

*  Bài học

– Để xây dựng lòng tự trọng bản thân mỗi con người phải luôn có ý thức học tập và rèn luyện, nói phải đi đôi với làm.

– Rèn luyện lòng tự trọng là đấu tranh với chính bản thân mình để có suy nghĩ và hành động đúng đắn.

– Luôn sống một cách chan hòa, làm những điều tốt đẹp, tránh xa cái xấu

Hướng dẫn chấm:

- Học sinh phân tích đầy đủ, sâu sắc các ý:2,5 điểm.

- Học sinh phân tích chưa đầy đủ hoặc chưa sâu sắc: 1,75 điểm - 2,25 điểm.

- Học sinh phân tích chung chung, các ý chưa thật rõ ràng: 1,0 điểm - 1,5 điểm.

- Học sinh phân tích sơ sài: 0,25 điểm - 0,75 điểm.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt

e. Sáng tạo

Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận, có cách diễn đạt mới mẻ