NHƯNG NÓ PHẢI BẰNG HAI MÀY

Làng kia có một viên lí trưởng nổi tiếng xử kiện giỏi.

Một hôm nọ, Cải với Ngô đánh nhau, rồi mang nhau đi kiện. Cải sợ kém thế, lót trước cho thầy lí năm đồng. Ngô biện chè lá những mười đồng. Khi xử kiện, thầy lí nói:

- Thằng Cải đánh thằng Ngô đau hơn, phạt một chục roi.

Cải vội xòe năm ngón tay, ngẩng mặt nhìn thầy lí, khẽ bẩm:

- Xin xét lại, lẽ phải về con mà!

Thầy lí cũng xòe năm ngón tai trái úp lên trên năm ngón tay mặt, nói:

Tao biết mày phải… nhưng nó lại phải… bằng hai mày!

(SGK Ngữ văn 10, Trang 80, Tập I, NXBGD 2006)

Xác định đề tài và cốt truyện của truyện Nhưng nó phải bằng hai mày.

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 

b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận

Sự cho và nhận.

c. Triển khai vấn đề nghị luận

- Chia vấn đề nghị luận thành các luận điểm, luận cứ phù hợp, có sức thuyết phục; sử dụng tốt các thao tác lập luận; biết kết hợp giữa nêu lí lẽ và đưa dẫn chứng.

- HS có thể triển khai theo những cách khác nhau, nhưng cần đảm bảo các ý cơ bản sau:

* Mở bài:

- Giới thiệu vấn đề: Trong cuộc sống, ai cũng từng “cho” và “nhận”, đó là hai hành động gắn bó mật thiết với nhau.

- Nêu vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của sự cho và nhận, phê phán những người chỉ biết nhận mà không biết cho đi.

* Thân bài:

- Giải thích:

+ Cho là hành động chia sẻ, giúp đỡ người khác bằng vật chất hoặc tinh thần.

+ Nhận là đón nhận sự giúp đỡ, tình cảm từ người khác.

+ “Cho” và “nhận” là hai mặt của mối quan hệ nhân ái trong đời sống con người.

- Biểu hiện:

+ Cho đi lòng tốt, sự cảm thông, giúp đỡ người khó khăn, chia sẻ tri thức, tình yêu thương.

+ Biết nhận với lòng biết ơn, trân trọng, không lợi dụng hay đòi hỏi.

- Ý nghĩa (vai trò):

+ Cho đi giúp con người sống nhân ái, gắn kết cộng đồng, lan tỏa điều tốt đẹp.

+ Nhận đúng cách giúp ta thấy trân trọng và học cách cho lại người khác.

+ Khi cho đi, ta cũng nhận lại niềm vui, sự thanh thản và hạnh phúc.

- Phê phán:

+ Phê phán những người chỉ biết nhận mà không biết cho, sống ích kỉ, vụ lợi.

+ Cũng phê phán việc cho đi giả tạo, khoe khoang, thiếu chân thành.

- Bài học:

+ Biết cho và nhận đúng cách là biểu hiện của nhân cách cao đẹp.

+ Mỗi người cần sống nhân ái, biết sẻ chia và biết ơn để cuộc sống thêm ý nghĩa.

* Kết bài:

- Khẳng định: Sự cho và nhận là quy luật tự nhiên, làm nên giá trị nhân văn của con người.

- Nêu cảm nghĩ: Hãy sống biết cho đi bằng tấm lòng chân thành, vì “cho đi là còn mãi”.

d. Chính tả, ngữ pháp

Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo

- Bài viết có luận điểm rõ ràng, lập luận thuyết phục, diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng.           

- Chữ viết sạch đẹp, rõ ràng, văn phong lưu loát; không mắc lỗi chính tả, lỗi dùng từ, đặt câu.