(Ngữ liệu ngoài sgk) Khôn ngoan chẳng lọ thật thà

KHÔN NGOAN CHẲNG LỌ THẬT THÀ

Nhân vật: Bà Mộc, ông Mộc, cô gái thu đồng nát.

Lược dẫn: Bà Mộc thường ngày hay tính toán chi li cốt để được lợi về mình. Hôm đó nghe thấy tiếng rao bán đồng nát, bà vội chạy ra.

Bà Mộc: Lại đây, lại đây... Vỏ hộp cũ có mua không?

Cô gái: Có ạ!

Bà Mộc: Bao nhiêu một cân?

Có gái: Hai trăm rưỡi!

Bà Mộc: Sao? Có hai trăm rưỡi thôi à? Chị này chỉ được cái giá rẻ thôi. Năm trăm!

Cô gái: Cô ơi, giấy hộp cũ lấy đâu ra năm trăm một cân.

Bà Mộc: Chị đừng tưởng tôi không biết nhé, chỗ vỏ hộp các tông này rất cứng nhé, bên trên lại có in cả chữ nước ngoài nữa, loại hàng nhập khẩu đấy!

Cô gái: Cô ơi, giấy hộp cũ là giấy hộp cũ, ai người ta lại đi phân biệt hàng nội hàng ngoại, chỉ tính bằng cân thôi cô ạ.

Bà Mộc: Thôi được, mỗi người chịu bớt đi một chút: bốn trăm.

Cô gái: Cô cứ đi hỏi trạm thu mua xem. Họ chỉ mua của chúng cháu ba trăm đồng một cân. Cô cho cháu chút tiền lấy công làm lãi chứ ạ.

Bà Mộc: Tôi hiểu, tôi hiểu, cô cũng đang kiếm tiền làm giàu chứ gì.

Cô gái: Cháu chỉ chịu khó lao động để làm giàu thôi ạ.

Bà Mộc: Được rồi, được rồi, giả thêm đi nào?

Cô gái: Nhiều lắm chỉ có hai trăm tám thôi ạ. Cao nữa cháu xin chịu.

Bà Mộc: Ba trăm rưỡi được không?

Cô gái: Không được ạ.

Bà Mộc: Không được thì thôi.

(Có gái định quẩy gánh đi)

Bà Mộc: (quay lưng lại tính toán, tỏ ý trong đồng hợp cũ có cả đôi giấy và hai viên đá nên không thiệt, bèn gọi) Này, quay lại đây.

Cô gái: Sao ạ?

Bà Mộc: Hai trăm tám thì hai trăm tám, cân đi.

Cô gái: Vâng! (Lấy cân để cân).

Bà Mộc: Này, cân của chị có đủ không đấy?

Cô gái: Cân nhà nước sao lại không đủ. Nếu cô không tin xin cứ đi cân lại (vừa nói vừa cân). Vừa đúng 9 cân.

Bà Mộc: Hừ! Sao lại chỉ có 9 cân? Cán cân chổng ngược lên thế này là không được, phải để lui lại, lui lại nữa (Đụng vào cán cân).

(Cái cân xiêu vẹo, suýt lật)

Cô gái: (vội vàng đỡ cán cân, để lộ ra bàn tay trái bị tật) Cô xem, cân ngang bằng thế này còn gì.

Bà Mộc: Để tôi cân, nhà chị lúng túng thế kia là không được rồi.

Cô gái: Vâng, cô cứ cân.

Bà Mộc: (cầm cân, cố kéo lui quả cân về phía sau, thấy cán cân chúi xuống, vội ngừng cân) Chín cân một lạng.

Cô gái: Thôi được, cứ coi là chín cân một lạng.

Bà Mộc: (tính toán) 9 cân mỗi cản hai trăm tám, vị chi là hai nghìn năm trăm hai mươi đồng, thêm một lạng hai mươi tám đồng là hai nghìn năm trăm bốn mươi tám đồng, đúng không?

Cô gái: Đúng. (Lấy tiền) Đây là ba nghìn đồng, bác trả lại tiền lẻ cho cháu.

Bà Mộc: (giả vờ tìm tiền lẻ) Ờ, trong túi tôi toàn tiền lớn...

Cô gái: (tìm tiền lẻ) Đây rồi, cháu có tiền lẻ, đủ năm trăm.

Bà Mộc: Tất cả là hai nghìn năm trăm bốn mươi tám đồng; còn thiếu bốn mươi tám đồng nữa.

Cô gái: Để cháu đi đổi tiền lẻ.

Bà Mộc: Thôi, vẽ chuyện! Có hơn bốn mươi tám đồng, đừng mất công. Cứ tính tròn là hai nghìn sáu đi!

Cô gái: Cô ơi, cháu chỉ kiếm thêm vài trăm thôi mà, lấy đâu ra để trả cô được.

Bà Mộc: Thôi được, thôi được, khỏi nói nhiều. Trước lạ sau quen! Còn đi lại nhiều lần, hả? (Vừa nói vừa đi về phía ngược với nhà mình)

Cô gái: Cô ơi, cô ơi, không được... (thấy Bà Mộc đã đi xa, lúng túng, rồi gánh quang gánh ra). (Bà Mộc lại vào).

Bà Mộc: (thấy cô gái đi xa, nói to) Gớm, cái đám nhà quê này, có vài trăm bạc mà cùng tính toán, cò kè, chi ly. May mà mình nhanh trí, tránh mặt đi, chứ mà về nhà ngay thì con bé biết cửa biết nhà, lại mò đến kêu ca, phàn nàn, rách việc. (Đắc ý cười hí hí).

(Lược một đoạn: Bà Mộc vừa vào nhà thì ông Mộc chạy ra hỏi tìm đôi giày cũ. Biết bà Mộc đã bán đôi giày đi, ông hoảng hốt nói trong đôi giày có giấy tám trăm nghìn tiền quỹ đen của mình. Hai vợ chồng cãi nhau một hồi rồi vội chạy ra ngoài cửa tìm cô gái thu đồng nát)

Bà Mộc: (mừng quá reo lên) Con bé, con bé, chính nó! (Ra vẻ, chỉ ông Mộc) Đây là ông xã, ông xã nhà tôi.

Ông Mộc: Chị, chị...

Cô gái: Cháu quay lại để trả lại đồ cho cô chú.

Ông Bà Mộc: (mừng rỡ) Trả lại đồ?

Cô gái: Cháu mua được thêm ở đằng kia một ít vỏ hộp giấy, định bỏ cùng một bó với của cô chú, khi tháo bó các tông ra thì thấy có đôi giầy. (Đưa đôi giầy) Cô chú xem, có phải của nhà ta không?

Ông Mộc: (xúc động) Đúng, đúng đôi này.

Bà Mộc: (vội giằng lấy, cho tay vào trong giáy) Ớ, ớ? Các thứ ở trong này đâu?

Cô gái: (Rút tiền trong túi) Trong giầy có tám trăm ngàn. Cô chú đếm đi, xem có đủ không?

Bà Mộc: (vội nhận tiền, đếm) Đủ, đủ tám trăm ngàn.

Ông Mộc: Đúng rồi, đúng số tiền này rồi.

Bà Mộc: Chị tốt thật, thế mà tôi cử nghi chị đã bỏ trốn...

Cô gái: Không bao giờ cháu làm thế đâu ạ. Đồng tiền bất chính không thể tham được! Tham rồi sẽ có ngày mang tai mang họa!

Bà Mộc: Đúng, đúng, đúng thế! (nghĩ ra điều gì lấy mười nghìn đồng đưa cho cô gái) Cám ơn chị, số tiền mười nghìn này chúng tôi gọi là để cảm ơn chị.

Cô gái: Chỗ mười nghìn này cháu không dám nhận, nhưng cái gì đáng nhận thì cháu sẽ nhận.

Ông Mộc: (không hiểu chuyện gì) Chuyện gì vậy?

Bà Mộc: Ta phải trả lại cho cô ấy hai trăm bảy mươi đồng.

Cô gái: Trừ đi các thứ nhét trong bó các tông chỉ còn lại đúng bẩy cân các tông, vị chỉ là một nghìn chín trăm sáu mươi đồng. Cháu đã đưa cô hai nghìn sáu trăm đồng, cô cho cháu xin lại sáu trăm bốn mươi đồng mới đúng.

Bà Mộc: Đúng đúng! Để tôi trả lại! (Vội lấy tiền, đưa cho cô gái, cảm động nắm chặt tay cô gái) Cám ơn cô, cô thật tốt bụng (Chợt nhận thấy tay cô gái đặc biệt) Tay cô...

Cô gái: Dạo nhỏ, cháu bị ngã vào lửa, tay bị bỏng nặng...

Bà Mộc: Thế mà cô còn chịu khó đi làm...

Cô gái: Cô ạ, làm được việc gì thì làm chứ ạ, dù sao cũng khỏi phải sống nhờ và người khác... À, còn thứ này của cô chú.

Cả hai vợ Chồng: Cái gì nữa?

Cô gái: (lấy trong gánh ra hai hòn đá) Vật hoàn cố chủ, xin trả lại cô chú. (Ông Mộc ngỡ ra, cầm hai hòn đá)

Bà Mộc: (Ngượng nghịu) Cô..., tôi...

Ông Mộc: Nào, mời cô vào nhà tôi ăn bữa cơm cho vui nhé.

Cô gái: Không dám làm phiền cô chú, cháu còn phải đi thu mua các thứ. (Dọn quang gánh)

Ông Mộc: Cô đi đường cẩn thận.

Cô gái: Cảm ơn bác! (Gánh quang gánh đi)

(Khôn ngoan chẳng lọ thật thà, Hứa Kế Siêu, Tư Bình Trung, 19 hài kịch hay cực ngắn: “Đời cười”, NXB Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh)