KHÔN NGOAN CHẲNG LỌ THẬT THÀ

Nhân vật: Bà Mộc, ông Mộc, cô gái thu đồng nát.

Lược dẫn: Bà Mộc thường ngày hay tính toán chi li cốt để được lợi về mình. Hôm đó nghe thấy tiếng rao bán đồng nát, bà vội chạy ra.

Bà Mộc: Lại đây, lại đây... Vỏ hộp cũ có mua không?

Cô gái: Có ạ!

Bà Mộc: Bao nhiêu một cân?

Có gái: Hai trăm rưỡi!

Bà Mộc: Sao? Có hai trăm rưỡi thôi à? Chị này chỉ được cái giá rẻ thôi. Năm trăm!

Cô gái: Cô ơi, giấy hộp cũ lấy đâu ra năm trăm một cân.

Bà Mộc: Chị đừng tưởng tôi không biết nhé, chỗ vỏ hộp các tông này rất cứng nhé, bên trên lại có in cả chữ nước ngoài nữa, loại hàng nhập khẩu đấy!

Cô gái: Cô ơi, giấy hộp cũ là giấy hộp cũ, ai người ta lại đi phân biệt hàng nội hàng ngoại, chỉ tính bằng cân thôi cô ạ.

Bà Mộc: Thôi được, mỗi người chịu bớt đi một chút: bốn trăm.

Cô gái: Cô cứ đi hỏi trạm thu mua xem. Họ chỉ mua của chúng cháu ba trăm đồng một cân. Cô cho cháu chút tiền lấy công làm lãi chứ ạ.

Bà Mộc: Tôi hiểu, tôi hiểu, cô cũng đang kiếm tiền làm giàu chứ gì.

Cô gái: Cháu chỉ chịu khó lao động để làm giàu thôi ạ.

Bà Mộc: Được rồi, được rồi, giả thêm đi nào?

Cô gái: Nhiều lắm chỉ có hai trăm tám thôi ạ. Cao nữa cháu xin chịu.

Bà Mộc: Ba trăm rưỡi được không?

Cô gái: Không được ạ.

Bà Mộc: Không được thì thôi.

(Có gái định quẩy gánh đi)

Bà Mộc: (quay lưng lại tính toán, tỏ ý trong đồng hợp cũ có cả đôi giấy và hai viên đá nên không thiệt, bèn gọi) Này, quay lại đây.

Cô gái: Sao ạ?

Bà Mộc: Hai trăm tám thì hai trăm tám, cân đi.

Cô gái: Vâng! (Lấy cân để cân).

Bà Mộc: Này, cân của chị có đủ không đấy?

Cô gái: Cân nhà nước sao lại không đủ. Nếu cô không tin xin cứ đi cân lại (vừa nói vừa cân). Vừa đúng 9 cân.

Bà Mộc: Hừ! Sao lại chỉ có 9 cân? Cán cân chổng ngược lên thế này là không được, phải để lui lại, lui lại nữa (Đụng vào cán cân).

(Cái cân xiêu vẹo, suýt lật)

Cô gái: (vội vàng đỡ cán cân, để lộ ra bàn tay trái bị tật) Cô xem, cân ngang bằng thế này còn gì.

Bà Mộc: Để tôi cân, nhà chị lúng túng thế kia là không được rồi.

Cô gái: Vâng, cô cứ cân.

Bà Mộc: (cầm cân, cố kéo lui quả cân về phía sau, thấy cán cân chúi xuống, vội ngừng cân) Chín cân một lạng.

Cô gái: Thôi được, cứ coi là chín cân một lạng.

Bà Mộc: (tính toán) 9 cân mỗi cản hai trăm tám, vị chi là hai nghìn năm trăm hai mươi đồng, thêm một lạng hai mươi tám đồng là hai nghìn năm trăm bốn mươi tám đồng, đúng không?

Cô gái: Đúng. (Lấy tiền) Đây là ba nghìn đồng, bác trả lại tiền lẻ cho cháu.

Bà Mộc: (giả vờ tìm tiền lẻ) Ờ, trong túi tôi toàn tiền lớn...

Cô gái: (tìm tiền lẻ) Đây rồi, cháu có tiền lẻ, đủ năm trăm.

Bà Mộc: Tất cả là hai nghìn năm trăm bốn mươi tám đồng; còn thiếu bốn mươi tám đồng nữa.

Cô gái: Để cháu đi đổi tiền lẻ.

Bà Mộc: Thôi, vẽ chuyện! Có hơn bốn mươi tám đồng, đừng mất công. Cứ tính tròn là hai nghìn sáu đi!

Cô gái: Cô ơi, cháu chỉ kiếm thêm vài trăm thôi mà, lấy đâu ra để trả cô được.

Bà Mộc: Thôi được, thôi được, khỏi nói nhiều. Trước lạ sau quen! Còn đi lại nhiều lần, hả? (Vừa nói vừa đi về phía ngược với nhà mình)

Cô gái: Cô ơi, cô ơi, không được... (thấy Bà Mộc đã đi xa, lúng túng, rồi gánh quang gánh ra). (Bà Mộc lại vào).

Bà Mộc: (thấy cô gái đi xa, nói to) Gớm, cái đám nhà quê này, có vài trăm bạc mà cùng tính toán, cò kè, chi ly. May mà mình nhanh trí, tránh mặt đi, chứ mà về nhà ngay thì con bé biết cửa biết nhà, lại mò đến kêu ca, phàn nàn, rách việc. (Đắc ý cười hí hí).

(Lược một đoạn: Bà Mộc vừa vào nhà thì ông Mộc chạy ra hỏi tìm đôi giày cũ. Biết bà Mộc đã bán đôi giày đi, ông hoảng hốt nói trong đôi giày có giấy tám trăm nghìn tiền quỹ đen của mình. Hai vợ chồng cãi nhau một hồi rồi vội chạy ra ngoài cửa tìm cô gái thu đồng nát)

Bà Mộc: (mừng quá reo lên) Con bé, con bé, chính nó! (Ra vẻ, chỉ ông Mộc) Đây là ông xã, ông xã nhà tôi.

Ông Mộc: Chị, chị...

Cô gái: Cháu quay lại để trả lại đồ cho cô chú.

Ông Bà Mộc: (mừng rỡ) Trả lại đồ?

Cô gái: Cháu mua được thêm ở đằng kia một ít vỏ hộp giấy, định bỏ cùng một bó với của cô chú, khi tháo bó các tông ra thì thấy có đôi giầy. (Đưa đôi giầy) Cô chú xem, có phải của nhà ta không?

Ông Mộc: (xúc động) Đúng, đúng đôi này.

Bà Mộc: (vội giằng lấy, cho tay vào trong giáy) Ớ, ớ? Các thứ ở trong này đâu?

Cô gái: (Rút tiền trong túi) Trong giầy có tám trăm ngàn. Cô chú đếm đi, xem có đủ không?

Bà Mộc: (vội nhận tiền, đếm) Đủ, đủ tám trăm ngàn.

Ông Mộc: Đúng rồi, đúng số tiền này rồi.

Bà Mộc: Chị tốt thật, thế mà tôi cử nghi chị đã bỏ trốn...

Cô gái: Không bao giờ cháu làm thế đâu ạ. Đồng tiền bất chính không thể tham được! Tham rồi sẽ có ngày mang tai mang họa!

Bà Mộc: Đúng, đúng, đúng thế! (nghĩ ra điều gì lấy mười nghìn đồng đưa cho cô gái) Cám ơn chị, số tiền mười nghìn này chúng tôi gọi là để cảm ơn chị.

Cô gái: Chỗ mười nghìn này cháu không dám nhận, nhưng cái gì đáng nhận thì cháu sẽ nhận.

Ông Mộc: (không hiểu chuyện gì) Chuyện gì vậy?

Bà Mộc: Ta phải trả lại cho cô ấy hai trăm bảy mươi đồng.

Cô gái: Trừ đi các thứ nhét trong bó các tông chỉ còn lại đúng bẩy cân các tông, vị chỉ là một nghìn chín trăm sáu mươi đồng. Cháu đã đưa cô hai nghìn sáu trăm đồng, cô cho cháu xin lại sáu trăm bốn mươi đồng mới đúng.

Bà Mộc: Đúng đúng! Để tôi trả lại! (Vội lấy tiền, đưa cho cô gái, cảm động nắm chặt tay cô gái) Cám ơn cô, cô thật tốt bụng (Chợt nhận thấy tay cô gái đặc biệt) Tay cô...

Cô gái: Dạo nhỏ, cháu bị ngã vào lửa, tay bị bỏng nặng...

Bà Mộc: Thế mà cô còn chịu khó đi làm...

Cô gái: Cô ạ, làm được việc gì thì làm chứ ạ, dù sao cũng khỏi phải sống nhờ và người khác... À, còn thứ này của cô chú.

Cả hai vợ Chồng: Cái gì nữa?

Cô gái: (lấy trong gánh ra hai hòn đá) Vật hoàn cố chủ, xin trả lại cô chú. (Ông Mộc ngỡ ra, cầm hai hòn đá)

Bà Mộc: (Ngượng nghịu) Cô..., tôi...

Ông Mộc: Nào, mời cô vào nhà tôi ăn bữa cơm cho vui nhé.

Cô gái: Không dám làm phiền cô chú, cháu còn phải đi thu mua các thứ. (Dọn quang gánh)

Ông Mộc: Cô đi đường cẩn thận.

Cô gái: Cảm ơn bác! (Gánh quang gánh đi)

(Khôn ngoan chẳng lọ thật thà, Hứa Kế Siêu, Tư Bình Trung, 19 hài kịch hay cực ngắn: “Đời cười”, NXB Văn nghệ TP. Hồ Chí Minh)

Nhân vật bà Mộc được xây dựng như thế nào?

Gợi ý:

a. Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận

- Học sinh biết tạo lập một bài văn nghị luận đảm bảo đủ cấu trúc 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài.

- Đảm bảo đúng dung lượng khoảng 400 chữ.

b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp thực tế.

c. Bài viết có thể triển khai theo nhiều cách khác nhau song cần đảm bảo các ý sau

* Mở bài:

- Giới thiệu thực trạng: Nhiều bạn trẻ ngày nay thường ngại giao tiếp trực tiếp, chỉ sống trong thế giới mạng, trò chuyện chủ yếu qua mạng xã hội, nhắn tin, comment…

- Nêu vấn đề: Hành vi này dẫn đến hạn chế kỹ năng giao tiếp thực tế và ảnh hưởng đến mối quan hệ xã hội.

* Thân bài:

- Thực trạng:

+ Nhiều bạn trẻ thường dành phần lớn thời gian trên mạng xã hội, chat, chơi game online, xem video… thay vì trò chuyện trực tiếp với bạn bè, thầy cô, người thân.

+ Khi gặp mặt trực tiếp, một số bạn cảm thấy ngại ngùng, lúng túng, không biết cách bắt chuyện, trình bày ý kiến.

+ Một bộ phận khác chọn cách sống khép kín, tránh các buổi gặp gỡ xã hội, chỉ giao tiếp qua thế giới ảo.

+ Hiện tượng này xuất hiện ở nhiều lứa tuổi, từ học sinh, sinh viên đến người đi làm trẻ, làm giảm khả năng xây dựng mối quan hệ thực tế.

- Nguyên nhân của hiện tượng:

+ Công nghệ và mạng xã hội phát triển, khiến giới trẻ dễ ẩn mình trong thế giới ảo.

+ Sợ xấu hổ, sợ bị từ chối, tự ti trước người khác nên ít giao tiếp trực tiếp.

+ Thiếu kỹ năng mềm, chưa được rèn luyện giao tiếp từ nhỏ.

- Hậu quả của việc thiếu kỹ năng giao tiếp thực tế:

+ Gặp khó khăn trong học tập, công việc, các mối quan hệ bạn bè, gia đình.

+ Khó xây dựng sự tự tin, khả năng ứng xử và thuyết trình.

+ Dễ bị cô lập, mất cơ hội phát triển bản thân và nghề nghiệp.

- Vai trò, tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp thực tế:

+ Giúp xây dựng mối quan hệ xã hội bền vững, hiểu và cảm thông với người khác.

+ Phát triển kỹ năng ứng xử, thuyết trình, thương lượng và giải quyết mâu thuẫn.

+ Góp phần nâng cao sự tự tin, khả năng thích ứng và thành công trong học tập, công việc.

- Giải pháp rèn luyện kỹ năng giao tiếp:

+ Tham gia các hoạt động nhóm, câu lạc bộ, thảo luận lớp học.

+ Tạo cơ hội giao tiếp trong gia đình, bạn bè, cộng đồng.

+ Hạn chế thời gian dùng mạng xã hội, chủ động trò chuyện trực tiếp, quan sát và học hỏi kỹ năng giao tiếp từ người xung quanh.

* Kết bài:

- Nhấn mạnh tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp thực tế trong cuộc sống và công việc.

- Khẳng định mỗi bạn trẻ cần chủ động rèn luyện, cân bằng giữa thế giới ảo và thực tế để phát triển toàn diện.

d. Chính tả, ngữ pháp: Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp Tiếng Việt.

e. Sáng tạo: Diễn đạt trong sáng, bài viết thể hiện được sự sáng tạo, độc đáo riêng. 

Bài viết tham khảo

Trong xã hội hiện đại, công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ đã thay đổi cách con người giao tiếp. Nhiều bạn trẻ ngày nay thường ngại giao tiếp trực tiếp, chỉ sống trong thế giới mạng, trò chuyện chủ yếu qua mạng xã hội, nhắn tin, comment hay chơi game online. Thói quen này khiến họ dần mất đi kỹ năng giao tiếp thực tế, dẫn đến nhiều khó khăn trong mối quan hệ xã hội và đời sống hàng ngày. Chính vì vậy, việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp trực tiếp trở thành vấn đề cấp thiết, giúp mỗi người hòa nhập và phát triển toàn diện trong xã hội.

Hiện nay, thực trạng nhiều bạn trẻ ngại giao tiếp trực tiếp đang trở nên phổ biến. Thay vì trò chuyện trực tiếp với bạn bè, thầy cô hay người thân, họ dành phần lớn thời gian trên mạng xã hội, chat, chơi game online, xem video. Khi phải gặp mặt trực tiếp, một số bạn cảm thấy ngại ngùng, lúng túng, không biết cách bắt chuyện hay trình bày ý kiến của mình. Một bộ phận khác chọn cách sống khép kín, tránh các buổi gặp gỡ xã hội, chỉ giao tiếp qua thế giới ảo. Hiện tượng này xuất hiện ở nhiều lứa tuổi, từ học sinh, sinh viên đến người đi làm trẻ, làm giảm khả năng xây dựng mối quan hệ thực tế và sự tự tin trong cuộc sống.

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên xuất phát từ nhiều yếu tố. Trước hết, công nghệ và mạng xã hội phát triển khiến giới trẻ dễ ẩn mình trong thế giới ảo, cảm thấy an toàn hơn so với giao tiếp trực tiếp. Thứ hai, nhiều bạn trẻ sợ xấu hổ, sợ bị từ chối, tự ti trước người khác, dẫn đến việc tránh tiếp xúc trực tiếp. Bên cạnh đó, thiếu kỹ năng mềm và chưa được rèn luyện giao tiếp từ nhỏ cũng là nguyên nhân khiến nhiều bạn không biết cách ứng xử, trò chuyện khi đối diện với người khác. Những yếu tố này kết hợp lại tạo nên thói quen giao tiếp hạn chế trong thế giới thực.

Việc thiếu kỹ năng giao tiếp thực tế kéo theo nhiều hậu quả đáng lo ngại. Trước hết, các bạn trẻ gặp khó khăn trong học tập, công việc và các mối quan hệ xã hội, từ bạn bè đến gia đình. Họ khó xây dựng sự tự tin, giảm khả năng ứng xử và thuyết trình, ảnh hưởng đến hình ảnh cá nhân và cơ hội học tập, làm việc. Ngoài ra, việc sống trong thế giới ảo nhiều dễ dẫn đến cô lập, mất đi các cơ hội phát triển bản thân, hạn chế khả năng hòa nhập và thích ứng với môi trường thực tế. Những hậu quả này nếu không được khắc phục kịp thời sẽ ảnh hưởng lâu dài đến tương lai mỗi người.

Kỹ năng giao tiếp thực tế giữ vai trò quan trọng trong cuộc sống. Nó giúp mỗi người xây dựng mối quan hệ xã hội bền vững, hiểu và cảm thông với người khác. Kỹ năng này còn phát triển khả năng ứng xử, thuyết trình, thương lượng và giải quyết mâu thuẫn trong học tập, công việc và cuộc sống. Bên cạnh đó, giao tiếp trực tiếp giúp nâng cao sự tự tin, khả năng thích ứng và thành công trong nhiều lĩnh vực, từ học hành đến sự nghiệp. Chính vì vậy, việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp không chỉ là yêu cầu về mặt xã hội mà còn là điều kiện để mỗi người hoàn thiện bản thân.

Để nâng cao kỹ năng giao tiếp thực tế, mỗi bạn trẻ cần chủ động tham gia các hoạt động nhóm, câu lạc bộ, thảo luận trong lớp học. Tạo cơ hội giao tiếp trong gia đình, bạn bè và cộng đồng cũng giúp rèn luyện kỹ năng này một cách tự nhiên. Bên cạnh đó, cần cân bằng thời gian sử dụng mạng xã hội, hạn chế phụ thuộc vào thế giới ảo, chủ động trò chuyện trực tiếp, quan sát và học hỏi kỹ năng giao tiếp từ những người xung quanh. Những biện pháp này giúp giới trẻ dần cải thiện khả năng giao tiếp, trở nên tự tin và hòa nhập hơn với xã hội.

Kết hợp thực hiện các giải pháp trên sẽ giúp mỗi bạn trẻ nhận thức rõ tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp thực tế trong đời sống. Việc này không chỉ nâng cao hiệu quả học tập, công việc mà còn giúp xây dựng mối quan hệ xã hội lành mạnh, tạo niềm vui và sự tự tin trong cuộc sống. Mỗi người cần chủ động rèn luyện, cân bằng giữa thế giới ảo và thực tế, để phát triển toàn diện và trở thành cá nhân tự tin, năng động trong xã hội hiện đại.

Cô gái thu đồng nát thật thà, chăm chỉ, có đạo đức. Nhân vật này đối lập với bà Mộc, làm nổi bật tính cách khôn lanh của bà Mộc và tạo ra xung đột hài, đồng thời mang thông điệp về sự thật thà, trung thực.