(Ngữ liệu ngoài sgk) Nhà mẹ Lê

Đoạn văn 1

NHÀ MẸ LÊ

Nhà mẹ Lê là một gia đình một người mẹ với mười một người con. Bác Lê là một người đàn bà nhà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay răn reo như một quả trám khô. Khi bác mới đến phố, ai ai cũng chú ý đến đám con của bác: mười một đứa, mà đứa nhớn mới có mười bảy tuổi! Đứa bé nhất hãy còn bế trên tay.

Mẹ con bác ta ở một căn nhà cuối phố, cái nhà cũng lụp xụp như những căn nhà khác. Chừng ấy người chen chúc trong một khỏang rộng độ bằng hai chiếc chiếu, có mỗi một chiếc giường nan đã gẫy nát. Mùa rét thì giải ổ rơm đầy nhà, mẹ con cùng nằm ngủ trên đó, trông như một cái ổ chó, chó mẹ và chó con lúc nhúc. Đối với những người nghèo như bác, một chỗ ở như thế cũng tươm tất lắm rồi. Nhưng còn cách kiếm ăn? Bác Lê chật vật, khó khăn suốt ngày cũng không đủ nuôi chừng ấy đứa con. Từ buổi sáng tinh sương, mùa nực cũng như mùa rét, bác ta đã phải trở dậy để đi làm mướn cho những người có ruộng trong làng. Những ngày có người mướn ấy, tuy bác phải làm vất vả, nhưng chắc chắn buổi tối được mấy bát gạo và mấy đồng xu về nuôi lũ con đói đợi ở nhà. Đó là những ngày sung sướng. Nhưng đến mùa rét, khi các ruộng lúa đã gặt rồi, cánh đồng chỉ còn trơ cuống rạ dưới gió bấc lạnh như lưỡi dao sắc khía vào da, bác Lê lo sợ, vì không ai mướn bác làm việc gì nữa. Thế là cả nhà nhịn đói. Mấy đứa nhỏ nhất, con Tý, con Phún, thằng Hy mà con chị nó bế, chúng nó khóc lả đi mà không có cái ăn. Dưới manh áo rách nát, thịt chúng nó thâm tím lại vì rét, như thịt con trâu chết. Bác Lê ôm ấp lấy con trong ổ rơm, để mong lấy cái ấm của mình ấp ủ cho nó.

(Trích Nhà mẹ Lê – Thạch Lam)

Câu 1

Em hãy cho biết đoạn trích trên thuộc thể loại gì? Vì sao em biết?

Xem đáp án

Lời giải

- Đoạn trích trên thuộc thể loại truyện ngắn.

→ Vì văn bản có cốt truyện, nhân vật, sự việc được kể lại theo một trình tự nhất định; đồng thời khắc họa hoàn cảnh, số phận của nhân vật để làm nổi bật chủ đề và tư tưởng của tác giả.

Câu 2

Nêu nội dung chính của đoạn trích trên.

Xem đáp án

Lời giải

- Nội dung chính của đoạn trích: Gia cảnh nghèo túng, đói khổ của nhà mẹ Lê / Cuộc sống nghèo khổ, đáng thương của mẹ con bác Lê.

Câu 3

Tìm một chi tiết miêu tả ngoại hình của Bác Lê có trong đoạn trích.

Xem đáp án

Lời giải

- Một chi tiết miêu tả ngoại hình của Bác Lê có trong đoạn trích: Bác Lê là một người đàn bà nhà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay răn reo như một quả trám khô.

Câu 4

Giải thích nghĩa của các từ “đi” trong hai câu sau đây và cho biết từ “đi” ở hai câu này là hai từ đồng âm hay một từ đa nghĩa?

Xem đáp án

Lời giải

- Từ buổi sáng tinh sương, mùa nực cũng như mùa rét, bác ta đã phải trở dậy để đi làm mướn cho những người có ruộng trong làng

- Xe đi chậm rì.

- “Đi” trong câu thứ nhất nghĩa là chỉ hành động của người hay động vật di chuyển bằng những động tác liên tiếp của chân.

- “Đi” trong câu thứ hai nghĩa là chuyển chỉ hoạt động di chuyển của phương tiện vận tải trên một bề mặt.

- Từ “đi” ở các câu trên là một từ đa nghĩa.

Câu 5

Tìm một từ mượn có trong hai câu văn sau:

Nhà mẹ Lê là một gia đình một người mẹ với mười một người con. Bác Lê là một người đàn bà nhà quê chắc chắn và thấp bé, da mặt và chân tay răn reo như một quả trám khô.

Xem đáp án

Lời giải

- Từ mượn: gia đình.

Câu 6