Bộ 10 đề thi cuối kì 2 Văn 9 Cánh diều có đáp án (Đề 1)

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

CỦA HỒI MÔN

(Vua Lear - William Shakespear)

* Tóm tắt vở bi kịch

Vua Lear là bi kịch kinh điển của nhà văn William Shakespeare gồm 5 hồi. Khi thấy mình đã già, Vua Lear quyết định triệu tập các triều thần và ba cô con gái tới để thông báo ý định giao lại đất đai và quyền điều hành đất nước cho các con. Phép thử đặt ra là nhà vua sẽ chỉ ban ân huệ cho cô con gái nào bày tỏ tình yêu thương cha nhiều nhất. Trong khi hai cô con gái lớn, Goneril và Regan thề thốt về tình yêu vô bờ bến dành cho cha thì cô công chúa thứ ba - Cordelia chỉ chân thật chia sẻ yêu cha đúng như tình cảm của một người con đối với cha mình, và tình yêu ấy không thể là tất cả bởi sau này cô còn phải dành tình cảm cho chồng con khi lập gia đình. Cho rằng con út vô ơn bạc bẽo, Vua Lear nổi giận trục xuất cô út khỏi đất nước, chia giang sơn cho hai cô chị. Nhưng rồi sau đó, hai con gái lớn câu kết tước tùy tùng, đuổi ông ra khỏi nhà. Vua Lear hóa điên loạn, công chúa út đưa người về cứu cha, cô thất bại và bị giết chết. Hai chị gái vì tranh giành tình nhân, quyền lực, cuối cùng cũng phải chết trong đau đớn. Cùng với bi kịch Vua Lear còn có bi kịch của một người cha khác là bá tước Gloucester. Ông đã bị chính đứa con hoang của mình lừa dối để giành quyền thừa kế.

* Nhân vật chính của vở bi kịch Vua Lear

LEAR - Vua nước Anh; GONERIL, REGAN, CORDELIA – Những con gái vua Lear; Bá tước KENT, Vua nước Pháp.

* Đoạn trích sau đây nằm ở Hồi 1 (lớp 1) của tác phẩm. 

LỚP I: Một lễ đường trong cung điện vua Lear

Gloucester và Edmund ra

LEAR - Bây giờ ta muốn nói ra những điều bấy nay ta giữ kín. Truyền lấy bản đồ! Đây, ta đã chia đất nước làm ba phần. Ta quyết định cất khỏi tuổi già này bao nỗi lo toan cùng công việc nước, đem gánh nặng đặt lên sức vóc trẻ trung hơn, để cho ta được thênh thang bước vào cõi thọ. Hiền tế của ta, Cornwall, và con ta nữa, hỡi Albany mà lòng ta thương chẳng kém, giờ đây ta tuyên bố rõ ràng về từng phần đất đai chia cho mỗi nàng công chúa của ta để tránh về sau mọi điều xích mích. Hai vương công nước Pháp và xứ Burgundy, hai vị giai tế cao sang cùng rắp ranh công chúa út của ta, hai người qua đây chơi ướm hỏi cũng đã khá lâu, ta nên trả lời dứt khoát. Vậy, ta hỏi các con gái của ta, ngày nay ta đã từ thoái mọi phần: quyền lợi, đất đai, cũng như quan tâm việc nước; vậy thì trong các con, kẻ yêu ta nhất là ai, để cho ân trạch của ta biết mưa đổ xuống tấm lòng nào là nơi xứng đáng nhất. Goneril, công chúa đầu lòng của ta, cho con nói trước.

GONERIL: Thưa phụ vương, lòng con yêu phụ vương thực không lời nào tả xiết, con yêu phụ vương thiết tha hơn cả yêu ánh sáng, yêu vũ trụ, yêu tự do, yêu trên hết mọi vật quý giá nhất đời; yêu như yêu sự sống đầy duyên, đầy sức, đầy nhan sắc, đầy vinh quang; yêu như chưa có con yêu cha nào bằng, yêu như chưa có cha nào được con yêu đến thế; yêu tới mức không còn hơi sức nữa và yêu tới độ lời lẽ hóa nghèo nàn; con yêu cha thực vượt xa mọi bờ bến.

CORDELIA (nói riêng) - Cordelia thì sao đây? Yêu mà im tiếng!

LEAR - Cả cõi đất này, từ đây đến đấy, với bao nhiêu rừng cây bóng cả và đồng ruộng phì nhiêu, với bao nhiêu sông cá đầy nguồn cùng bãi bờ bát ngát, ta cho con làm nữ chủ. Đó là sở hữu của con và Albany, truyền cho con cháu đời đời. Nào, đến thứ nữ của ta thì nói sao? Regan, con rất yêu quý của ta, vợ của Cornwall, con nói đi.

REGAN - Con với chị con đều đúc nên cùng một chất và so với chị, con biết mình con nào có kém chị? Nghe trong trái tim chân thật của con, con thấy lời chị con vừa thốt ra chính là tiếng của lòng con yêu kính đó; có điều lời ấy còn xa mới đạt tới độ nồng nàn. Con nói thực, con thù ghét mọi sinh thú ở đời, duy nhất chỉ thấy được hạnh phúc trong tấm tình con yêu đấng phụ vương rất tôn kính.

CORDELIA (nói riêng) - Hẩm hiu thay cho Cordelia này! Không! Đâu đến nỗi vậy? Tình ta dào dạt còn phong phú hơn lời lẽ ta nhiều.

LEAR - Thuộc về con và dòng dõi của con hưởng thụ đời đời là cả một phần ba phong tục đất nước đẹp tươi này, cũng rộng lớn, cũng hữu tình chẳng kém chi phần dành cho Goneril. Còn bây giờ, nào hòn ngọc báu rất nâng niu tuy út ít của ta, trang thục nữ thanh tân mà cả vườn nho nước Pháp và cả đồng cỏ sữa Bơcgơđin đang cùng ganh nhau để chiếm được trái tim: con nói sao đây để đáng được hưởng phần ba đất nước còn trù phú hơn cả phần của hai chị con? Con nói đi.

CORDELIA - Thưa phụ vương, con chẳng có gì đáng nói.

LEAR - Chẳng có gì?

CORDELIA - Con chẳng có gì.

LEAR - Chẳng có gì thì chẳng được gì hết. Nói đi nào!

CORDELIA - Tội thay cho con! Trái tim con, con không sao nâng nó lên đầu lưỡi được. Con yêu cha đúng theo đạo nghĩa kẻ làm con. 

LEAR - Thế nào, thế nào? Cordelia? Con nên lựa lại lời mà nói, kẻo nữa con sẽ phải thiệt thòi nhiều!

CORDELIA - Thưa phụ vương của con, phụ vương đã sinh ra con, nuôi nấng con, thương yêu con; nghĩa nặng đó con xin đền đáp lại sao cho phải đạo; con vâng lời cha, yêu quý cha và hơn nữa, làm rỡ ràng công đức phụ vương. Hai chị con nói là yêu cha đến trọn hết cả tấm tình yêu; nếu thực thế thì sao hai chị lại lấy chồng? Một ngày kia mà con lấy chồng thì vị phu tướng nào đưa tay ra đón lấy tâm nguyên của con cũng sẽ đón theo về phần nửa tấm tình con, phần nửa công phụng dưỡng với phần nửa bổn phận của con. Chắc chắn là con phải đừng lấy chồng như hai chị con mới có thể toàn tâm toàn ý dâng trọn tình con cho cha con được.

LEAR - Con nói đúng theo lòng con đấy chứ? 

CORDELIA - Thưa phụ vương, vâng.

LEAR - Ít tuổi thế mà đã vô tình đến thế sao?

CORDELIA - Thưa phụ vương, ít tuổi thế nhưng mà chân thực.

LEAR - Được lắm. Đem cái chân thực ấy đi mà làm của hồi môn. Vì rằng, thề với ánh sáng thần thiêng mặt trời, thề với bầu bí mật của Hecat và của trời đêm, thề với các tinh cầu có quyền năng cho ta được sống hay phải chết; tại đây, ta gạt bỏ hẳn mọi ân tình phụ tử, mọi quan hệ huyết mạch tông môn và từ đây ta coi mi vĩnh viễn là người dưng: đối với ta không vương, không bận. Đối với cái giống man rợ phải ăn thịt con mới đủ thỏa cơn thèm lòng ta gớm ghét như thế nào thì đối với mi, lòng ta cũng thế, hỡi kẻ trước đây đã từng là con gái của ta.

KENT - Kính tâu chúa thượng. 

LEAR - Thôi, im đi, Kent! Chớ có đứng cản trước mặt rồng thiêng đang cơn thịnh nộ. Thực uổng công ta yêu quý nó nhất từ bấy đến nay, những tưởng trao trót tuổi già vào tay nó ân cần phụng dưỡng! Bước khỏi đây ngay cho khuất mắt ta! Nhắm mắt dứt đi, ta cũng dứt khoát tuyệt tình thương nó! Cho triệu người Pháp vào đây! Đứng phỗng ra thế à? Triệu cả người Burgundy vào! Cornwall và Albany, kèm thêm phần ba kia vào phần của hai công chúa. Còn như nó, thì mang cái tính kiêu hãnh mà nó gọi mỹ miều là chân thực đó đi mà lấy chồng! Ta ban cho hai khanh mọi quyền binh của ta, uy vũ của ta cùng với mọi đặc quyền của một vị quân thượng. Còn phần ta, với một trăm viên tùy tướng ta dành riêng và do các con đài thọ, ta sẽ đến ở với mỗi con một tháng, tuần tự luân phiên. Ta chỉ giữ cho ta cái danh hiệu nhà vua thôi; ngoài ra, kiểm soát thu nhập và quản trị quốc gia là ở trong tay các con hết. Và để xác nhận lời ta nói, thì đây, vương miện của ta, ta trao cho hai con chia đôi. (Trao vương miện) 

KENT - Hỡi Lear chí tôn, hỡi người mà tôi hằng thờ phụng với đạo quân thần, kính yêu với tình cha con, tuân theo với nghĩa sư đệ, tôi khấn vái như thánh bản mệnh trong lúc nguyện cầu...

LEAR - Coi chừng! Cung đã giương, dây đã kéo, tránh khỏi mũi tên bay!

KENT - Cho tên cứ phóng ra, dù mũi thép có phạm tới cõi tim này. Kent tôi thô bạo cũng cam, bởi vua Lear đã thành mất trí. Người tính giở chuyện gì đây hỡi con người tuổi tác? Dễ thường Người tưởng đạo làm tôi sợ không dám nói khi uy quyền chúa thượng đến cúi mình trước giọng lưỡi nịnh thần? Bảo vệ tiết tháo thì lời chính trực phải giữ tới cùng khi đấng quân vương sa vào vòng mê muội. Xin hãy thủ tiêu lời phán quyết của Người đi! Hãy nghe theo lương tri minh mẫn nhất của Người! Dẹp cơn nóng vội kinh người kia xuống!

(William Shakespeare - Tuyển tập tác phẩm. NXB Sân khấu 2006)

* William Shakespeare (1564 - 1616) là một nhà văn và nhà viết kịch Anh, được coi là nhà văn vĩ đại nhất của Anh và là nhà viết kịch đi trước thời đại. Ông còn được vinh danh là nhà thơ tiêu biểu của nước Anh và là “Thi sĩ của dòng sông Avon” (Avon là dòng sông nơi sinh của Shakespeare, Stratford-upon-Avon).