Một loài thực vật, màu hoa do hai cặp gene (A, a) và (B, b) quy định; gene (D, d) quy định hình dạng quả. Thế hệ P: Cây hoa đỏ, quả dài tự thụ phấn thu được 56,25% hoa đỏ, quả dài: 18,75% cây hoa vàng, quả dài: 18,75% cây hoa vàng, quả ngắn: 6,25% cây hoa trắng, quả ngắn. Biết không có đột biến xảy ra. Tính theo lí thuyết, có tối đa bao nhiêu loại phép lai giữa cây P với cây khác cùng loài, đời con lai F₁ ở mỗi phép lai đều cho 25% cây hoa vàng, quả dài?

7

- Tỉ lệ F₁: 9 đỏ: 6 vàng: 1 trắng; 3 dài: 1 ngắn --> P Dị hợp 3 cặp gene (Aa, Bb, Dd)

- Nếu các gene phân li độc lập thì đời con sẽ có tỉ lệ kiểu hình (9:6:1)(3:1) khác với đề bài -->1 trong 2 cặp gene quy định màu sắc quả liên kết với cặp gene Dd quy định kích thước quả.

- Giả sử cặp Aa và Dd cùng nằm trên 1 cặp nhiễm sắc thể. F₁ xuất hiện kiểu hình trắng, ngắn và F₁ phân li tỉ lệ kiểu hình chung 2 tính trạng là 9:3:3:1 = (3:1)(3:1) → các gene cùng nằm trên 1 NST không xảy ra hoán vị gene, kiểu gene của P: $\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{ad}}$Bb.

- Cho cây P lai với các cây khác, xuất hiện 25% hoa vàng, quả dài (A-bbD- hoặc aaB-D-)

+ TH₁: Hoa vàng quả dài có kiểu gene A-bbD-.

Ở F₂ xuất hiện bb, mà cây P có kiểu gene Bb --> cây đem lai với cây P phải có kiểu gene Bb hoặc bb. Có 2 trường hợp có thể xảy ra:

Bb x Bb --> 25%bb --> A-D- = 100% 🡪 Có 1 phép lai : $\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{ad}}$Bb x $\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{AD}}$Bb.(I)

Bb x bb --> 50%bb --> A-D- = 50% 🡪 Có 6 phép lai :

$\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{ad}}$Bb x   (, $\frac{\underset{¯}{\mathrm{Ad}}}{\mathrm{Ad}}$, $\frac{\underset{¯}{\mathrm{aD}}}{\mathrm{aD}}$, $\frac{\underset{¯}{\mathrm{ad}}}{\mathrm{ad}}$, $\frac{\underset{¯}{\mathrm{Ad}}}{\mathrm{aD}}$, $\frac{\underset{¯}{\mathrm{Ad}}}{\mathrm{ad}}$ ,$\frac{\underset{¯}{\mathrm{aD}}}{\mathrm{ad}}$ )bb

Trong đó 3 phép lai  $\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{ad}}$ Bb x ($\frac{\underset{¯}{\mathrm{aD}}}{\mathrm{aD}}$, $\frac{\underset{¯}{\mathrm{Ad}}}{\mathrm{aD}}$, $\frac{\underset{¯}{\mathrm{aD}}}{\mathrm{ad}}$)bb --> đời con cây hoa vàng, quả dài khác 25% --> Loại. => có 3 phép lai phù hợp, kết quả đời con cây hoa vàng, quả dài khác 25% (II)

Từ (I), (II)→ có 4 phép lai thỏa mãn.

+ TH₂: Hoa vàng quả dài có kiểu gene aaB-D-. Có 2 trường hợp có thể xảy ra:

Bb x BB --> 1B --> aaD- = 25% 🡪 Có 3 phép:

 $\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{ad}}$Bb x ($\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{aD}}$ , _{$\frac{\underset{¯}{\mathrm{aD}}}{\mathrm{ad}}$} , _{$\frac{\underset{¯}{\mathrm{Ad}}}{\mathrm{aD}}$} )BB

Bb x bb --> 50%bb --> aaD- = 50% → Có 1 phép lai : $\frac{\underset{¯}{\mathrm{AD}}}{\mathrm{ad}}$Bb x $\frac{\underset{¯}{\mathrm{aD}}}{\mathrm{aD}}$bb --> đời con cây hoa vàng, quả dài khác 50% --> Loại.

TH₂ Có 3 phép lai.

Vậy sẽ có tối đa 7 phép