Chiến tranh qua rồi và mãi mãi con tin

Con không chết, con chỉ không lớn nữa

Và con sống suốt đời mười tám tuổi

Như buổi chiều chào mẹ con đi

 

Con đã vào đến bếp nhà ta

Ngồi bên mẹ xoè tay hơ trước lửa

Niêu tép mẹ kho suốt đời không thể nguội

Cơm đang cười mẹ có thấy con không

 

Đũa vẫn so thừa cả những bữa cơm đông

Cánh cửa cũ chần chừ đêm gió lạ

Mẹ ơi mẹ, mẹ đừng ngồi khuya quá

Mẹ đừng ngồi vấn tóc mãi trong đêm

 

Những quả khế vàng rụng kín cả mùa thu

Mẹ thêu áo buổi chiều ra quét ngõ

Chim khách kêu rung từng chân tóc mẹ

Con đã về mẹ có bớt ho đêm

 

Con đã về trong tiếng sấm tháng Tư

Hoa gạo đỏ con cười trong tiếng gió

Con đã về trong mùa gặt hái

Cơm mới thơm như con đứng cười thầm

 

Con đã về lửa tí tách trong rơm

Soi mặt mẹ tự hào và thương nhớ

Con đã về khi làng vui đón Tết

Hoa đào xoè những chúm môi thơm

 

Chiến tranh qua rồi và mãi mãi mẹ ơi

Đồng đội con trở về với thư con viết dở

Ôi lá thư chỉ một câu gọi mẹ

Là lá thư dài nhất ở trên đời…

(Nguyễn Quang Thiều, Thư gửi mẹ, In trong Những người lính của làng, NXB Quân đội nhân dân, Hà Nội, 1994)

Chủ thể trữ tình của đoạn thơ là ai?

Đáp án đúng là B

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung đoạn thơ

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Hình ảnh “Niêu tép mẹ kho suốt đời không thể nguội” là một hình ảnh đặc biệt. Niêu tép gợi lên hình ảnh bữa cơm gia đình ấm áp, và hơi ấm nóng của niêu tép tượng trưng cho tình cảm gia đình, tình yêu thương của người mẹ dành cho con, tình yêu ấy đi theo con đến suốt cuộc đời, bền chặt và không bao giờ nguội lạnh.

- Phân tích, loại trừ: các đáp án A, C, D thể hiện chưa đầy đủ và chưa đúng với các ý nghĩa được biểu hiện trong câu thơ.

Đáp án đúng là C

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung đoạn thơ 

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

Đáp án đúng là B

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung đoạn thơ

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Câu thơ “Và con sống suốt đời mười tám tuổi” là ẩn dụ về sự mất mát to lớn khi người con hy sinh ở độ tuổi thanh xuân, khi cuộc đời vẫn còn dang dở. Câu thơ gợi lên sự bất tử của tuổi trẻ và tinh thần người lính, dù không còn tồn tại về thể xác nhưng mãi mãi sống trong trái tim người thân và quê hương. Nó cũng ám chỉ rằng, dù chiến tranh đã qua đi, vết thương và ký ức về những người con đã hy sinh vẫn luôn hiện diện mãi mãi trong lòng người ở lại. Như vậy, các đáp án A, C, D đều được suy ra từ câu thơ. Riêng đáp án B chưa khớp với nội dung câu thơ.

Đáp án đúng là B

Phương pháp giải

Căn cứ vào nội dung đoạn thơ

Dạng bài đọc hiểu văn bản văn học - Câu hỏi kết hợp

Lời giải

- Dòng thơ trên nổi bật với thủ pháp tạo kết hợp từ trái logic: khế rụng kín + mùa thu. Người ta thường nói khế rụng kín đi kèm với một danh từ hữu hình như sân, vườn, rổ,… nhưng tác giả đã cho kết hợp từ khế rụng đi kèm với một danh từ trừu tượng là “mùa thu” nhằm tạo nên hiệu ứng đặc biệt về ngôn ngữ và cũng đem lại giá trị ẩn dụ sâu sắc.

- Hình ảnh quả khế vàng rụng kín không chỉ gợi tả không gian mùa thu mà còn tượng trưng cho sự đầy ắp nỗi nhớ, sự lắng đọng trong lòng người, đặc biệt là nỗi buồn của người mẹ trước sự hy sinh của con.