(trang 28 sách Chuyên đề học tập Ngữ văn 12 – Chân trời): Tìm hiểu, so sánh chi tiết và sâu hơn trường hợp tác phẩm ca khúc chuyển thể từ tác phẩm thơ. Sử dụng một số hiểu biết về âm nhạc để giải thích cách nhạc sĩ Hoàng Hiệp sử dụng ngôn ngữ âm nhạc để tạo nên âm điệu vừa khoẻ khoắn, hào hùng vừa trữ tình, tha thiết khi chuyển thể (phổ nhạc) bài thơ Lá đỏ thành bài hát Lá đỏ như thế nào.

Trả lời:

Bài thơ Lá đỏ của Nguyễn Đình Thi và bài hát Lá đỏ do nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc từ bài thơ này có sự tương đồng và khác biệt nhất định về phần lời. Dưới đây là sự đối chiếu và so sánh giữa lời thơ và ca từ bài hát:

1. Sự tương đồng

- Chung nội dung, cảm xúc: Cả bài thơ và bài hát đều mang đậm chất sử thi, thể hiện lòng tự hào dân tộc, tinh thần chiến đấu quả cảm của những người lính trong kháng chiến chống Mỹ.

- Hình tượng trung tâm: Hình ảnh "lá đỏ" xuất hiện trong cả hai tác phẩm, biểu trưng cho sự hy sinh, khí phách anh hùng và tình yêu đất nước.

- Chất trữ tình, hào hùng: Cả hai đều có giọng điệu trữ tình nhưng không kém phần mạnh mẽ, thể hiện sự lạc quan và ý chí kiên cường của người lính.

2. Sự khác biệt

- Về kết cấu và độ dài:

+ Bài thơ Lá đỏ gồm nhiều khổ thơ, mang tính tự sự và biểu cảm rõ rệt.

+ Bài hát Lá đỏ đã được nhạc sĩ Hoàng Hiệp chọn lọc một số đoạn thơ tiêu biểu để phổ nhạc, nên lời ca ngắn gọn hơn, phù hợp với giai điệu âm nhạc.

- Về cách thể hiện hình ảnh:

+ Trong bài thơ, hình ảnh lá đỏ được xây dựng như một biểu tượng xuyên suốt, gắn với cảm xúc và suy ngẫm sâu sắc.

+ Trong bài hát, hình ảnh này được thể hiện cô đọng hơn, kết hợp với âm nhạc để tạo sự lôi cuốn, mạnh mẽ hơn.

- Sự điều chỉnh về ngôn từ:

+ Một số câu thơ được giữ nguyên khi đưa vào bài hát, nhưng cũng có những câu được biến đổi để phù hợp với nhạc tính.

+ Nhạc sĩ Hoàng Hiệp có thể đã điều chỉnh nhịp điệu hoặc thêm bớt một số từ để bài hát dễ hát, dễ nhớ hơn.

* Nhận xét chung:

Bài thơ Lá đỏ mang tính tự sự và sâu lắng, còn bài hát Lá đỏ lại giàu tính nhạc, hào hùng và lôi cuốn hơn nhờ giai điệu và cách nhấn nhá ca từ. Sự chuyển thể từ thơ sang nhạc đã giúp bài thơ trở nên phổ biến và gần gũi hơn với công chúng, đồng thời vẫn giữ được tinh thần và ý nghĩa nguyên bản của tác phẩm.

Trả lời:

- Ngữ liệu 2 giới thiệu tác phẩm nghệ thuật chuyển thể từ các tác phẩm nổi tiếng như Hồ Thiên Nga từ câu chuyện cổ tích được Pyotr Ilyich Tchaikovsky, Sin-đơ-rê-lacâu chuyện cổ tích nổi tiếng của Charles Perrault, Rô-mê-ô và Giu-li-étcủa William Shakespeare, ngữ liệu 3 giới thiệu về bộ phim Làng Vũ Đại ngày ấy chuyển thể từ các tác phẩm Chí Phèo, Lão Hạc và Sống mòn của nhà văn Nam Cao.

- Đoạn mở bài của mỗi bài viết cung cấp cho người đọc những thông tin cần thiết theo yêu cầu của phần mở bài.