Muốn biết chuyển động của một vật là nhanh hay chậm tại một thời điểm nào đó, ta cần đo được tốc độ tức thời của chúng. Trong thực tiễn, có những phương pháp đo tốc độ tức thời thông dụng nào và ưu, nhược điểm của chúng ra sao?

- Thang đo: Bên nút thang đo có ghi giới hạn đo (GHĐ) và độ chia nhỏ nhất (ĐCNN) của đồng hồ là: 9,999 s – 0,001 s và 99,99 s – 0,01 s.

- MODE: Núm này dùng để chọn chế độ làm việc của đồng hồ.

+ Chế độ A: chỉ đo thời gian đồng hồ đi qua cổng quang điện A (chế độ 1 cổng).

+ Chế độ B: chỉ đo thời gian đồng hồ đi qua cổng quang điện B (chế độ 1 cổng).

+ Chế độ A + B: đo tổng thời gian vật đi qua cổng quang điện A và thời gian vật đi qua cổng quang điện B.

+ Chế độ làm việc A ↔ B để đo khoảng thời gian giữa hai cổng quang điện A và B. Khi vật qua cổng quang điện A thì đồng hồ bắt đầu chạy, sau khi đi ra khỏi cổng quang điện B thì đồng hồ dừng đo.

Bảng 6.1. Bảng kết quả đo đường kính viên bi

Đường kính trung bình: $\overline{d}=\frac{d_1+d_2+d_3+d_4+d_5}{5}=\mathrm{2,014}cm$

Sai số tuyệt đối trung bình trong 5 lần đo: $\overline{\Delta d}=\frac{\Delta d_1+\Delta d_2+\Delta d_3+\Delta d_4+\Delta d_5}{5}=\mathrm{0,0048}cm$

Do đề bài không nói đến sai số hệ thống nên ta có thể bỏ qua.

Sai số tuyệt đối của phép đo: $\Delta d=\mathrm{0,0048}cm$

Bảng 6.2. Bảng số liệu thí nghiệm đo tốc độ tức thời

Thời gian trung bình: $\overline{t}=\frac{t_1+t_2+t_3+t_4+t_5}{5}=\mathrm{0,0444}s$

Sai số tuyệt đối trung bình trong 5 lần đo: $\overline{\Delta t}=\frac{\Delta t_1+\Delta t_2+\Delta t_3+\Delta t_4+\Delta t_5}{5}=\mathrm{0,00048}cm$

Sai số dụng cụ đo thời gian là: $\Delta t_{dc}=\frac{\mathrm{0,001}}{2}=\mathrm{0,0005}\left(s\right)$

Sai số tuyệt đối của phép đo thời gian là: $\Delta t=\Delta \overline{t}+\Delta t_{dc}=\mathrm{0,00048}+\mathrm{0,0005}=\mathrm{0,00098}\left(s\right)$

Sai số tương đối của tốc độ tức thời là: 

 $\delta v=\delta d+\delta t=\frac{\Delta d}{\overline{d}}.100\%+\frac{\Delta t}{\overline{t}}.100\%=\frac{\mathrm{0,0048}}{\mathrm{2,014}}.100\%+\frac{\mathrm{0,00098}}{\mathrm{0,0444}}.100\%\approx \mathrm{0,024}$%

Sai số tuyệt đối của phép đo tốc độ là: $\delta v=\frac{\Delta v}{\overline{v}}.100\%\Rightarrow \Delta v=\frac{\delta v.\overline{v}}{100\%}=\frac{\mathrm{0,024}\%\mathrm{.45,36}}{100\%}=\mathrm{0,011}$