Hãy tìm hiểu nguyên tắc đo tốc độ tức thời của tốc kế ô tô hoặc xe máy (Hình 4.3).

- Thang đo: Bên nút thang đo có ghi giới hạn đo (GHĐ) và độ chia nhỏ nhất (ĐCNN) của đồng hồ là: 9,999 s – 0,001 s và 99,99 s – 0,01 s.

- MODE: Núm này dùng để chọn chế độ làm việc của đồng hồ.

+ Chế độ A: chỉ đo thời gian đồng hồ đi qua cổng quang điện A (chế độ 1 cổng).

+ Chế độ B: chỉ đo thời gian đồng hồ đi qua cổng quang điện B (chế độ 1 cổng).

+ Chế độ A + B: đo tổng thời gian vật đi qua cổng quang điện A và thời gian vật đi qua cổng quang điện B.

+ Chế độ làm việc A ↔ B để đo khoảng thời gian giữa hai cổng quang điện A và B. Khi vật qua cổng quang điện A thì đồng hồ bắt đầu chạy, sau khi đi ra khỏi cổng quang điện B thì đồng hồ dừng đo.

Bảng 6.1. Bảng kết quả đo đường kính viên bi

Đường kính trung bình: $\overline{d}=\frac{d_1+d_2+d_3+d_4+d_5}{5}=\mathrm{2,014}cm$

Sai số tuyệt đối trung bình trong 5 lần đo: $\overline{\Delta d}=\frac{\Delta d_1+\Delta d_2+\Delta d_3+\Delta d_4+\Delta d_5}{5}=\mathrm{0,0048}cm$

Do đề bài không nói đến sai số hệ thống nên ta có thể bỏ qua.

Sai số tuyệt đối của phép đo: $\Delta d=\mathrm{0,0048}cm$

Bảng 6.2. Bảng số liệu thí nghiệm đo tốc độ tức thời

Thời gian trung bình: $\overline{t}=\frac{t_1+t_2+t_3+t_4+t_5}{5}=\mathrm{0,0444}s$

Sai số tuyệt đối trung bình trong 5 lần đo: $\overline{\Delta t}=\frac{\Delta t_1+\Delta t_2+\Delta t_3+\Delta t_4+\Delta t_5}{5}=\mathrm{0,00048}cm$

Sai số dụng cụ đo thời gian là: $\Delta t_{dc}=\frac{\mathrm{0,001}}{2}=\mathrm{0,0005}\left(s\right)$

Sai số tuyệt đối của phép đo thời gian là: $\Delta t=\Delta \overline{t}+\Delta t_{dc}=\mathrm{0,00048}+\mathrm{0,0005}=\mathrm{0,00098}\left(s\right)$

Sai số tương đối của tốc độ tức thời là: 

 $\delta v=\delta d+\delta t=\frac{\Delta d}{\overline{d}}.100\%+\frac{\Delta t}{\overline{t}}.100\%=\frac{\mathrm{0,0048}}{\mathrm{2,014}}.100\%+\frac{\mathrm{0,00098}}{\mathrm{0,0444}}.100\%\approx \mathrm{0,024}$%

Sai số tuyệt đối của phép đo tốc độ là: $\delta v=\frac{\Delta v}{\overline{v}}.100\%\Rightarrow \Delta v=\frac{\delta v.\overline{v}}{100\%}=\frac{\mathrm{0,024}\%\mathrm{.45,36}}{100\%}=\mathrm{0,011}$