(Ngữ liệu ngoài sgk) Người cá

Anh lang thang hàng giờ dọc bờ biển để cứu những con vật còn có thể cứu sống được. Anh sung sướng khi nhìn thấy con cá được thả xuống nước mừng rỡ quẫy đuôi bơi đi được ngay. Anh phấn khởi mỗi lần thấy một chú cá sắp chết đã nằm nghiêng hoặc phơi bụng, cuối cùng sống lại được.

Ich-chi-an nhặt được một con cá to. Nó quẫy mạnh trong tay anh. Ích-chi-an cười và dỗ nó: “Cố gắng chút nữa, đừng quẫy làm gì!”. Tất nhiên, nếu bắt được con cá trên biển và gặp lúc đói bụng, anh có thể chén một cách ngon lành. Nhưng đó là một việc ác bất đắc dĩ mới phải làm. Còn ở đây, trên bờ biển này, lch-chi-an là người che chở, là bạn và ân nhân của các loài vật đó.

[…] Trên mặt đất ban đêm chỉ có những ngôi sao nhỏ ở xa tít, thỉnh thoảng có trăng. Còn ở đây thì có ngàn vạn ngôi sao, ngàn vạn Mặt Trăng và Mặt Trời sặc sỡ phát ra ánh sáng dịu dàng.

Một hồi còi trầm trầm từ cảng vang vọng tới. Tàu Hô-rốc (Horock) khổng lồ báo hiệu sắp lên đường về. Chết, muộn quá rồi! Trời sắp sáng. Ích-chi-an đã vắng mặt gần 24 tiếng đồng hồ. Chắc anh sẽ bị cha mắng.

Ich-chi-an đã tới đường hầm. Anh thò tay qua song sắt mở cửa ra rồi theo đường hầm mà bơi trong bóng tối dày đặc. Lúc về, anh phải bơi ở lớp nước lạnh phía dưới chảy từ biển vào những hồ nước trong vườn.

Một vật gì đó đập vào vai, đánh thức Ích-chi-an dậy. Anh đã vào đến hồ nước và ngoi lên, lch-chi-an bắt đầu thở bằng phổi. Anh thở không khí ngát hương thơm của các loại hoa quen thuộc.

Theo lệnh cha, mấy phút sau, anh đã ngủ say trên giường.

(Trích Người cá, Đỗ Ca Sơn dịch, NXB Văn học, 2018)

Câu 1

Đoạn trích trên thuộc thể loại gì? Nêu đặc điểm tiêu biểu của thể loại đó.

Xem đáp án

Lời giải

- Đoạn trích thuộc thể loại truyện khoa học viễn tưởng (giả tưởng).

- Đặc điểm: kết hợp tri thức khoa học với trí tưởng tượng phong phú, xây dựng những nhân vật, không gian, sự kiện kì ảo nhưng vẫn có tính logic; gửi gắm những suy ngẫm về con người, thiên nhiên, cuộc sống.

→ Chọn thể loại này giúp câu chuyện thêm hấp dẫn, gợi mở trí tưởng tượng của người đọc.

Câu 2

Đoạn trích được kể theo ngôi kể nào? Tác dụng của ngôi kể đó.

Xem đáp án

Lời giải

- Được kể theo ngôi thứ ba (người kể giấu mình).

- Tác dụng: tạo sự khách quan, bao quát; giúp người đọc theo dõi toàn bộ hành động, cảm xúc của Ich-chi-an từ bên ngoài; đồng thời dễ khắc họa không gian biển cả rộng lớn và huyền ảo.

Câu 3

Nhân vật chính trong đoạn trích là ai? Anh có đặc điểm nổi bật gì?

Xem đáp án

Lời giải

- Nhân vật chính: Ich-chi-an.

- Đặc điểm: giàu tình yêu thương loài vật, nhân hậu, dũng cảm, có ý thức che chở sinh vật yếu ớt; đồng thời hồn nhiên, ngây thơ như một đứa trẻ (sợ cha mắng khi về muộn).

Câu 4

Hành động cứu cá của Ich-chi-an cho thấy phẩm chất gì ở nhân vật?

Xem đáp án

Lời giải

- Phẩm chất: tình yêu thương, lòng nhân ái, ý thức bảo vệ sự sống.

- Anh không màng đến việc ăn cá cho thỏa cơn đói, mà chỉ muốn cứu chúng sống lại và trở về biển.

→ Qua đó, nhân vật trở thành biểu tượng cho tình bạn giữa con người và thiên nhiên.

Câu 5

Nêu và phân tích một hình ảnh kì ảo, đặc sắc trong đoạn trích.

Xem đáp án

Lời giải

- Hình ảnh: “ngàn vạn ngôi sao, ngàn vạn Mặt Trăng và Mặt Trời sặc sỡ phát ra ánh sáng dịu dàng” dưới đáy biển.

- Đây là hình ảnh tưởng tượng, huyền ảo, gợi cảm giác biển sâu như một thế giới khác đầy màu sắc.

→ Tạo nên sức hấp dẫn, độc đáo của truyện khoa học viễn tưởng.

Câu 6