(Ngữ liệu ngoài sgk) Lỗ mũi mười tám gánh lông

Phương thức biểu đạt: biểu cảm.

Nhân vật được khắc họa là người phụ nữ (người vợ) với những tật xấu và thói quen đời thường (ngoại hình, ngủ ngáy, hay ăn quà, đầu xuề xòa).

- Ngoại hình kém duyên: “Lỗ mũi mười tám gánh lông” — hình ảnh cường điệu, mô tả rất xấu.

- Ngáy khi ngủ: “Đêm nằm thì ngáy o o” — mất sự thùy mị, gây phiền.

- Ăn vụng, ham ăn quà: “Đi chợ thì hay ăn quà” — thiếu tiết kiệm/không thận trọng.

- Xuề xòa, bẩn bồng: “Trên đầu những rác cùng rơm” — không gọn gàng, luộm thuộm.

à Mỗi nét được đặt cạnh một câu bào chữa của chồng, làm nổi bật mâu thuẫn giữa thực tế và cách giải thích đầy yêu thương.

- Phóng đại: “Lỗ mũi mười tám gánh lông” là biểu hiện phóng đại quá mức, tạo hiệu ứng hài hước, làm nổi bật đặc điểm xấu một cách trào phúng.

à Tác dụng: gây cười, khiến lời miêu tả trở nên sống động và kịch liệt.

- Nói ngược: Chồng biến khuyết điểm thành ưu điểm: “Chồng yêu chồng bảo tơ hồng trời cho” (biến lỗ mũi nhiều lông thành duyên do trời ban), “Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà” (biến ngáy thành niềm vui).

à Tác dụng: lật ngược đánh giá, vừa bộc lộ tình cảm vừa tạo tiếng cười trào phúng, đồng thời thể hiện thái độ khoan dung của người chồng.

Giọng điệu hóm hỉnh, trào phúng nhưng ấm áp, khoan dung. Hai yếu tố góp phần:

- Ngôn ngữ đời thường, giản dị (các hành động hàng ngày: ngủ, đi chợ, bồng bế) khiến bài gần gũi, dễ cười.

- Điệp ngữ “Chồng yêu chồng bảo…” lặp lại như một điệu đáp mềm mại, vừa che chở vừa mỉa mai nhẹ, tạo cảm giác âu yếm, tha thứ.