(Ngữ liệu ngoài sgk) Ở giữa cây và nền trời

Phương pháp giải

Dựa vào đặc trưng thể loại

Lời giải chi tiết

- Thể thơ: 8 chữ

- Dấu hiệu: mỗi dòng thơ đều có 8 chữ/ 8 tiếng

Phương pháp giải

Xác định những câu thơ thể hiện lời nhắn nhủ của thiên nhiên

Lời giải chi tiết

Khi "ở giữa cây và nền trời", nhân vật trữ tình đã lắng nghe được những lời nhắn nhủ của thiên nhiên là:

Đừng phút giây quên đối mặt quân thù

Đừng hờ hững với đời như bọt bể

Phương pháp giải

Vận dụng kiến thức đã học về các biện pháp tu từ (nhân hoá, so sánh)

Lời giải chi tiết

- Nhân hóa: Trời rút ruột, cây vặn mình

- Hiệu quả:

+ Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho lời thơ; làm cho hình ảnh thiên nhiên trở nên gần gũi, sống động, có hồn.

+ Nhấn mạnh bầu trời, cây xanh và thiên nhiên đã hoá thành những con người thực sự đang dâng hiến sức lực làm đẹp cho đời và con người.

- So sánh: như rút ruột mà xanh, như vặn mình mà biếc.

- Tác dụng: làm cho màu xanh của trời và lá cây hiện lên rất xanh như thể đã cố gắng hết mức. Hình ảnh thơ làm cho thiên nhiên trở nên sinh động, giàu tính biểu cảm hơn

Phương pháp giải

Dựa vào ngữ cảnh, xác định ý nghĩa tượng trưng

Lời giải chi tiết

Những nét nghĩa tượng trưng của hình ảnh cây trong hai dòng thơ Cây cứ đứng với nền trời khao khát/Nâng chiếc mầm trên tận đỉnh cây cao:

- Sự nỗ lực, bền bỉ vươn tới ước mơ, hoài bão lớn lao.

- Khát khao dâng hiến những giá trị tốt đẹp cho đời.

- Sự tin tưởng, nâng đỡ của thế hệ đi trước với thế hệ đi sau.

Phương pháp giải

Từ nội dung đoạn thơ rút ra suy nghĩ về ý nghĩa của thiên nhiên. Gợi ý:

- Sau chiều nay ta phải tốt lên nhiều/Thiên nhiên ở với mình cao cả quá là sự thức nhận sâu sắc của nhân vật trữ tình về lẽ sống đúng đắn, tốt đẹp; về ý nghĩa cao cả của thiên nhiên.

- Suy nghĩ về ý nghĩa của thiên nhiên với con người:

+ Thiên nhiên thức tỉnh con người bài học cao đẹp về lẽ sống; hướng con người đến chân – thiện – mĩ.

+ Thiên nhiên lặng lẽ hiến dâng những giá trị tốt đẹp cho đời; luôn bao dung, che chở con người.

Lời giải chi tiết

Đoạn thơ thể hiện sự thức nhận sâu sắc của nhân vật trữ tình: sau chiều hôm ấy, nhân vật nhận ra mình cần phải sống tốt hơn, hòa hợp và trân trọng thiên nhiên. Thiên nhiên với vẻ đẹp cao cả, xanh tươi và tràn đầy sức sống, không chỉ làm đẹp đời sống con người mà còn gửi gắm những bài học về lẽ sống đúng đắn, hướng con người đến chân – thiện – mỹ. Nó lặng lẽ hiến dâng giá trị tốt đẹp, bao dung và che chở con người, đồng thời thức tỉnh họ nhận ra trách nhiệm với bản thân và cuộc đời. Thiên nhiên vì thế trở thành nguồn cảm hứng và là thầy dạy về tình yêu, nhân nghĩa và sự sống.