NẠN HỮU XUY ĐỊCH

(Nhật kí trong tù, Hồ Chí Minh)

Phiên âm

Ngục trung hốt thính tư hương khúc,

Thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu.

Thiên lí quan hà vô hạn cảm,

Khuê nhân cánh thượng nhất tằng lâu.

Dịch nghĩa

Trong tù bỗng nghe khúc nhạc nhớ quê hương,

Âm thanh trở nên thê lương, tình điệu trở nên sầu muộn.

Nước non xa cách nghìn trùng, cảm thương vô hạn,

Người chốn phòng khuê lại bước lên một tầng lầu.

Dịch thơ – Nam Trân: Người bạn tù thổi sáo

Bỗng nghe trong ngục sáo vi vu,

Khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu;

Muôn dặm quan hà, khôn xiết nỗi,

Lên lầu ai đó ngóng trông nhau.

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2000)

Xác định đề tài, thể thơ và cảm xúc, âm hưởng chủ đạo của bài thơ.

Lời giải của GV VietJack

Lời giải của GV VietJack

- Bản gốc: thanh chuyển thê lương điệu chuyển sầu (âm thanh trở nên thê lương, tình điệu trở nên sầu muộn).

- Bản dịch thơ (khúc nhạc tình quê chuyển điệu sầu) chưa chuyền tải trọn vẹn tình ý ở bản gốc.

à Bản phiên âm, dịch nghĩa: nhịp thơ cổ điển 4/3; với bốn thanh trắc “ngục”, “hốt”, “thính”, “khúc” nghe réo rắt diễn tả tâm trạng nhớ quê hương một cách da diết.

à Dịch được chữ “điệu” mà không dịch được chữ “thanh”, hai yếu tố quan trọng của âm nhạc để diễn tả cảm xúc.

à “Thanh chuyển thê lương”, nghĩa là âm thanh trở nên lạnh lẽo như khúc nhạc chuyển gam; “điệu chuyển sầu” nghĩa là điệu nhạc trở nên buồn bã. Bằng sự biến hóa của âm thanh, nỗi nhớ quê hương trăn trở, day dứt không nguôi trong tiếng sáo của người bạn tù. Tiếng sáo gợi nỗi niềm nhớ thương khắc khoải trong lòng người xa quê.

- Sự tinh tế trong cảm nhận tiếng sáo từ câu thơ đầu sang câu thứ hai:

+ Câu thơ đầu là nỗi nhớ quê hương trong tiếng sáo.

+ Câu thơ thứ hai thể hiện nỗi nhớ quê sâu lắng, tha thiết tới mức thê lương, sầu muộn trong thanh điệu của tiếng sáo: âm thanh trở nên thê lương, tình điệu trở nên sầu muộn.

Lời giải của GV VietJack

Lời giải của GV VietJack