Chính tên chị là An. Mẹ tôi gọi tránh ra là Yên. Yên là con nuôi mẹ tôi, nuôi để thay cho người nhà, để có ai hỏi thì bảo: nó là con nuôi tôi. Mẹ tôi thường kể lại rằng mua chị ta với cái giá hai quan tiền vào một năm lụt lội, đói kém. Yên như biết phận mình là con nuôi, nên không bao giờ lên mặt với tôi hết. Ngày tôi còn nhỏ, Yên trông nom tôi. Đó là người bạn gái ngày xưa, để sau này thành một người chị rất tốt. Kể ra, đối với Yên, tôi chịu lỗi nhiều lắm. Lòng tử tế, trung thành của Yên, mỗi lần nhắc đến, tôi không khỏi ngậm ngùi. Ngày nay, tuy Yên không còn sống chung với tôi trên quả đất này nữa, nhưng hình ảnh Yên vẫn theo tôi bên những hình ảnh thân mến khác.

Chị Yên có một thân hình gầy nhẳng, trái hẳn lại với cái sức dai dẳng của chị. Cái nghệ thuật độc nhất, cái nghệ thuật đạt được đến độ tối cao của Yên, là bổ hết năm tạ củi trong một ngày liền. Mẹ tôi đảm đang là thế mà vẫn phải lắc đầu, mỗi lần thuật lại cái kỳ công ấy.

Một hôm, chị Yên cầm dao rựa bổ củi, vô ý để lưỡi dao phập vào đầu ngón chân cái bắn ra cách đấy vài thước. Không một tiếng kêu, chị lấy vạt áo bịt ngay chỗ máu chảy, lê dần nhặt đầu ngón chân lìa ra kia, chắp lại. Tuy bị thương, chị vẫn bổ củi, với một vẻ điềm tĩnh không hai.

    Không phải chị Yên bị mẹ tôi bạc đãi, nhưng vì tính chị thích làm, nên Yên tự muốn đầy đọa mình luôn. Người con gái ấy, suốt trong mười mấy năm trời, đã chứng kiến cảnh lên xuống của gia đình tôi, đã chia chung niềm vui vẻ, nỗi nghèo khổ với mọi người trong nhà. Ngày hai lượt, chị gánh hàng cho mẹ tôi đi, về chợ, tiếng kẽo kẹt của chiếc đòn tre trên vai, bình yên nhịp với tháng ngày âm u, vắng mọi xa hoa của một người đàn bà Việt Nam chân chính.

    Chị Yên của tôi không đẹp, nhưng có duyên. Chị ăn trầu cắn chỉ và vá vai một cách tài tình. Đôi khi có ai giễu cợt chị, chị chỉ yên lặng. Tôi không hiểu có phải vì chịu thương chịu khó như vậy mà đời Yên chỉ là một chuỗi ngày đau khổ, nó thu ngắn cuộc sống của Yên lại không?

(Hồ Dzếnh, Chân trời cũ)

Nội dung chính của đoạn trích là gì?

Hướng dẫn giải

Đáp án A

- Tác giả nhắc đến chi tiết chị Yên bổ củi dù bị thương nhằm khắc họa rõ nét phẩm chất kiên cường, ý chí mạnh mẽ và sự bền bỉ phi thường của chị. Khi vô ý để dao rựa chém vào đầu ngón chân, chị không hề kêu ca hay tỏ ra hoảng hốt mà bình tĩnh dùng vạt áo băng vết thương, nhặt đầu ngón chân lìa và tiếp tục công việc như chưa hề xảy ra chuyện gì.

- Hành động này không chỉ thể hiện sự chịu đựng vượt bậc về thể chất mà còn cho thấy tinh thần trách nhiệm và lòng tận tụy trong công việc. Chị Yên làm việc không phải vì bị ép buộc mà vì bản thân chị luôn có ý thức tự nguyện cống hiến, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải chịu đau đớn hay hy sinh bản thân.

- Tác giả sử dụng chi tiết này như một minh chứng nổi bật cho phẩm chất đáng quý của chị Yên, đồng thời nhấn mạnh rằng sự hy sinh thầm lặng này chính là giá trị cao đẹp mà chị để lại trong ký ức của người kể chuyện. Đây cũng là cách để tác giả tôn vinh vẻ đẹp lao động và đức hy sinh của người phụ nữ Việt Nam truyền thống.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

- Tính cách nổi bật của chị Yên được khắc họa qua hàng loạt chi tiết trong đoạn trích, làm rõ những phẩm chất đáng quý như nhẫn nhịn, chịu đựng và lòng trung thành. Chị không bao giờ lên mặt hay tỏ ra đòi hỏi, dù là con nuôi trong gia đình. Thay vào đó, chị âm thầm làm việc, gánh vác những công việc nặng nhọc, không ngại khó khăn hay đau đớn.

- Chi tiết chị bị dao rựa làm đứt đầu ngón chân nhưng vẫn điềm tĩnh, tiếp tục bổ củi mà không một tiếng kêu ca, thể hiện tinh thần chịu đựng phi thường. Chị gắn bó với gia đình người mẹ nuôi trong suốt mười mấy năm, chứng kiến cả thịnh vượng lẫn khó khăn, luôn chia sẻ niềm vui và nỗi buồn mà không một lời oán trách.

- Hơn nữa, sự “yên lặng” trước những lời giễu cợt từ người khác cho thấy tính nhẫn nhịn và thái độ sống cao thượng, không tranh chấp. Những phẩm chất này khiến hình ảnh chị Yên trở nên đáng kính trọng và khiến người kể chuyện luôn ngậm ngùi khi nhớ lại.

- Tác giả dùng hình ảnh chị Yên để tôn vinh đức tính kiên nhẫn, trung thành và sự chịu thương chịu khó – những giá trị cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống.

Hướng dẫn giải

Đáp án B

- Hình ảnh “tiếng kẽo kẹt của chiếc đòn tre trên vai” là một chi tiết miêu tả âm thanh quen thuộc trong cuộc sống lao động của chị Yên. Tiếng “kẽo kẹt” không chỉ gợi lên nhịp điệu đều đặn của công việc mà còn biểu tượng cho sự bền bỉ và kiên trì của chị qua những tháng ngày dài âm thầm gánh vác công việc gia đình.

- Âm thanh này xuất hiện trong bối cảnh chị Yên gánh hàng đi chợ cho mẹ nuôi hai lần mỗi ngày, như một sự phản ánh tinh thần trách nhiệm không ngừng nghỉ của chị. Đó là biểu hiện của một cuộc sống lao động vất vả nhưng không bi lụy, mà đầy sự nhẫn nại và ý chí vượt qua khó khăn.

- Qua hình ảnh này, tác giả muốn làm nổi bật vẻ đẹp lao động giản dị và phẩm chất đáng quý của chị Yên. Nó không phải là tiếng kêu ca, mà là biểu tượng của sự hòa hợp giữa con người và cuộc sống lao động, thể hiện tinh thần làm việc bền bỉ, kiên cường.

Hướng dẫn giải

Đáp án A

- Hình ảnh chị Yên được khắc họa như một biểu tượng của sự chịu thương chịu khó, hy sinh và trung thành trong cuộc sống. Qua những hành động thầm lặng của chị – từ việc gánh hàng, bổ củi dù bị thương, đến việc sống nhẫn nhịn, gắn bó với gia đình người mẹ nuôi trong mọi hoàn cảnh – tác giả Hồ Dzếnh muốn tôn vinh những đức tính cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống.

- Chị Yên không đẹp, không sống trong nhung lụa, nhưng lại toát lên vẻ đẹp nội tâm từ sự cần cù, kiên nhẫn, và sự tận tụy không màng đến bản thân. Tác giả không nhấn mạnh sự khổ cực của chị để phê phán bất công xã hội hay tìm nguyên nhân cái chết của chị, mà tập trung làm nổi bật vẻ đẹp của lao động và giá trị đạo đức của con người.

- Thông qua hình ảnh chị Yên, tác giả gửi gắm sự trân trọng đối với những người phụ nữ lao động giản dị, những người đóng vai trò quan trọng trong gia đình và xã hội, dù cuộc đời của họ có ngắn ngủi hay gian khổ đến đâu.