(Ngữ liệu ngoài sgk) Cánh đồng buổi chiều

Dấu hiệu hình thức: Số chữ trong các dòng không bằng nhau là dấu hiệu để xác định thể thơ tự do của bài thơ.

Hình ảnh cánh đồng buổi chiều được khắc họa qua các chi tiết: những gốc rạ lởm chởm, mùi thơm của lúa khoai, tiếng reo của cỏ may, mùa thu trở lại.

- Biện pháp tu từ điệp ngữ trong 4 dòng thơ: bao…, bao nhiêu…

- Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ điệp ngữ:

Dưới đây là gợi ý:

+ Nhấn mạnh những vất vả, đau khổ của người nông dân để làm ra hạt gạo và hiện thực chúng ta đã thản nhiên với biết bao mồ hôi công sức của người nông dân, với những nhọc nhằn của người tạo sinh ra giá trị vật chất và tinh thần cho xã hội; nhắn nhủ về thái độ sống biết đồng cảm, thấu hiểu, trân trọng đối với người lao động.

+ Làm tăng hiệu quả biểu đạt cho câu thơ; tạo giọng điệu, nhịp điệu thơ …

- Hình ảnh mồ hôi - một tín hiệu nghệ thuật của bài thơ: những hạt mồ hôi bỏ quên, bao giọt mồ hôi trên mặt ruộng, mồ hôi trở nên quá rẻ.

- Trình bày cảm nhận:

Dưới đây là gợi ý:

+ Mồ hôi không chỉ đơn thuần là công sức lao động của người nông dân, mà nó còn là ngụ ý cho những hy sinh thầm lặng, những vất vả, khổ đau mà họ phải chịu đựng, để cho ta “bát cơm trắng mỗi ngày”.

+ Mồ hôi lại đang bị “bỏ quên”, “trở nên quá rẻ” nghĩa là những nỗ lực và gian truân của người lao động đôi khi bị lãng quên, không được trân trọng đúng mức.

+ Qua đó thấy được thái độ đồng cảm, thấu hiểu của tác giả với người lao động.

Dưới đây là một số gợi ý:

- Lòng biết ơn, tình yêu với gia đình, quê hương và người lao động.

- Tình cảm với mái trường, thầy cô và bạn bè

- Trách nhiệm và bổn phận với cộng đồng, dân tộc…

- …