(Tóm lược phần đầu: Ông chủ nhà băng Hôn-đơ mang về nhà cất giữ một chiếc mũ miện là bảo vật quốc gia do một khách hàng quý tộc tín chấp để vay một số tiền lớn. Có hai người thân tín được ông cho biết, nơi cất giấu chiếc mũ là con trai ông – A-thơ và cô cháu gái Me-ry, người mà ông rất mực yêu quý. A-thơ là người mê cờ bạc, đang có món nợ lớn cần trả gấp; cậu si mê Me-ry nhưng không được cô đáp lại. Tay huân tước mờ ám Gioóc Bơn-queo giao du với A-thơ, thường qua lại nhà ông Hôn-đơ. Ngay trong đêm đó Hôn-đơ phát hiện chiếc mũ bị mất ba viên đá quý. Có hai người bị nghi ngờ: cô hầu phòng Lu-xi vì theo lời Me-ry, tối hôm đó, Lu-xi lẻn ra ngoài bằng cửa sau; A-thơ bị cha bắt gặp trong tình trạng tay cầm chiếc mũ đã bị bẻ cong. Tuy nhiên không ai nhận mình lấy ba viên đá quý. Cảnh sát vào cuộc nhưng không tìm ra manh mối. Ông Hôn-đơ tìm đến thám tử Sơ-lốc Hôm nhờ điều tra vụ án. Hôm nhận lời và ngay ngày hôm sau đã mời thân chủ đến để thông báo kết quả. Thám tử đã tìm được và trao lại một miếng tam giác nhỏ bằng vàng có gắn ba viên ngọc be-rô cho ông Hôn-đơ, đồng thời khẳng định A-thơ không ăn cắp. Thủ phạm là Me-ry và tình nhân của cô ta - Gioóc Bơn-queo, một kẻ nguy hiểm nhất nước Anh. Và Hôm cho rằng thân chủ của mình cần phải thiết tha xin lỗi con trai ông ta.)

“Vậy thì tôi sẽ kể cho ông nghe những gì đã xảy ra ở nhà ông đêm hôm trước. Khi nghĩ rằng ông trở về phòng, Me-ry lẻn xuống cầu thang và nói chuyện với tình nhân qua cánh cửa sổ hướng ra lối đi dẫn đến chuồng ngựa. Dấu chân của gã bất lương in rõ trên tuyết trong suốt thời gian hắn ta đứng gần bên cửa sổ. Ma-ry đã nói với hắn về chiếc vương miện. Lòng tham của kẻ bẩn thỉu liền trỗi dậy và y bắt cô ta đánh cắp bảo vật. Vừa nghe xong những lời dụ dỗ đó, Me-ry bỗng trông thấy ông đang đi xuống cầu thang. Cô vội vã đóng cửa sổ lại và kể cho ông nghe về chuyện chị hầu phòng. Về phần con trai ông, sau khi xin tiền ông không được anh ta trở về phòng mình nằm trằn trọc mãi, tâm trí lo âu về những món nợ. Lúc nửa đêm, anh ta nghe có tiếng bước chân đi nhẹ qua cửa phòng mình, vì thế anh ta liền ngồi dậy, nhìn ra ngoài hành lang và kinh ngạc khi trông thấy cô em họ đang lén lút đi vào phòng thay đồ của ông. Sinh nghi, chàng trai liền mặc vội quần áo và nấp trong bóng tối. Một lát sau, Me-ry từ phòng bước ra và dưới ánh sáng của ngọn đèn ở hành lang, con trai ông đã nhìn thấy cô ta cầm trong tay chiếc mũ miện quý giá. Khi cô ta đi xuống cầu thang, anh ta liền hớt hải chạy theo và ẩn mình vào sau tấm rèm ở gần cửa phòng ông, từ chỗ đó anh ta có thể trông thấy những gì xảy ra ở hành lang của tầng dưới. Anh ta thấy cô gái rón rén mở cửa sổ và đưa chiếc mũ miện cho ai đó trong bóng tối, rồi đóng cửa sổ lại và vội vã trở về phòng.

Khi cô ta còn ở đó thì chàng trai không thể làm gì vì sợ phơi bày ra sự thật xấu xa của người thiếu nữ anh ta đang yêu. Nhưng vào giây phút cô ta đi khuất thì anh ta chợt nhận thức được tai họa này đối với ông nghiêm trọng biết bao và việc cứu vãn tình hình quan trọng biết chừng nào. Anh ta mặc nguyên bộ đồ phong phanh và chạy chân trần xuống cầu thang, mở cánh cửa sổ rồi phóng ra ngoài nền đất tuyết và chạy xuống con đường mòn, ở đó anh ta có thể trông thấy một bóng đen dưới ánh trăng. Huân tước Gioóc Bơn-queo gắng sức bỏ chạy nhưng A-thơ đã tóm được hắn và một cuộc vật lộn đã diễn ra giữa hai người, con trai ông giật mạnh một bên của chiếc mũ miện còn đối thủ của anh ta thì nắm chặt phía bên kia. Trong trận ẩu đả, con trai ông đã giáng một cú trúng huân tước Gioóc và cào vào mắt hắn. Bỗng một tiếng “rắc” vang lên, con trai ông nhận thấy chiếc mũ miện đã nằm trong tay mình bèn hối hả trở về, đóng cửa sổ lại, chạy lên phòng ông và khi anh ta vừa mới nhận ra là chiếc mũ miện đã bị bẻ cong trong cuộc giằng co và đang cố gắng uốn cho nó thẳng lại thì ông bước vào”.

“Có thể nào lại là thế?”. Ông chủ nhà băng hổn hển.

“Thế rồi ông làm cho anh ta nổi giận khi chửi mắng anh ta bằng những lời lẽ tồi tệ vào đúng lúc anh ta nghĩ mình xứng đáng được nhận những lời cảm ơn nồng nhiệt nhất. Anh ta không thể nào giải thích thực chất của vấn đề vì sợ phản bội lại con người mà rõ ràng là không xứng đáng với sự quên mình của anh ta. Nhưng vì hào hiệp, anh ta đã giữ kín bí mật của cô gái”.

“Vậy ra đó là lí do con bé gào lên và ngất xỉu khi trông thấy chiếc mũ miện”, ông Hôn-đơ kêu to. “Ôi chúa ơi! Tôi thật là một lão ngốc mù quáng! Con trai tôi còn cầu xin tôi cho nó ra ngoài năm phút thôi nữa chứ! Thằng bé đáng quý muốn tìm xem mảnh bị mất có còn nằm ở chỗ chúng đã đánh nhau hay không. Tôi đã đánh giá sai nó một cách tàn nhẫn làm sao!”.

“Khi đến nhà ông tôi liền đi một vòng khắp chung quanh, hi vọng tìm được những dấu chân trong tuyết. Tôi biết rằng đêm hôm trước tuyết không rơi, và không khí lạnh giá giữ được nguyên vẹn những dấu vết. Tôi men theo lối đi dành cho gia nhân, nhưng ở đây đã có quá nhiều dấu chân dẫm lên nhau và tôi không thể phân biệt được gì nữa. Tuy nhiên tôi cũng nhận ra rằng cách cửa nhà bếp không xa, một người đàn bà đã đứng lại và nói chuyện với một người đàn ông: một dấu tròn ở một bên chứng tỏ người đàn ông này có một cái chân gỗ. Sau đó tôi đi khắp khu vườn, nhưng tôi chỉ tìm thấy ở đó những dấu chân loạn xạ khắp nơi: tôi cho đó là những dấu chân của các cảnh sát. Trái lại khi đi theo lối đi dẫn đến chuồng ngựa, tôi đã khám phá được cả một câu chuyện rất dài và phức tạp: chính những dấu chân còn in rõ mồn một trên tuyết đã kể cho tôi biết.”.

(Tóm lược phần cuối: Hôm hóa trang thành kẻ lang thang đến nhà của Gioóc Bơn-queo, tìm cách làm quen với người hầu của hắn và được biết Gioóc có bị thương ở mặt vào đêm trước. Và cuối cùng với một món tiền nhỏ, Hôm đã mua lại một đôi giày đã hỏng của chủ anh ta, sau đó, đem ướm vào dấu giày còn lại trên tuyết trong vườn nhà Hôn-đơ,... Với những chứng cứ không thể chối cãi, huân tước phải khai nơi mà hắn đã bán ba viên đá quý. Hôm đã chuộc lại ba viên đá và trả lại cho Hôn-đơ. Hôn-đơ vội đi gặp con trai và xin lỗi vì đã nghi oan cho con.)

(Theo A-thơ Cô-nan Đoi-lơ, Sơ-lốc Hôm toàn tập, tập 1, NXB Văn học – Đông A, 2021)

Câu 1: