Bài tập 2. Đọc lại văn bản Xuân Tóc Đỏ cứu quốc trong SGK Ngữ văn 12, tập một (tr. 14 – 15), đoạn từ “Mấy giơ đầu ở séc thứ ba” đến “Được thì chết! Chiến tranh!” và trả lời các câu hỏi:

Phân tích sự tương phản giữa cử chỉ, hành động của vua Xiêm cùng những người hầu cận và cử chỉ, hành động của các quan chức chính phủ Bảo hộ, chính phủ Nam triều được miêu tả trong đoạn văn bản.

Dàn ý cho bài viết so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện: Xuân Tóc Đỏ cứu quốc và Nỗi buồn chiến tranh:

1. Mở bài

- Giới thiệu chung về hai tác phẩm:

+ Xuân Tóc Đỏ cứu quốc của Vũ Trọng Phụng

+ Nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh

- Lý do chọn đề tài:

+ Cả hai tác phẩm đều phản ánh hiện thực xã hội và tâm lý con người trong những bối cảnh lịch sử khác nhau.

+ Khám phá khả năng lớn lao của tiểu thuyết trong việc phản ánh và khám phá cuộc sống.

2. Thân bài

- So sánh bối cảnh lịch sử và xã hội:

+ Xuân Tóc Đỏ cứu quốc: Bối cảnh xã hội Việt Nam thời kì thuộc địa Pháp.

+ Nỗi buồn chiến tranh: Bối cảnh chiến tranh Việt Nam và hậu chiến.

- So sánh nhân vật chính:

+ Xuân Tóc Đỏ: Nhân vật hài hước, phê phan xã hội đương thời.

+ Kiên: Nhân vật bi kịch, phảnh ánh nỗi đau và mất mát trong chiến tranh.

- So sánh chủ đề và thông điệp:

+ Xuân Tóc Đỏ cứu quốc: Phê phán xã hội, chính trị và những thói hư tật xấu của con người.

+ Nỗi buồn chiến tranh: Khám phá nỗi đau chiến tranh, sự mất mát và hậu quả tâm lý của chiến tranh.

- So sánh phong cách nghệ thuật:

+ Xuân Tóc Đỏ cứu quốc: Phong cách trào phúng, hài hước.

+ Nỗi buồn chiến tranh: Phong cách bi kịch, sâu lắng và cảm động.

- Đánh giá tổng quan:

+ Sự thành công của mỗi tác phẩm trong việc truyền tải thông điệp.

+ Ảnh hưởng của mỗi tác phẩm đối với văn học Việt Nam và độc giả.

3. Kết bài

- Tóm tắt lại những điểm chính đã so sánh và đánh giá

- Khẳng định lại khả năng lớn lao của tiểu thuyết: Tiểu thuyết không chỉ là hình thức giải trí mà còn là công cụ mạnh mẽ để phản ánh hiện thực và khám phá tâm lí con người.

- Liên hệ cá nhân

– Xuân Tóc Đỏ có một số tài lẻ, đủ để loè thiên hạ (có năng khiếu thể thao, học rất nhanh một số mánh lới quảng cáo bản thân, biết “hùng biện” và thể hiện mình theo kiểu của một kịch sĩ).

– Xuân Tóc Đỏ sẵn sàng làm một số việc xấu xa để đạt được mục đích (lừa đẩy các địch thủ – Hải và Thụ – vào nhà giam để mình có thể ra sân tỉ thí với tài tử Vọng Các).

– Xuân Tóc Đỏ là một kẻ hợm mình, trịch thượng, mỗi khi hắn gặp điều kiện thuận lợi có thể phô trương “danh tiếng”.

– Nói chung, Xuân Tóc Đỏ là một kẻ vô hạnh, biết tận dụng sự đảo điên của thời leo cao đến ngôi vị ngất ngưởng. Xét theo góc nhìn khác, có thể thấy Xuân Tóc Đỏ cuộc, xã hội để nhận vơ những danh hiệu to tát và để chui sâu vào giới thượng lưu, mang một số nét rất đặc trưng của con người thời hiện đại, nổi bật trong đó là khả năng thích ứng rất cao với hoàn cảnh.

Khi nói về mối liên hệ giữa tính cách của Xuân Tóc Đỏ với môi trường, hoàn cảnh xã hội thời thuộc địa, cần thấy được:

– Xuân Tóc Đỏ là con đẻ của một xã hội thực dụng, nhố nhăng, loạn chuẩn, chỉ biết coi trọng vật chất và hư danh, luôn dung dưỡng cho sự dối trá. Nói cách khác, chính xã hội đó đã chi phối sự hình thành tính cách, nhân cách của hắn.

– Ngược lại, chính Xuân Tóc Đỏ cũng góp phần làm cho xã hội sinh ra nó phát triển tới diện mạo đặc trưng, điển hình.

– Vũ Trọng Phụng đã dùng nhân vật Xuân Tóc Đỏ như một thứ thuốc thử để khám phá cái sự thực xã hội mà ông căm ghét. Một khi xã hội vây tròn quanh Xuân, chấp nhận Xuân, tán dương Xuân thì bản chất của xã hội đó như thế nào đã lộ ra hết cả.