(Câu hỏi 4, SGK) Phân tích vẻ đẹp nội dung và hình thức của hai dòng thơ cuối.

Một trong những biện pháp tu từ nổi bật trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh là điệp từ. Cụ thể, từ “chúng” được lặp đi lặp lại nhiều lần trong đoạn văn mô tả tội ác của thực dân Pháp:

"Chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào. Chúng thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ra ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bắc… Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta…"

Tác dụng của điệp từ “chúng”:

- Nhấn mạnh sự tàn ác: Việc lặp lại từ “chúng” liên tục giúp nhấn mạnh sự tàn ác và vô nhân đạo của thực dân Pháp, tạo nên một ấn tượng mạnh mẽ và sâu sắc trong lòng người đọc.

- Tạo nhịp điệu mạnh mẽ: Điệp từ tạo nên một nhịp điệu dồn dập, mạnh mẽ, góp phần làm tăngtính hùng hồn và quyết liệt của bản tuyên ngôn.

- Khẳng định lập trường: Việc sử dụng điệp từ “chúng” cũng thể hiện rõ lập trường kiên quyết và không khoan nhượng của dân tộc Việt Nam đối với kẻ thù xâm lược.

– Tính luận chiến thể hiện ở những lí lẽ và bằng chứng nêu lên trong bản Tuyên ngôn với từ ngữ và lời văn như chất vấn, kết tội kẻ thù: “Chúng thi hành những luật pháp dã man... Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học... Thế là chẳng những chúng không “bảo hộ” được ta, trái lại, trong 5 năm, chúng đã “bán” nước ta hai lần cho Nhật...”.

– Tính cảm xúc thể hiện ở từ ngữ, lời văn khi thì dạt dào tình cảm, cảm xúc, lúc thì sục sôi, quyết liệt,...

+ “Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.”

+ “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.”