trang 27 Sách bài tập Sinh học 12:

Tại sao bằng việc thực hiện phép lai phân tích cá thể ở đời lai F₁ từ phép lai hai dòng thuần chủng, khác nhau về hai tính trạng được quy định bởi hai gene khác nhau, người ta có thể xác định được hai gene đó liên kết hay phân li độc lập? Viết sơ đồ lai để giải thích.

Viết các loại giao tử tái tổ hợp, giao tử không tái tổ hợp khi mỗi cá thể có kiểu gene AB/ab; Ab/aB giảm phân tạo giao tử.

Lời giải:

• Khi lai hai dòng thuần chủng, khác nhau về hai tính trạng được quy định bởi hai gene khác nhau, F₁ có kiểu gene dị hợp tử về hai gene đó. Lai phân tích cá thể F₁ có kiểu gene dị hợp tử (với cá thể đồng hợp tử lặn về hai gene), đời lai phân tích có thể có các trường hợp sau:

- Tỉ lệ đời lai phân tích là 1 : 1 → Hai gene liên kết hoàn toàn.

- Tỉ lệ đời lai phân tích là 1 : 1 : 1 : 1 → Hai gene phân li độc lập (trên 2 nhiễm sắc).

- Đời lai phân tích có 4 nhóm kiểu hình khác 1 : 1 : 1 : 1, gồm hai nhóm có tổng tần số > 50%; hai nhóm có tổng tần số < 50% → Hai gene liên kết không hoàn toàn và có xảy ra hoán vị gene.

• Sơ đồ lai:

- Hai gene liên kết hoàn toàn: P: AB/AB × ab/ab → F₁: AB/ab × ab/ab → F_a: ½AB/ab : ½ab/ab.

- Hai gene phân li độc lập: P: AABB × aabb → F₁: AaBb × aabb → F_a: ¼AaBb : ¼Aabb : ¼aaBb : ¼aabb.

- Hai gene liên kết không hoàn toàn: P: AB/AB × ab/ab → F₁: AB/ab × ab/ab → F_a: AB/ab = ab/ab > 25% 2 nhóm từ giao tử liên kết : Ab/ab = aB/ab < 25% 2 nhóm từ giao tử hoán vị.

• Viết các loại giao tử tái tổ hợp, giao tử không tái tổ hợp khi mỗi cá thể có kiểu gene AB/ab; Ab/aB giảm phân tạo giao tử:

- AB/ab giảm phân tạo giao tử sẽ tạo 2 loại giao tử không tái tổ hợp là AB và ab; 2 loại giao tử tái tổ hợp là Ab và aB.

- Ab/aB giảm phân tạo giao tử sẽ tạo 2 loại giao tử không tái tổ hợp là Ab và aB; 2 loại giao tử tái tổ hợp là AB và ab.