trang 28 Sách bài tập Sinh học 12:

Để nghiên cứu một bệnh ở người là do ảnh hưởng của yếu tố di truyền (kiểu gene) hay của môi trường hoặc do cả yếu tố di truyền và môi trường, các nhà khoa học sử dụng phương pháp nghiên cứu các cặp đồng sinh (gồm các cặp đồng sinh cùng trứng và các cặp đồng sinh khác trứng) để tính tỉ lệ phần trăm giống nhau giữa các cặp đồng sinh. Tỉ lệ này được tính bằng số cặp đồng sinh có các thành viên giống nhau về kiểu hình trên tổng số cặp đồng sinh nghiên cứu. Một số tính trạng như bệnh đau nửa đầu, bệnh huyết áp cao có tỉ lệ phần trăm giống nhau giữa các cặp đồng sinh ở mức dưới 100%. Ngoài ra, tỉ lệ này ở cặp đồng sinh cùng trứng là cao hơn so với ở các cặp đồng sinh khác trứng. Sự biểu hiện bệnh này bị chi phối bởi kiểu gene hay chỉ do yếu tố môi trường, hay do cả hai yếu tố này? Giải thích.

Lời giải:

a) Sai. Các tính trạng do gene ngoài nhân quy định di truyền không theo quy luật di truyền nhiễm sắc thể do hợp tử chỉ nhận tế bào chất chủ yếu từ giao tử cái, dẫn tới giao tử cái và giao tử đực có vai trò khác nhau trong đóng góp vật chất di truyền ngoài nhân cho cá thể con. Trong khi đó, giao tử đực và giao tử cái có đóng góp như nhau trong di truyền nhiễm sắc thể.

b) Đúng. Do gene ngoài nhân nằm ở các bào quan như ti thể, lục lạp (ở thực vật). Trong quá trình phân bào, sự phân chia bào quan mang gene ngoài nhân về các tế bào con không đồng đều. Nên tế bào con hoặc giao tử có thể mang số lượng và loại allele của một gene không giống nhau.

Lời giải:

Khi sử dụng phương pháp "ba cha mẹ", nhân của tế bào trứng của mẹ được tách và chuyển sang tế bào trứng của người hiến tặng chỉ chứa các ti thể mang gene lành. Các ti thể mang gene đột biến gây bệnh ở tế bào trứng của người mẹ bị loại bỏ. Hợp tử hình thành do thụ tinh giữa tế bào trứng không mang gene đột biến và tinh trùng sẽ mang gene lành. Bệnh di truyền do gene ti thể đột biến bị ngăn chặn. Nếu gene đột biến nằm trong nhân tế bào sẽ vẫn được truyền cho hợp tử. Do đó, phương pháp "ba cha mẹ" không ngăn chặn được bệnh di truyền do đột biến gene nhân.